Ο αμερικανισμός, θανάσιμη απειλή για την ανθρωπότητα

Γράφει ο Κώστας Λάμπος

 Κάποιοι, σήμερα, αντιλαμβάνονται την αμερικάνικη απειλή και προσπαθούν να αποτρέψουν αυτή την εφιαλτική εξέλιξη, με γιατροσόφια, προτείνοντας την αναβάθμιση του ΟΗΕ σε ένα είδος παγκόσμιας κυβέρνησης ή κάτι άλλο αντίστοιχο[1]. Όμως ο Ηγεμόνας δεν αφήνει περιθώρια για ψευδαισθήσεις και διευκρινίζει πως, «η μοναδική παγκόσμια κυβέρνηση που μπορούμε έστω και κατά το ελάχιστο να πούμε ότι θα ήταν δυνατή σήμερα, είναι μια παγκόσμια αμερικανική δικτατορία»[2].

Και φυσικά κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν πιστεύει πως ο Ηγεμόνας είναι πρόσωπο, ένα οποιοδήποτε από αυτά τα θλιβερά ανθρωπάκια που κατά καιρούς παριστάνουν τον πλανητάρχη, αλλά στην ουσία «δεν είναι παρά ασήμαντοι υπάλληλοι των πολυεθνικών εταιριών», όπως χαρακτηριστικά δηλώνει ο αμερικανός συγγραφέας Γκορ Βιντάλ. Ο σύγχρονος Ηγεμόνας είναι ο ‘αμερικανισμός’, η σύγχρονη αμερικάνικη ολιγαρχία που λειτουργεί σαν το συλλογικό κέντρο καθοδήγησης του παγκόσμιου καπιταλισμού[3], με τη βοήθεια του σιδηρού βραχίονα των 1000 περίπου αμερικανικών βάσεων ανά τον κόσμο και τους περίπου 2 500 000 μισθοφόρους με στόχο την εδραίωση της Pax Americana[4]. Η παρακάτω, μεταξύ πολλών αντίστοιχων, περιγραφή, μας δίνει την πραγματική εικόνα της Ηγεμονίας:

«Δεν υπάρχει δραστηριότητα που να ωθεί περισσότερο στην παγκοσμιοποίηση από το εμπόριο, δεν υπάρχει ιδεολογία που να ενδιαφέρεται λιγότερο για τα έθνη από τον καπιταλισμό, δεν υπάρχει μεγαλύτερη αμφισβήτηση για τα σύνορα από την αγορά. Από πολλές απόψεις οι εταιρείες διαδραματίζουν σήμερα σημαντικότερο ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις από τα έθνη. Τις αποκαλούμε πολυεθνικές, θα ήταν όμως πιο ορθό να τις χαρακτηρίσουμε υπερεθνικές, ή μεταεθνικές, η ακόμα και αντεθνικές, γιατί εναντιώνονται στην ιδέα του έθνους και σε κάθε άλλη τοπική ιδέα που τις περιορίζει στο χώρο και στο χρόνο. Οι πελάτες δεν είναι πολίτες συγκεκριμένου έθνους, ή μέλη μιάς τοπικής φυλής. Ανήκουν στην παγκόσμια φυλή των καταναλωτών που έχουν κοινές ανάγκες και επιθυμίες, φυσικές, αλλά και κατασκευασμένες…»[5].

Μια παρόμοια διαπίστωση κάνουν και οι Financial Times, η, δεδομένων των συνθηκών, εγκυρότερη ίσως οικονομική εφημερίδα στον κόσμο: «υπάρχει μια de facto παγκόσμια κυβέρνηση, την οποία αποτελούν οι υπερεθνικές εταιρείες» και υπάρχει, συμπληρώνει ο Νόαμ Τσόμσκι «μια πραγματική παγκόσμια κεντρική εξουσία, αυτή των υπερεθνικών εταιρειών, οι οποίες έχουν στην ιδιοκτησία τους το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη»[6].

Το σενάριο της απόλυτης βαρβαρότητας, ως στρατηγική για τη Νέα Παγκόσμια Τάξη Πραγμάτων, προβλέπει, όπως δείχνουν τα πράγματα, και σύμφωνα με το νόμο της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου, την πλήρη ιδιωτικοποίηση του πλανήτη και του σύμπαντος και τη διαχείρισή τους, από μια παγκόσμια υπερκυβέρνηση τεχνοκρατών, για λογαριασμό αυτών των ‘υπερεθνικών εταιριών’, που σήμερα δρουν με τη στρατηγική της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και του ‘αμερικανισμού’. Ιδιωτικοποίηση του πλανήτη, όμως, θα σήμαινε και ιδιωτικοποίηση της ανθρωπότητας, πράγμα που σημαίνει υποζυγιοποίηση-ρομποτοποίηση των ανθρώπων και μετατροπή της ανθρώπινης κοινωνίας σε επιχείρηση ‘ανθρωποτροφείο’. Μήπως βρισκόμαστε στη φάση της εξοικείωσης για να μην τρομάξουμε και για να περιοριστούν οι αντιδράσεις;

Η απειλή της δυναμικής του ‘κίτρινου πυρετού’

Μετά από αυτά γίνεται φανερό πως, στα πλαίσια αυτής της μορφής της παγκοσμιοποίησης, η συμμετοχή κάθε χώρας στον καταμερισμό του παγκόσμιου πλούτου, προσδιορίζεται από τη θέση που κατέχει στην πυραμίδα του παγκόσμιου συσχετισμού δύναμης, θέση που σε κάποιο βαθμό καθορίζεται και από τη σχέση κάθε χώρας με τις ‘πολυεθνικές’ και με τις ΕΠΑ[7].

