Συνέντευξη-«ποταμός» Γιώργου Παπακωνσταντίνου: «Αν όσα έγιναν το 2010 είχαν γίνει νωρίτερα, η χώρα θα είχε αποφύγει πολλά»

Συνέντευξη στον Κωστή Μοσχολιό, thecaller.gr

 

«Στην πολιτική δεν διαλέγεις τον χρόνο ή τον ρόλο που σου επιφυλάσσεται και δεν πρέπει να προσπαθείς αδιάκοπα να προστατεύεις τον εαυτό σου στη διαδικασία αυτή, κάνεις τη δουλειά σου όσο καλύτερα μπορείς και αποδέχεσαι τις συνέπειες», γράφει στο βιβλίο του «Game Over» ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου και ίσως αυτή η φράση περικλείει το πως βίωσε ο ίδιος την εμπειρία του στην κεντρική πολιτική σκηνή κατά την περίοδο 2009-12. Σε μια συνέντευξη πραγματικό «ποταμό» ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου μας μίλησε για όλα: Για το βιβλίο του, για την απαρχή της κρίσης και το πως φτάσαμε από δημοσιονομικής άποψης στα Μνημόνια, τα λάθη που έγιναν, το ΠΑΣΟΚ, τη λίστα Λαγκάρντ, τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Τσίπρα, καθώς και για την Κεντροαριστερά.

Ο κ. Παπακωνσταντίνου καταλογίζει ευθύνες στον Κώστα Καραμανλή για το οικονομικό «χάλι», στο οποίο περιήλθε η χώρα, προτού αναλάβει τη διακυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, μιλάει για το αν ήταν άδικο το Μνημόνιο με την οριζόντια περικοπή μισθών και συντάξεων, αν έπρεπε να νομιμοποιηθεί η σύμβαση από τον λαό, κρίνει τον Γιώργο Παπανδρέου και τη διακυβέρνησή του, το πως έζησε ο ίδιος ως ΥΠΟΙΚ όλη αυτή την κατάσταση εκείνη την πολυτάραχη περίοδο για τη χώρα και τέλος απαντάει στο αν σκοπεύει να ασχοληθεί εκ νέου με την πολιτική.

Αναλυτικά η συνέντευξη του κ. Παπακωνσταντίνου στο thecaller:

Το βιβλίο σας Game Over κάνει «θραύση», δείγμα του ότι ο κόσμος θέλει να μάθει τι πραγματικά συνέβη εκείνη την πολυτάραχη περίοδο. Είναι μια δικαίωση αυτό το βιβλίο για σας σε σχέση και με όσα λαμβάνουν χώρα στην κεντρική πολιτική σκηνή, με την «κατάρρευση των μύθων» ή μήπως επιβιώνουν ακόμη οι μύθοι;
«Η τελευταία εξαετία μας έχει σημαδέψει όλους. Μία παρόμοια τραυματική περίοδος ξεπερνιέται όταν αλλάξουν οι συνθήκες αλλά και όταν γίνει ευρέως κατανοητό τι ακριβώς συνέβη. Δυστυχώς έχουμε δρόμο ακόμα για να αλλάξουν οι συνθήκες. Ίσως όμως αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τι πραγματικά συνέβη, πέρα από τους μύθους που κατασκεύασαν αυτοί που ήταν υπεύθυνοι για την κατάρρευση της χώρας θέλοντας να ρίξουν αλλού τις ευθύνες ή αυτοί που αδίστακτα εκμεταλλεύτηκαν τον πόνο του κόσμου για να αναρριχηθούν στην εξουσία. Αν το Game Over πέτυχε ένα βήμα προς την αυτογνωσία και το κτίσιμο μιας ενιαίας αφήγησης για τα αιτία της κρίσης και γιατί η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα ακόμα σε πρόγραμμα, τότε αυτό είναι ίσως μια πρώτη μικρή νίκη μετά από έξι χρόνια. Γιατί πρέπει να σας πω ότι έχω κουραστεί να χάνω για όλα όσα είχα παλέψει και πίστευα ατομικά και συλλογικά».