Για να γίνει κατανοητό το μέγεθος των εισοδηματικών ανισοτήτων, που προκύπτουν από τη συγκεκριμένη οργάνωση της παγκόσμιας οικονομίας, ο ΟΗΕ μας πληροφορεί με σχετικά πρόσφατα στοιχεία ότι:

·         «Η συνολική περιουσία των τριών πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο, ξεπερνά το άθροισμα του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος των 48 λιγότερο αναπτυγμένων χωρών του πλανήτη, δηλαδή του 25% περίπου όλων των κρατών…» και

·         «η περιουσία των 85 πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη υπερβαίνει το συνολικό ΑΕΠ της πολυπληθέστερης χώρας στον κόσμο, της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, με ένα δισεκατομμύριο τριακόσια εκατομμύρια κατοίκους»[8].

Αυτή η εικόνα της ακραίας ανισοκατανομής του παγκόσμιου πλούτου, σύμφωνα με την οποία ο καθένας από τους 85 πιο πλούσιους ανθρώπους του πλανήτη έχει εισόδημα όσο περίπου 15 300 000 Κινέζοι, παραπέμπει στο ‘Φόβο του κίτρινου πυρετού’, που απειλεί τα περιφερειακά ασιατικά, αλλά και τα παγκόσμια συμφέροντα του αμερικανισμού, αν τελικά ο ‘κινέζικος δράκος’ καταφέρει να τιθασεύσει τις φυγόκεντρες αυτονομιστικές δυνάμεις που θα αναδειχθούν από τις αντιφάσεις του καπιταλιστικού μοντέλου ανάπτυξης που επέλεξε να ακολουθήσει και αν μπορέσει να αποκρούσει την ιμπεριαλιστική υπονόμευση και να αποφύγει το διαμελισμό, ‘της μεγαλύτερης αγοράς του πλανήτη’ και να εξελιχθεί σε ‘πανασιατικό τσουνάμι’ με αξιώσεις παγκόσμιου Ηγεμόνα[9].

Χαρακτηριστικά είναι, όμως, και τα στοιχεία του ετήσιου πίνακα του περιοδικού FORTUNE, που δείχνουν το μέγεθος της ανισοκατανομής του εισοδήματος στο εσωτερικό των ΕΠΑ, σύμφωνα με τα οποία: «Η περιουσία των 500 πλουσιότερων Αμερικανών επιχειρηματιών, ισοδυναμεί με το 63% του ΑΕΠ των ΗΠΑ, πράγμα που σημαίνει πως στο 99,99999% του πληθυσμού των ΕΠΑ, (300 εκατομμύρια περίπου), αντιστοιχεί το υπόλοιπο 37% του ΑΕΠ, γεγονός που αποκαλύπτει την πραγματική εικόνα της ‘πλούσιας Αμερικής, αλλά των φτωχών Αμερικανών’, οι οποίοι ουσιαστικά ζουν μια ζωή στερημένη και ταυτόχρονα δανεισμένη, που σημαίνει υποθηκευμένη στις τράπεζες. Το 16% των Αμερικανών, δηλαδή περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι κατά κύριο λόγω εργάτες έγχρωμοι, μετανάστες και μειονοτικοί, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας»[10].

Πρόκειται αναμφίβολα για ένα, παρά την εξαθλίωσή του, ιδιαίτερα εκρηκτικό κοινωνικό δυναμικό, που προκαλεί όχι απλά Φόβο, αλλά, το μεγαλύτερο Εφιάλτη για την αμερικάνικη ολιγαρχία, όταν μάλιστα συνδυάζεται με το ενδεχόμενο της, αργά ή γρήγορα, μαζικής επιστροφής των ανά την υφήλιο εκατομμυρίων μισθοφόρων, (της χακί ανεργίας ) και της απαίτησής τους για δίκαιη κατανομή του ΑΕΠ των ΕΠΑ. Καπιταλισμός σε πλήρες αδιέξοδο! Καπιταλισμός σε καθολική κρίση. Αυτό σημαίνει επικίνδυνος καπιταλισμός. Και επειδή, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης, όπου υπάρχουν ακραίες καταστάσεις πλούτου και φτώχειας, εκεί δεν μπορούμε να μιλάμε για Δημοκρατία και πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να μιλάμε για τη ‘Μεγάλη Δημοκρατία’, πράγμα που σημαίνει πως το αμερικανικό ‘παράδειγμα’ δεν είναι παρά Φασισμός μασκαρεμένος σε ‘Δημοκρατία’ και άρα Φασισμός στη γωνία της ανθρωπότητας.

Τα παραπάνω στοιχεία που εκφράζουν τη «νομιμοποιημένη», μεν, βίαιη και άδικη, δε, ανισοκατανομή του πλούτου, μας επιτρέπουν νομίζω να υποστηρίξουμε πως η παγκοσμιοποίηση, δεν είναι καθόλου ουδέτερη και πολύ περισσότερο δεν μπορεί να είναι «χρήσιμη για όλους μας», όπως αρκετοί ‘ειδικοί’ και δοτοί πολιτικάντηδες υποστηρίζουν και συνεπώς δεν μπορεί καμιά αφέλεια, κουτοπονηριά ή προπαγάνδα να κρύψει το πραγματικό περιεχόμενό της, που είναι ο σύγχρονος καπιταλισμός . Ένας καπιταλισμός, όμως, που έχει πάψει προ πολλού να τον οδηγεί «η αόρατη χειρ», (η υποτιθέμενη φυσική τάξη της ελεύθερης αγοράς), του Adam Smith και αφού έχει ξεπεράσει τα όποια εθνικά χαρακτηριστικά του στα πλαίσια της Νέας Pax Americana καθοδηγείται από την ορατή και βαριά οπλισμένη χείρα του Μπάρμπα Σάμ[11].

Αυτός ο καπιταλισμός, ως νέο-ιμπεριαλισμός ή ως αμερικανισμός, περισσότερο από κάθε προηγούμενη φάση ανάπτυξής του, συμπυκνώνει ολόκληρη την αιματηρή και απάνθρωπη ιστορία της αποικιοκρατίας και του ιμπεριαλισμού ως περιεχόμενο και παίρνει την οικονομική μορφή του απόλυτου καπιταλισμού, ακολουθεί την πολιτική πρακτική του απόλυτου φασισμού και οδηγεί την Ανθρωπότητα στην παρακμή και στην απόλυτη βαρβαρότητα.

Αυτός ο καπιταλισμός γνωρίζει παράλληλα, ότι γίνεται όλο και περισσότερο μισητός. Αντιλαμβάνεται το τέλος του. Βλέπει την κλεψύδρα να τελειώνει και ξυπνάει ο ‘Φόβος του ρολογιού που σε λίγο χτυπάει μεσάνυχτα’. Είναι ο ‘Φόβος του δικού του χρόνου’, που αργά ή γρήγορα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και κάτω από την πίεση των προβλημάτων που συσσωρεύει, χωρίς να μπορεί να δώσει λύσεις, θα αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση και θα τελειώσει. Αυτό το τέλος του ο Ηγεμόνας το βλέπει να έρχεται και φοβάται, ότι «μπορεί να δημιουργηθεί ένα πλήρες αντι-πιστεύω και να ανάψει την πνευματική σπίθα που απαιτείται για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου πολιτικού κλίματος εξαιρετικά εχθρικού απέναντι στις ΗΠΑ…που θα τροφοδοτείται από την αγανάκτηση κατά της παγκόσμιας ανισότητας και θα προσφέρει ένα πλήρες και ιδεολογικά ελκυστικό προσχέδιο για μια εναλλακτική πολιτική και οικονομική παγκόσμια τάξη»[12].

Οι απειλές πως μετά από τον αμερικανισμό ακολουθεί «η επιταχυνόμενη βύθιση στο παγκόσμιο χάος»[13], γιατί θα δημιουργηθεί τάχα ‘κενό εξουσίας’, είναι για τους αφελείς που πιστεύουν στην αιωνιότητα του καπιταλισμού, ή για όσους «πονηρούς» περιμένουν κάποιον μεσσία να τους παραδώσει μια καλύτερη κοινωνία «με το κλειδί στο χέρι», χωρίς αυτοί να κουνήσουν το μυαλό και το χεράκι τους και φυσικά είναι «επιχειρήματα» για τους συνεργάτες τους και τις τοπικές ολιγαρχίες. Οι Λαοί, οι δυνάμεις της Εργασίας, της Επιστήμης και του Πολιτισμού έχουν και τη γνώση και τη δύναμη, αλλά και το όραμα για να χτίσουν σταδιακά τη δική τους Οικουμενική Συνεργασία και να εγκαθιδρύσουν την Άμεση Οικουμενική Δημοκρατία τους, ένα κόσμο της ανθρωπιάς και της ειρήνης.