«Αν όσα έγιναν το 2010 είχαν γίνει νωρίτερα από προηγούμενες κυβερνήσεις, η χώρα θα είχε αποφύγει πολλά»

Έχετε πει ουκ ολίγες φορές, πως η φράση «λεφτά υπάρχουν» του Γιώργου Παπανδρέου παρεξηγήθηκε και την εκμεταλλεύτηκαν Αντιπολίτευση και ΜΜΕ, αφού ήταν απόσπασμα μιας ολόκληρης φράσης. Μήπως, όμως, έτσι και αλλιώς ήταν ουτοπική η πρόταση Παπανδρέου ότι θα εξευρεθούν πόροι από τη φοροδιαφυγή; Δεν νομίζω ότι υπάρχει μια κυβέρνηση στα χρονικά που να μην εξελέγη με την πρόταση για πάταξη της φοροδιαφυγής. Ήταν ένα «κλείσιμο του ματιού» στον κόσμο;
«Δεν ήταν κλείσιμο ματιού, αλλά χωρίς αμφιβολία λειτούργησε στο θυμικό του κόσμου διαφορετικά από την πρόθεση που είχε ο Παπανδρέου όταν είπε τη φράση. Και σίγουρα, ανεξάρτητα από την πρόθεση, μας έκανε τεράστια ζημιά γιατί η φράση έγινε στη συνέχεια αντικείμενο πολιτικής εκμετάλλευσης. Όμως δεν είναι ουτοπικό να βρεθούν πόροι από τη μείωση της φοροδιαφυγής. Έχουν γίνει πολλά σε αυτήν την κατεύθυνση, ξεκινώντας με τις νομοθετικές πρωτοβουλίες που πήραμε το 2010 – μόνοι μας, έχοντας τότε απέναντι όλη την αντιπολίτευση. Το ίδιο και στην περιστολή σπατάλης στο δημόσιο – το άλλο σκέλος της επεξήγησης του «λεφτά υπάρχουν». Αν όσα έγιναν το 2010 είχαν γίνει νωρίτερα από προηγούμενες κυβερνήσεις, η χώρα θα είχε αποφύγει πολλά».
Πολλοί κατηγορούν επίσης τον κ. Παπανδρέου ότι ως εν δυνάμει πρωθυπουργός το καλοκαίρι του 2009 αποκλείεται να μην ήξερε τι επικρατούσε στην οικονομία της χώρας. Μάλιστα, επικαλούνται και σχετική ερώτηση του κ. Παπανδρέου στο προεκλογικό ντιμπέιτ με τον κ. Καραμανλή σχετικά με το ύψος του ελλείμματος. Τελικά πόσα γνωρίζατε;
«Έξι χρόνια μετά, συνεχίζουμε να συζητάμε για το πόσα ήξερε ή δεν ήξερε ο Παπανδρέου, και όχι για το γεγονός ότι – ενώ ήξερε πολύ καλά την κατάσταση – ο Καραμανλής δεν έκανε απολύτως τίποτα για να σταματήσει τον εκτροχιασμό! Χωρίς αμφιβολία πάντως, θα ξέραμε περισσότερα αν η τότε κυβέρνηση δεν φρόντιζε να κρύβει στα συρτάρια της τα μηνιαία δελτία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, αντί να τα δημοσιοποιεί όπως είχε υποχρέωση. Γνωρίζαμε ότι η κατάσταση δεν ήταν αυτή που παρουσίαζε η κυβέρνηση. Πως να φανταστούμε όμως πως το έλλειμμα του 2009 θα έφτανε σχεδόν στο ιλιγγιώδες 16% του ΑΕΠ, δέκα μονάδες παραπάνω από τα επίσημα στοιχεία που έδινε η κυβέρνηση;».
Μπαίνετε στα υπουργεία και αναλαμβάνετε θέσεις. Τι αντικρίσατε; Δράσατε τάχιστα όταν εντοπίσατε το πραγματικό ύψος του προβλήματος;
«Περιγράφω στο βιβλίο με ακρίβεια τι βρήκαμε – ή μάλλον τι δεν βρήκαμε. Δεν βρήκαμε καμία απολύτως προετοιμασία αντιμετώπισης της θύελλας που ερχόταν. Ούτε καν σχέδιο προϋπολογισμού δεν υπήρχε, παρότι έπρεπε να κατατεθεί λίγο μετά τις εκλογές. Στο Υπουργείο Οικονομικών, περάσαμε τις πρώτες εβδομάδες σε μία εναγώνια προσπάθεια να καταλάβουμε που ακριβώς πατάμε – και η αλήθεια είναι πως το συνολικό μέγεθος της καταστροφής πήρε καιρό για να αποτυπωθεί με ακρίβεια. Αλλά πολλοί θέλουν να ξεχνούν πως μερικές μόλις εβδομάδες αφού πήραμε ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή καταθέσαμε προϋπολογισμό για την επόμενη χρονιά με μείωση ελλείμματος κατά σχεδόν 4 μονάδες του ΑΕΠ – αλλά και ότι αμέσως διακόψαμε δαπανηρά προγράμματα της προηγούμενης κυβέρνησης».