Η Χίμαιρα του Αμερικανισμού και ο ‘Φόβος της κλεψύδρας’

«Η Αμερική είναι το μοναδικό έθνος στην ιστορία, που

πέρασε με θαυμαστό τρόπο από τη βαρβαρότητα στον

εκφυλισμό, χωρίς το συνηθισμένο διάλειμμα πολιτισμού»

Oscar Wild[14]

Αυτός ο καπιταλισμός αποτελεί σήμερα πιά τη μεγαλύτερη απειλή κατά του ανθρώπινου πολιτισμού. Κι’ αν ο πολιτισμός είναι κάτι παραπάνω από μια όποιαδήποτε ιδεολογία τότε, «θα ορίζαμε τον πολιτισμό σαν μια διαδικασία του  ε ξ α ν θ ρ ω π ι σ μ ο ύ,  που χαρακτηρίζεται από τη συλλογική προσπάθεια για τη διατήρηση της ανθρώπινης ζωής, την ειρήνευση του αγώνα για την ύπαρξη, τη στερέωση μιας παραγωγικής οργάνωσης της κοινωνίας, την ανάπτυξη των πνευματικών ικανοτήτων των ανθρώπων και την κατάργηση της επιθετικότητας, της βίας και της αθλιότητας … Η ανθρωπότητα σήμερα έχει φτάσει στο ιστορικό στάδιο, όπου αυτή είναι  τ ε χ ν ι κ ά  σε θέση να δημιουργήσει έναν κόσμο ειρήνης – ένα κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, αθλιότητα και άγχος… »[15].

Όμως «η διοικητική απορρόφηση του πνευματικού από τον τεχνικό πολιτισμό, που είναι αποτέλεσμα της κατεστημένης κατεύθυνσης της επιστημονικής και της τεχνικής προόδου… αντί να δημιουργεί τις προϋποθέσεις του ανθρωπισμού, πολλαπλασιάζει τα ορθολογικά μέσα καταστροφής και κυριαρχίας, δηλαδή τα μέσα, που εμποδίζουν την πραγματοποίηση του ανθρωπισμού»[16]. Σε απλά ελληνικά αυτό σημαίνει πως, ο πανούργος καπιταλισμός προσπαθεί να γυρίσει το ποτάμι της ιστορίας προς τα πίσω, να σταματήσει το χρόνο, δηλαδή να ‘κλειδώσει’ τους νόμους της Φύσης, της Ζωής και της κίνησης της Ανθρωπότητας, για να ακυρώσει τη νομοτελειακή κατάρρευσή του.

Πρόκειται ασφαλώς για τη χίμαιρα του αμερικανισμού. Ποιός όμως, πότε και πως θα διαμορφώσει τη νομοτέλεια που θα υπερασπισθεί την Ιστορία και τον Πολιτισμό; Ποιος θα αντισταθεί τελικά στο βίαιο πισωγύρισμα της ιστορίας σε ένα όργουελικό Μεσαίωνα; Και, τέλος, ποιός θα εγγυηθεί την πορεία της Ανθρωπότητας προς την ευτυχία και την ειρήνη; Στη χίμαιρα της ελληνικής μυθολογίας που «έβγαζε από το στόμα της φλόγες και σχετίζονταν με τις τρομακτικές όψεις του θανάτου»[17], έβαλε τέλος ο Βελλερεφόντης. Επειδή όμως η εποχή των Βελλερεφόντηδων έχει παρέλθει οριστικά, τέλος στη χίμαιρα του αμερικανισμού, που ξερνάει φλόγες πολέμων και σπέρνει το θάνατο στον πλανήτη, μπορούν και πρέπει να βάλουν μόνο οι Λαοί με τους αγώνες τους.

Ο Φόβος του ‘αντιαμερικανισμού’:Ο αντιαμερικανισμός

των Λαών ως άρνηση του αμερικανισμού

«Τα πράγματα που μπορούμε να αλλάξουμε μας δίνουν χώρο

να αφήσουμε τα ίχνη μας στην ιστορία, μια ιστορία της οποίας

είμαστε ταυτόχρονα προϊόντα και δημιουργοί»

Jan Marijnissen

Όσο το φάντασμα του Μεγάλου Αδερφού θα μετακινείται από το χώρο της φαντασίας στο χώρο της καθημερινότητας των Λαών και των Ανθρώπων, τόσο οι Λαοί και οι Άνθρωποι του κόσμου θα αντιδρούν συλλογικά και ατομικά με διάφορες μορφές άρνησης, αμυντικής αντίστασης και εχθρότητας απέναντι στο υποκείμενο της απειλής, στην πηγή του Φόβου. Απέναντι στον ‘αμερικανισμό’. Αυτή η στάση των Εθνών, των Λαών και των Ανθρώπων χαρακτηρίστηκε, γενικά και αφηρημένα, ‘αντιαμερικανισμός’[18].

Το φαινόμενο του αντιαμερικανισμού δεν είναι καινούργιο, όμως ο όρος στερείται, μάλλον σκόπιμα, επιστημονικής σαφήνειας, ακρίβειας και εγκυρότητας. Αφού ο όρος αντιαμερικανισμός δεν υποδηλώνει βέβαια εχθρότητα απέναντι στους Αμερικανούς, τους κατοίκους της Αμερικανικής Ηπείρου, δηλαδή της Βόρειας, της Κεντρικής και της Νότιας Αμερικής. Σαν γεωγραφικός προσδιορισμός, αν αυτό θα ήταν σχηματικά επιτρεπτό, ο αντιαμερικανισμός απευθύνεται αποκλειστικά προς τις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής και μόνο σ’ αυτές. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν σημαίνει ότι ο αντιαμερικανισμός του κόσμου απευθύνεται στα φτωχά εργαζόμενα λαϊκά στρώματα των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής, που στην ουσία είναι και τα πρώτα θύματα του ‘αμερικανισμού’.

Το ‘αντί ’, λοιπόν, δεν μπαίνει στον όρο Αμερική, ή Αμερικανός, αλλά στον όρο αμερικανισμός. Και με αυτή την έννοια, βέβαια, ο αντιαμερικανισμός δεν απευθύνεται σε κανέναν Αμερικανό, ακόμα ούτε και σε εκείνους που δίνουν εντολές στη μηχανή του πολέμου που σκορπά το θάνατο, τον όλεθρο και τη φρίκη σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.

Ο αντιαμερικανισμός, όπως οι δυνάμεις της εργασίας και του πολιτισμού τον αντιλαμβάνονται, είναι μια συνειδητή πολιτική στάση που αρνείται, καταγγέλλει και καταδικάζει τον «αμερικανισμό ως σύστημα σκέψης που υπαγορεύει την ιδέα της αμερικανικής ηγεμονίας, δηλαδή τη στρατοκρατία, τον ιμπεριαλισμό, τη θρησκομανία και τη μισαλλοδοξία»[19]. Είναι επομένως ο αντιαμερικανισμός, «έκφραση αντίθεσης στις θέσεις της Pax Americana»[20]. Εκτός φυσικά από εκείνο τον υποκριτικό, τον κάλπικο αντιαμερικανισμό που συχνά προβάλουν συνθηματολογικά αμερικανόφιλες κυβερνήσεις και επαγγελματίες πολιτικάντηδες[21], για να αποσπάσουν μεγαλύτερη αμερικανική υποστήριξη σε επίπεδο περιφερειακών ή και κομματικών συσχετισμών, ή και για να αποπροσανατολίσουν το εκλογικό σώμα και να αποτρέψουν ‘κοινοβουλευτικά’ την άνοδο στην εξουσία γνήσιων πατριωτικών, προοδευτικών και αντιιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Δηλαδή, για να μην εθελοτυφλούμε και για να κατανοούμε την πραγματικότητα με ιστορικούς οικονομικούς και κοινωνικούς όρους, «είμαστε υποχρεωμένοι να δεχτούμε ότι όλες οι ‘αντιαμερικανικές επιθέσεις’ στις ΗΠΑ και η έννοια των ‘αντιαμερικανικών ’ ενεργειών εμπεριέχουν τη βαθύτερη και σοβαρότερη κατηγορία, που ήταν (και παραμένει) απαγορευμένη στον πολιτικό στίβο των ΗΠΑ, την κατηγορία του ‘αντικαπιταλισμού’»[22].

Βέβαια «ο εκσυγχρονισμός βοήθησε να παραγκωνιστεί το αντιαμερικανικό μένος τα τελευταία χρόνια και να προωθηθούν η αμερικανική παγκοσμιοποίηση και τεχνολογία, ως πανάκεια για το κουτί της Πανδώρας του πολιτισμού. Οι Αμερικάνοι είναι διχασμένοι από καιρό ανάμεσα στις δεδηλωμένες αρχές της δημοκρατίας – που τώρα αποτελούν ένα χονδροειδή μύθο – και στο σαφή προορισμό, με όλες τις μεσσιανικές αρλούμπες του. Ο αντιαμερικανισμός, - ή τουλάχιστον κάποιες συγκεκριμένες εκδηλώσεις του – είναι προφανώς μια υγιής ένδειξη ότι η ανθρωπότητα, ή ότι έχει απομείνει απ’ αυτήν, έχει ακόμα μια αμυδρή ελπίδα. Ο αντιαμερικανισμός δεν είναι απόρριψη των θετικών αξιών του αμερικανικού λαού, αλλά μιας χυδαίας παντομίμας που παίζεται σε βάρος της ανθρωπότητας από μια χούφτα καραγκιόζηδων πλουτοκρατών, που θέλουν να μας κάνουν όλους υπάκουα καταναλωτικά ζόμπι, που δεν περιμένουν τίποτα άλλο πέρα από την άμεση ικανοποίησή τους, ενώ ‘οι άντρες με τα μαύρα’ προσέχουν το μαγαζί»[23].

Είναι συνεπώς προφανές το γεγονός, ότι, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, και ο ίδιος ο αμερικάνικος Λαός, ή τουλάχιστον ένα σημαντικό μέρος του, διαφωνεί μ’ αυτόν τον αμερικανισμό και σε τελευταία ανάλυση μ’ αυτή την Αμερική και αγωνίζεται, ή θα ήταν έτοιμος, υπό προϋποθέσεις, να  αγωνιστεί για μια ‘άλλη’, για μια καλύτερη Αμερική, «η έλξη για την οποία μπορεί να ερμηνευτεί και ως μια έκφραση αντιαμερικανισμού»[24].