«Ο Καραμανλής επέλεξε τις εκλογές γιατί δεν είχε άλλη διέξοδο- ήταν ζήτημα μηνών να σκάσει η βόμβα της οικονομίας στα χέρια του»

Μήπως τελικά το ΠΑΣΟΚ δεν έπρεπε να πιέσει για εκλογές το 2009, εν όψει των προεδρικών εκλογών το 2010, κάτι το οποίο έχει αναφέρει ουκ ολίγες φορές και ο κ. Βενιζέλος πως ήταν λάθος, για να μην αναλάβει το δυσανάλογο βάρος της κρίσης;
«Εκ των υστέρων προφήτες πολλοί. Η πραγματικότητα όμως είναι πως ο Καραμανλής επέλεξε τις εκλογές τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο όχι γιατί «πιέστηκε» από το ΠΑΣΟΚ, αλλά γιατί δεν είχε άλλη διέξοδο – ήταν ζήτημα μηνών να σκάσει η βόμβα της οικονομίας στα χέρια του. Τίποτα δεν τον εμπόδιζε να κάνει τις εκλογές μερικούς μήνες αργότερα – μόνο που τότε θα είχε αναγκαστεί να τις κάνει παρουσιάζοντας την πραγματική δημοσιονομική και οικονομική κατάσταση που δεν μπορούσε πλέον να κρυφτεί κάτω από το χαλί».
Πολλά έχουν λεχθεί για το γεγονός ότι δεν ζητήσατε να περάσει με 180 ψήφους το πρώτο Μνημόνιο τον Μάιο του 2010 ή ότι δεν προχωρήσατε σε εθνικές εκλογές παράλληλα με τις αυτοδιοικητικές τον Νοέμβριο του 2010. Χρειαζόταν εκείνο το μνημόνιο μια λαϊκή νομιμοποίηση μέσω εκλογών;
«Προφανώς και το μνημόνιο χρειαζόταν μία λαϊκή νομιμοποίηση, αλλά όχι αν το κόστος θα ήταν η επιβίωση της χώρας. Τον Μάιο του 2010, με τη Νέα Δημοκρατία να έχει δηλώσει ξεκάθαρα πως θα καταψηφίσει το μνημόνιο, θα ήταν πλήρης ανευθυνότητα να είχαμε επιμείνει στους 180 ψήφους το Μάιο του 2010. Τι θα κάναμε αν δεν τους παίρναμε; Η χώρα θα χρεωκοπούσε και όλοι τότε θα μας έλεγαν πως ενώ είχαμε την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή, προτιμήσαμε να παίξουμε με τη ζωή των ανθρώπων. Πράξαμε το αυτονόητο, παρότι το πολιτικό κόστος ήταν βαρύ. Ο Νοέμβριος του 2010 όμως είναι μία διαφορετική ιστορία. Εκεί πράγματι, χωρίς κίνδυνο για τη χώρα, θα μπορούσαμε να είχαμε επιδιώξει τη νομιμοποίηση ζητώντας νέα εντολή – και θα την είχαμε πάρει, ίσως γλυτώνοντας έτσι και τη χώρα από πολλές περιπέτειες. Αλλά πάλι αυτό εκ των υστέρων. Σε εκείνη τη συγκυρία και εγώ ήμουν από εκείνους που είχαν επιχειρηματολογήσει κατά των εθνικών εκλογών ταυτόχρονα με τις αυτοδιοικητικές».