Ο Νόαμ Τσόμσκι, αναλύοντας τον όρο «εθνική ασφάλεια των Ενωμένων Πολιτειών της Αμερικής», σύμφωνα με τον οποίο, «η κλίκα του Λευκού Οίκου που κρατάει σφιχτά στα χέρια της την πολιτική εξουσία στις ΗΠΑ»[25] και στην προσπάθειά του να αιτιολογήσει τη βαρβαρότητα του αμερικανισμού, παρατηρεί πως για να τον κατανοήσουμε θα πρέπει «να αντιληφθούμε τον όρο ‘ασφάλεια’, ως την ασφάλεια της κυβέρνησης Μπους από τον τοπικό της εχθρό, τους αμερικανούς πολίτες, στο όνομα των οποίων δρα ανεξέλεγκτα»[26], για να καταλήξει στη διαπίστωση πως, «η προώθηση της Δημοκρατίας, αυτή τη φορά στις ΗΠΑ, ‘όπου τη χρειαζόμαστε απελπισμένα’…θα ήταν ένα χρήσιμο βήμα για να βοηθήσουμε την ίδια μας τη χώρα να γίνει ένας ‘υπεύθυνος μέτοχος’ στη διεθνή τάξη αντί να είναι αντικείμενο φόβου και απέχθειας σε όλον σχεδόν τον κόσμο»[27]. Να λοιπόν σε ποια κατεύθυνση θα έπρεπε ‘ο θεός να ευλογεί την Αμερική’, αν βέβαια ήταν θεός του αμερικανικού Λαού. Δυστυχώς όμως, όπως όλοι οι θεοί, έτσι και ο ‘αμερικανικός’ είναι με τις εξουσίες, με τον καπιταλισμό και αυτή την περίοδο ‘συνεργάζεται’ με τους ρεπουμπλικάνους.

Επειδή όμως ούτε ‘οι θεοί’, ούτε και οι μεγάλες κεφαλαιοκρατικές εταιρίες αντιλαμβάνονται πως η αμερικανική κοινωνία του ιμπεριαλισμού είναι ένα καζάνι που βράζει, ο Ρίτσαρντ Σόμποου, βοηθός Γενικός Διευθυντής της Lincoln Electric προειδοποιεί πως «το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ είναι η αυξανόμενη πόλωση της χώρας και ο διχασμός της σε δυό έθνη – μια πλούσια κοινωνία του πρώτου κόσμου και μιά άλλη φτωχή τριτοκοσμική κοινωνία…πιθανώς θα δούμε μια επανάσταση…Πιστεύω ότι θα είναι μια αιματηρή επανάσταση»[28].

 Είναι, προφανώς ο μόνος δρόμος που απομένει στον αμερικανικό Λαό για να απεμπλακεί από την πολιτική του αμερικανισμού που τον καθιστά υπεύθυνο για την πλανητική δυστυχία και που αναπόφευκτα τον οδηγεί σε ένα καινούργιο εμφύλιο σπαραγμό μεταξύ του κοινωνικού πρωτοκοσμικού Βορά και του κοινωνικού τριτοκοσμικού Νότου.

Ο αντιαμερικανισμός του γεωγραφικού και του κοινωνικού Νότου

Αν, όμως, ο όποιος αντιαμερικανισμός των Λαών του κόσμου προκαλεί πονοκέφαλο στην αμερικάνικη πλουτοκρατία και στην κυβέρνησή της, τότε είναι περισσότερο από βέβαιο πως, και μόνο το ενδεχόμενο εμφάνισης ενός εγχώριου αντιαμερικανισμού (Αμερικανοί ενάντια στον αμερικανισμό) και μάλιστα δίπλα στον σοσιαλίζοντα και γοργά αναπτυσσόμενο λατινοαμερικάνικο αντιαμερικανισμό (Αμερική εναντίον Αμερικής), θα της προξενεί Φόβο, αν δεν της προκαλεί ήδη Εφιάλτες.

Για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής, η άρχουσα τάξη των ΕΠΑ, στήνει και θέτει σε λειτουργία τερατώδεις μηχανισμούς προπαγάντας με στόχο την παραπληροφόρηση και τη σύγχυση γύρω από την πραγματικότητα. Στα πλαίσια αυτά ο Paul Hollander, αναφερόμενος στον ευρωπαϊκό αντιαμερικανισμό, υποστηρίζει, πως «πρόκειται για προϊόν μιας ελλιπούς πληροφόρησης για την Αμερική, αλλά και του φόβου που δημιουργεί η πανταχού παρουσία των Ηνωμένων Πολιτειών»[29]. Σε άλλο σημείο γίνεται αποκαλυπτικότερος και αντιμετωπίζει τον αντιαμερικανισμό σαν πνευματική αρρώστια, σαν παραληρηματική συμπεριφορά, σαν «ασθένεια των διανοουμένων». Σπεύδει δε να διαβεβαιώσει τα αφεντικά του, ότι «μόνο μια μειοψηφία είναι μολυσμένη από τον ιό του αντιαμερικανισμού»[30].

Αυτή η επιχειρηματολογία κλιμακώνεται ακόμα περισσότερο, σ’ ένα σχήμα που θεοποιεί το ‘αμερικανικό όνειρο’, δηλαδή τον αμερικανισμό και δαιμονοποιεί το ευρωπαϊκό, το ασιατικό, ή το αφρικανικό όνειρο και φυσικά πολύ περισσότερο δαιμονοποιεί ένα ‘νέο οικουμενικό ουμανιστικό όνειρο’ και τα αντιμετωπίζει σαν αντιαμερικανισμό[31]. Στον αμερικανικό Λαό ο αντιαμερικανισμός δεν παρουσιάζεται σαν διάθεση για αυτοδιάθεση των Λαών, αλλά παρουσιάζεται σαν ζήλια, φθόνος, μίσος, εχθρότητα και τρομοκρατία ενάντια στην αμερικανική πατρίδα, ενάντια στον αμερικανικό τρόπο ζωής, ενάντια στον ίδιο τον αμερικανικό Λαό. Τρομοκρατημένος έτσι από την ίδια την κυβέρνησή του ο αμερικάνικος Λαός, δεν έχει πολλά περιθώρια να κρίνει και πολύ περισσότερο δεν έχει τη γνώση και τη δύναμη να απορρίψει την πολιτική του στρατιωτικοβιομηχανικού συμπλέγματος για τους ‘προληπτικούς πολέμους κατά της παγκόσμιας τρομοκρατίας’.

«Ήρθε» και η ‘11^η Σεπτεμβρίου’ για να επιβεβαιώσει την ‘αλήθεια’ αυτής της επιχειρηματολογίας και να μεταλλάξει το Φόβο της ιμπεριαλιστικής άρχουσας τάξης των ΕΠΑ, σε Φόβο του αμερικανικού Λαού, προϋπόθεση ικανή και αναγκαία για να δεχτεί και πάλι να τροφοδοτήσει τις κρεατομηχανές των ιμπεριαλιστικών πολέμων. Όλα τα εγκλήματα των ισχυρών κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού διαπράχτηκαν με τον ίδιο περίπου τρόπο, με βάση το ψέμα, το Φόβο και το θάνατο.

Ο ‘πλανητάρχης’ ισχυρίζεται πως συνομιλεί και παίρνει εντολές από το ‘θεό’ της Αμερικής. Φαίνεται όμως πως μιλάει και με το Μωάμεθ. Γιατί αν δεν είχε ‘συμβεί’ η ‘11^η Σεπτεμβρίου’, δεν θα μπορούσαν να ‘καταναλωθούν’ τόσα πολεμοφόδια, πράγμα που σημαίνει πως οι παραγωγοί και οι έμποροι πολέμων, μαζί και τα εκατομμύρια των εργαζόμενων στον ‘κλάδο’, θα έπρεπε να κάνουν κάτι άλλο, ή να πεινάσουν. Να γιατί τίποτα δεν είναι τυχαίο στον καπιταλισμό και μάλιστα στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.

Και δεν χρειάζεται να είναι κανένας οικονομολόγος για να καταλάβει, πως αν η οικονομία δούλευε για την κοινωνία κι’ όχι για την πλουτοκρατία, αυτός ο πλούτος που σπαταλιέται για τους πολέμους θα ήταν υπεραρκετός για να είναι ο πλανήτης πραγματικός παράδεισος. Για να γίνει όμως αυτό θα πρέπει η κοινωνία να ορίζει την οικονομία και να την οργανώνει σύμφωνα με τις πραγματικές ανάγκες της και όχι το αντίθετο.

Με αυτή την έννοια, είναι σωστή η διαπίστωση σύμφωνα με την οποία, «οι αμερικανικές κυβερνήσεις κάνουν ότι μπορούν για να διαιωνίσουν τον αντιαμερικανισμό… (και την τρομοκρατία).., αφού ασκούν μια πολιτική που αδιάλειπτα καταγράφεται ως άδικη, διότι συστηματικά επιδιώκει την ενίσχυση των ισχυρών, των κυρίαρχων και των πλουσίων, σπανίως δε (ή ουδέποτε) καταγράφεται ως πολιτική που συμβάλει στην εξάλειψη των δεινών από τα οποία υποφέρει ο πλανήτης, τη φτώχεια, την οικολογική καταστροφή, τη βία και τον αυταρχισμό»[32].

Ο αντιαμερικανισμός του ‘Τριγώνου της Μεγάλης Ανατολής’

«Όλοι ξέρουμε», δηλώνει με άρθρο του στους New York Times[33], ο Αμερικανός δημοσιογράφος Thomas Friedman «ότι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ στοχεύει εναντίον της Ρωσίας», η οποία εξελίσσεται στη σημαντικότερη ενεργειακή τράπεζα του κόσμου, πράγμα που χαλάει τα σχέδια του αμερικανισμού για την αποκλειστική παγκόσμια Ηγεμονία. Γι’ αυτό οι ΕΠΑ επιχειρούν ήδη αντιπερισπασμό, με τους πολέμους στην περιοχή, με ανταγωνιστικά δίκτυα και προωθώντας πυρηνική τεχνολογία για ηλεκτρική ενέργεια, για να κρατήσουν, κύρια την Ευρώπη, αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο υπό την Ηγεμονία τους, και με κάθε τρόπο μακριά από την ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία.