Θα ήθελα ένα σχόλιο για τη διακυβέρνηση Καραμανλή και τον ίδιο τον πρώην πρωθυπουργό; Μια κριτική που σας ασκείται έχει να κάνει με τη μη αποδοχή εκ μέρους σας της πρόσκλησής του για συναίνεση την άνοιξη του 2009.
«Δεν σας κάνει τεράστια εντύπωση πως ο πρώην πρωθυπουργός έχει επιλέξει να μην υπερασπιστεί ο ίδιος δημόσια τη θητεία του; Επιχειρούν βέβαια να το κάνουν άλλοι για αυτόν, αλλά αν η κριτική που του ασκείται είναι άδικη δεν θα έπρεπε να την απαντήσει ο ίδιος; Παρέλαβε μία Ελλάδα με πολλά προβλήματα μεν, αλλά στην καλύτερη στιγμή της ιστορίας της, και παρέδωσε μία Ελλάδα ένα βήμα πριν την καταστροφή. Όσο για την πρόσκληση για συναίνεση: σε τι βάση μπορούσε αυτή να κτιστεί όταν η τότε κυβέρνηση επέμενε στη θεωρία της «θωρακισμένης οικονομίας», μιλούσε για «πράσινα παπαγαλάκια» και έλεγε ψέματα για τα δημοσιονομικά στοιχεία;».

«Όλοι ευθύνονται για την επέκταση αυτού του αδηφάγου κράτους που δεν ήξερε πόσα ξόδευε…»

Τελικά ποιος είναι ο επιμερισμός ευθυνών για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας το 2009;
«Δεν υπάρχει ζήτημα επιμερισμού ευθυνών. Για τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας το 2009 ευθύνεται 100% η κυβέρνηση Καραμανλή – και το ίδιο για τις αμέσως προηγούμενες χρονιές (ξεχνάμε συχνά ότι ήδη το 2008 το έλλειμμα ήταν όπως μάθαμε εκ των υστέρων 10% του ΑΕΠ). Αρκεί να ρίξει κανείς μία ματιά στα στοιχεία – χωρίς φόβο, πάθος και κυρίως χωρίς παρωπίδες. Βέβαια είναι απολύτως προφανές ότι η ρίζα του προβλήματος της χώρας πάει πολύ πίσω. Και εκεί πλέον ο επιμερισμός των ευθυνών για το διαλυμένο κράτος αφορά και τα δύο μεγάλα κόμματα που κυβέρνησαν, όπως και – σε μικρότερο βαθμό φυσικά – αφορά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης που πρωτοστάτησαν σε κάθε διεκδίκηση. Όλοι ευθύνονται για την επέκταση αυτού του αδηφάγου κράτους που δεν ήξερε πόσα ξόδευε, δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να συλλέγει φόρους με δίκαιο τρόπο, και προσέφερε υπηρεσίες στους πολίτες κυρίως στη βάση μίας άθλιας πελατειακής λογικής».
Θα ήθελα την άποψή σας για τον κ. Παπανδρέου. Θεωρείτε πως αδικήθηκε από την εξέλιξη των πραγμάτων; Υπήρξαν λάθη που στοίχισαν σε εκείνη την κυβέρνηση;
«Προφανώς και υπήρξαν λάθη – όλοι μας κάναμε λάθη, και βέβαια λάθη έκανε και ο τότε πρωθυπουργός. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε μία πρωτόγνωρη κατάσταση για την οποία δεν υπήρχαν κανόνες ή εγχειρίδιο πορείας, με ένα διχασμένο κόμμα και μία ανεύθυνη αντιπολίτευση. Κυρίως δε έχοντας απέναντι μία συντηρητική Ευρώπη που επέμενε να αντιμετωπίζει με λάθος τρόπο το Ελληνικό πρόβλημα και η οποία άργησε υπερβολικά να πάρει αποφάσεις (αλλά τουλάχιστο τις πήρε και έτσι αποφύγαμε τα χειρότερα). Μέσα σε αυτή τη θύελλα ο Παπανδρέου πέτυχε δύο κρίσιμα πράγματα: να αγοράσει χρόνο για τη χώρα ώστε να πειστεί η Ευρώπη να δημιουργήσει τον μηχανισμό διάσωσης και να αποφύγουμε έτσι τον «ξαφνικό θάνατο»· και να πάρει τις εθνικά σωστές αλλά επώδυνες αποφάσεις – που για τον ίδιο όμως και το ΠΑΣΟΚ αποδείχτηκαν πολιτικά καταστροφικές. Αυτά δυστυχώς δεν του έχουν πιστωθεί».

«Δεν υπάρχει τρόπος μείωσης ενός τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος χωρίς δραστικές περικοπές»

Δεν ήταν όμως πολύ άδικη η πολιτική των οριζόντιων περικοπών; Μια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ δεν θα έπρεπε να κάνει μια πιο στοχευμένη πολιτική στο θέμα αυτό;
«Στο πρώτο μνημόνιο έγινε προσπάθεια στις περικοπές να προστατευθούν όσο γινόταν οι χαμηλόμισθοι και οι χαμηλοσυνταξιούχοι. Αλλά ας είμαστε ειλικρινείς: οι μισθοί και οι συντάξεις αποτελούσαν το 80% της δημόσιας δαπάνης. Οι ονομαστικοί μισθοί στο δημόσιο είχαν υπερδιπλασιαστεί σε μία δεκαετία ενώ το ασφαλιστικό βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Συνεπώς δεν υπήρχαν πολλές επιλογές – όπως ανακάλυψαν και οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει τρόπος μείωσης ενός τεράστιου δημοσιονομικού ελλείμματος χωρίς δραστικές περικοπές, και αυτές εκ των πραγμάτων θα έχουν και οριζόντιο χαρακτήρα. Όσο για τις «στοχευμένες» περικοπές – αυτές αρέσουν σε όλους, αρκεί να στοχεύουν κάποιον άλλον».
Αν γυρνούσατε το χρόνο πίσω τι θα αλλάζατε στις αποφάσεις εκείνης της περιόδου; Μετανιώσατε για κάτι;
«Την άσκηση αυτή την έχω κάνει πολλές φορές στο μυαλό μου. Πολλά πράγματα θα μπορούσαμε να είχαμε χειριστεί διαφορετικά – και πολλά θα μπορούσα και εγώ προσωπικά να είχα κάνει αλλιώς. Ταχύτερες αποφάσεις περικοπών πριν το πρώτο μνημόνιο, μεγαλύτερη επιμονή στην υλοποίηση δύσκολων μεταρρυθμίσεων, έναρξη νωρίτερα της συζήτησης για την αναδιάρθρωση χρέους μετά το πρώτο μνημόνιο είναι μερικά. Μην νομίζετε όμως πως θα άλλαζαν τη μεγάλη εικόνα. Το μνημόνιο και τα περισσότερα από όσα ακολούθησαν δεν το αποφεύγαμε. Εδώ η κυβέρνηση πήγε σε τρίτο μνημόνιο με την χώρα να έχει πρωτογενές πλεόνασμα, και κάποιοι επιμένουν να μιλάνε για μαγικές κινήσεις και εναλλακτικές πολιτικές που θα απέφευγαν υποτίθεται το πρώτο μνημόνιο με τη χώρα να έχει πρωτογενές έλλειμμα 24 δις;».
Ακούσατε πολλά ως υπουργός της κυβέρνησης Παπανδρέου. Σας είπαν προδότη, είδατε κρεμάλες στο Σύνταγμα και πολλά άλλα. Δεν υπήρχε κάποια στιγμή, που να πείτε «αρκετά ως εδώ, δεν αντέχω άλλο»; Η οικογένειά σας πως αντιμετώπισε όλη αυτή την κατάσταση;
«Την εποχή εκείνη ένιωθα σαν να με παίρνει ένα τεράστιο και σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτο κύμα κάθε πρωί και να με ξεβράζει το βράδυ. Η πίεση ήταν τεράστια, η ανάγκη δύσκολων αποφάσεων συνεχής – και το περιβάλλον όλο και πιο δύσκολο καθώς βάθαινε η κρίση. Γι αυτό και όταν αντικαταστάθηκα από υπουργός Οικονομικών τον Ιούνιο του 2011 είχα ανάμεικτα αισθήματα: πικρία γιατί πίστευα σε αυτό που κάναμε, έβλεπα πρόοδο και ήθελα να προσπαθήσω να το φέρω σε πέρας παρά τις δυσκολίες· αλλά και κάποια ανακούφιση γιατί θα σταματούσα πλέον να αποτελώ τον «ιδανικό στόχο». Όσο για την οικογένειά μου: ζούσαν μαζί μου αυτήν την περιπέτεια και κατάφερα να ανταπεξέλθω μόνο εξαιτίας της στήριξης και της αγάπης που μου έδιναν καθημερινά η γυναίκα μου και τα παιδιά μου».

«Χτίστηκαν πολιτικές καριέρες στην πλάτη μου, και κόμματα χρησιμοποίησαν την υπόθεση αυτή για να λαϊκίσουν ασύστολα»

Ξέρω ότι αγγίζω «ευαίσθητες χορδές», αλλά νομίζω πως η πλειοψηφία των πολιτών δεν έχει ακριβώς καταλάβει τι έγινε με τη λίστα Λαγκάρντ, μια υπόθεση η οποία σας οδήγησε στο Ειδικό Δικαστήριο. Νιώθετε εξιλαστήριο θύμα; Και πώς κρίνετε μετά το τέλος αυτής της ιστορίας την στάση του κόμματος σας;
«Πράγματι η πλειοψηφία των πολιτών δεν έχει ακριβώς καταλάβει τι έγινε με τη λίστα Λαγκάρντ γιατί επί δύο χρόνια το μόνο που άκουγαν ήταν κατευθυνόμενες «ειδήσεις» για την υποτιθέμενη ενοχή μου. Μπορεί να έκανα λάθη στο χειρισμό της υπόθεσης αυτής, αλλά πόσοι γνωρίζουν ότι εγώ ήμουν αυτός που ζήτησα και έφερα τη λίστα αυτή στην Ελλάδα, πως εγώ την έδωσα στους αρμόδιους για να γίνουν έλεγχοι, ή πως σύμφωνα με την πραγματογνωμοσύνη της Ελληνικής Αστυνομίας το περίφημο στικάκι από το οποίο έλειπαν τα 3 ονόματα συγγενών μου δεν ήταν αυτό που είχα εγώ παραδώσει αλλά ένα άλλο που είχε κατασκευαστεί – άγνωστο από ποιον – στη συνέχεια; Στην υπόθεση αυτή περίσσεψε ο κυνισμός και η υποκρισία – το μόνο που δεν ενδιέφερε ήταν η αλήθεια. Χτίστηκαν πολιτικές καριέρες στην πλάτη μου, και κόμματα χρησιμοποίησαν την υπόθεση αυτή για να λαϊκίσουν ασύστολα. Και το δικό μου κόμμα ακόμα δεν έχει κάνει το στοιχειώδες για να επανορθώσει τον τρόπο με τον οποίο λειτούργησε απέναντί μου».

«Εύχομαι και ελπίζω η Τσαβοποίηση της χώρας που ζούμε να τελειώσει το συντομότερο!»

Πώς κρίνετε την πορεία της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ 1,5 χρόνο τώρα και του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα;
«Στο τέλος του 2014 η χώρα – με πολύ κόπο και τεράστιες θυσίες των πολιτών, και παρά τα λάθη και τις παλινωδίες διαδοχικών κυβερνήσεων και ειδικά της κυβέρνησης Σαμαρά – έβγαινε επιτέλους από την κρίση. Αντί γι αυτό, ήρθε ο ΣΥΡΙΖΑ με αυτό το καταστροφικό μείγμα ιδεολογικής τύφλωσης, άγνοιας βασικών κανόνων λειτουργίας της Ευρωζώνης, ασυγχώρητου τυχοδιωκτισμού́ και απλής ανικανότητας. Η χώρα μας πληρώνει πολύ ακριβά τους 6 μήνες της υποτιθέμενης διαπραγμάτευσης Τσίπρα-Βαρουφάκη, το διχαστικό δημοψήφισμα αλλά και την άτακτη υποχώρηση στη συνέχεια. Αυτούς τους 18 μήνες έχουν χαθεί πολλά χρόνια για τη χώρα και το κόστος αποτιμάται σχεδόν στο μισό ετήσιο ΑΕΠ. Αλλά ίσως να αποδειχθεί ακόμα πιο σημαντικό το κόστος από την απαξίωση των θεσμών και τη σχετικοποίηση των βασικών αρχών δημοκρατικής λειτουργίας. Εύχομαι και ελπίζω η Τσαβοποίηση της χώρας που ζούμε να τελειώσει το συντομότερο».
Πως βλέπετε τις διεργασίες στον χώρο της Κεντροαριστεράς;
«Με ανάμεικτα συναισθήματα ανησυχίας και απογοήτευσης. Ο χώρος αυτός έχει προσφέρει πολλά και δεν πρέπει να πάει αύτανδρος. Δεν μπορεί να μην υπάρχει για τους προοδευτικούς πολίτες επιλογή με κυβερνητική προοπτική ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στη ΝΔ. Είναι προφανές ότι ο σημερινός κατακερματισμός δεν μπορεί να οδηγήσει μακριά. Υπάρχουν υγιείς δυνάμεις – φορείς και πρόσωπα – που μπορούν και πρέπει να βρουν ένα τρόπο συνεργασίας. Τόσο στο ΠΑΣΟΚ, όσο στο Ποτάμι (που έχει διατυπώσει καινοτόμες θέσεις σε πολλά ζητήματα το τελευταίο διάστημα), στο Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών και σε άλλες πολιτικές κινήσεις. Με δεδομένο πλέον το γεγονός ότι το μέλλον περνάει από κυβερνήσεις συνεργασίας, ο χώρος αυτός θα παίξει ένα πολύ σημαντικό ρόλο μετά τις επόμενες εκλογές όταν πλέον ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει χάσει την πρωτοκαθεδρία. Θα χρειαστούν όμως καθαρές και ειλικρινείς θέσεις στα δύσκολα θέματα, και μία νέα, πειστική και ενωτική ηγεσία που να λέει αλήθειες. Προς το παρόν δεν βλέπω ούτε το ένα ούτε το άλλο».
Βλέπουμε ότι πρώην υπουργοί και άνθρωποι με τους οποίους συνεργαστήκατε όπως οι κ.κ. Γιάννης Ραγκούσης και Χάρης Θεοχάρης προχώρησαν στη δημιουργία πολιτικών κινήσεων. Ποια είναι η άποψή σας;
«Τις θεωρώ θνησιγενείς. Οι προθέσεις μπορεί να είναι άριστες, αλλά δεν έχω καταφέρει να διακρίνω σε αυτές τις κινήσεις τι ακριβώς είναι αυτό που τις διαφοροποιεί και μπορεί να πείσει τον κόσμο – πέρα φυσικά από τα πρόσωπα».

«Ο κύκλος για εμένα έχει πλέον κλείσει! Τραβώ μία γραμμή και πάω παρακάτω»

Απέχετε από την ενεργό πολιτική από τον Ιούνιο του 2012, όταν και ήσασταν υποψήφιος βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ στην Περιφέρεια Αττικής. Σας προσέγγισε κάποιο κόμμα για να πολιτευτείτε όλο αυτό το διάστημα, όπως για παράδειγμα το ΠΑΣΟΚ ή το Κίνημα Δημοκρατών Σοσιαλιστών; Η πολιτική είναι ένα κεφάλαιο που έχει κλείσει οριστικά για εσάς;
«Όχι δεν με έχει προσεγγίσει κάποιος. Εξάλλου, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα ήμουν «τοξικός» για το πολιτικό σύστημα. Παρακολουθώ, διατυπώνω άποψη ως ενεργός πολίτης αλλά και με την εμπειρία που έχω αποκτήσει τα τελευταία χρόνια, ωστόσο δεν συμμετέχω πλέον σε πολιτικές κινήσεις. Ποτέ δεν θεώρησα την πολιτική επάγγελμα. Μπήκα μετά από μία πετυχημένη επαγγελματική καριέρα γιατί ήθελα να προσφέρω, έζησα σε μερικά μόλις χρόνια πράγματα που άλλοι ζουν σε δεκαετίες ενεργούς πολιτικής παρουσίας, ανέλαβα προσωπικά ένα τεράστιο προσωπικό κόστος γι αυτό, και ο κύκλος για εμένα έχει πλέον κλείσει. Τραβώ μία γραμμή και πάω παρακάτω».