Όλοι ξέρουμε επίσης ότι, «χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Ρωσίας κανένα από τα σημαντικά προβλήματα του πλανήτη δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί»[34].

Πρόσφατα, πληροφορούμαστε και πάλι από επίσημη αμερικανική και μάλιστα ρεπουμπλικανική πηγή, τον πρώην βοηθό υπουργό οικονομικών της κυβέρνησης Ρήγκαν, Πολ Γκεργκ Ρόμπερτς, «πως με τη γεωργιανή του επιχείρηση, το καθεστώς Μπους, είναι ένοχο για ένα νέο κύκλο εγκλημάτων πολέμου. Ποιες θα είναι οι συνέπειες; Πολλοί θα απαντήσουν, ότι αφού δεν πλήρωσε για τους δίδυμους πύργους, για το Αφγανιστάν, για το Ιράκ και τις ετοιμασίες του κατά του Ιράν, το καθεστώς Μπους θα τη γλιτώσει και με αυτήν την επιχείρηση . Μπορεί, αλλά αυτή τη φορά ξεπέρασε τα όρια. Η Ρωσία βεβαιώθηκε πλέον ότι οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να της επιβάλουν την ηγεμονία τους και ότι είναι ο χειρότερος εχθρός της. Η Κίνα διαπιστώνει ότι οι ΗΠΑ αποτελούν απειλή για τον ενεργειακό ανεφοδιασμό της και επομένως για την οικονομία της. Ακόμα και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Αμερικής…βλέπουν ότι το να είσαι σύμμαχος των ΗΠΑ είναι επικίνδυνο και χωρίς όφελος…»[35]

Ξέρουμε ακόμα, ίσως όχι πολλά, αλλά αρκετά πιά, για την υποβόσκουσα κρίση στις σχέσεις Αμερικής και Κίνας, η οποία προς το παρόν βγαίνει στην επιφάνεια ως ακήρυκτος πόλεμος στη σφαίρα της οικονομίας[36], αλλά και στο χώρο του Διαστήματος[37], όπου η Κίνα μπαίνει την τελευταία δεκαετία με ιδιαίτερο δυναμισμό και αξιώσεις Μεγάλης Δύναμης, πράγμα που επίσης δημιουργεί προβλήματα στα σχέδια του αμερικανισμού για την αποκλειστική παγκόσμια Ηγεμονία. Πρόβλημα που, όπως δήλωσε σε πρόσφατη ομιλία του στην Ακαδημία Επιστημών της Κίνας ο Χένρυ Κίσινγκερ, «καθιστά τη σύρραξη μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής αναπόφευκτη, εκτός αν οι κινέζοι δεχτούν να συνεργαστούν»[38].

Η Ινδία, μια χώρα με πληθυσμό πάνω από ένα δισεκατομμύριο κατοίκους, με ανοιχτές ακόμα πληγές από την αγγλική αποικιοκρατία ήταν πάντα επιφυλακτική απέναντι στη Δύση και ιδιαίτερα απέναντι στις ΕΠΑ και γι’ αυτό, όπως είναι γνωστό, ήταν πρωταγωνίστρια δύναμη στο ‘Κίνημα των Αδεσμεύτων’ και αργότερα στην ‘Πρωτοβουλία των 6’ για την παγκόσμια Ειρήνη. Ανάλογη είναι και η στάση της απέναντι στον αμερικανισμό και στην παγκοσμιοποίηση.

Αλλά και οι άλλες χώρες της Ασίας, με εξαίρεση το Πακιστάν, τη μεταπολεμική Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και το Νότιο Βιετνάμ, που για ειδικούς λόγους πόνταραν στον αμερικανισμό, χαρακτηρίζονται από μια αντιδυτική-αντιαμερικανική στάση και θα ήταν πρόθυμες να συμμετάσχουν σε πρωτοβουλίες συγκρότησης ενός Πανασιατικού Σχεδίου για τον παγκόσμιο ρόλο της Μεγάλης Ανατολής.

Η ‘Συνεργασία της Σαγκάης’[39], στην οποία συμμετέχουν η Κίνα, η Ρωσία και άλλες τέσσερες χώρες της Κεντρικής Ασίας, φαίνεται πως από χαλαρή αμυντική συνεργασία, εξελίσσεται, σταθερά, με τη συμμετοχή και της Ινδίας, σε μια ισχυρή ‘Πανασιατική Γεωστρατηγική Συμμαχία’[40], που αναβαθμίζει το ρόλο της Ασίας στο παγκόσμιο σκηνικό και προβληματίζει σοβαρά τα κοράκια της Ουάσιγκτον.

Πρόκειται αναμφίβολα για μια πολύ σοβαρή και ενδιαφέρουσα εξέλιξη, που ‘κόβει τη φόρα του αμερικανισμού’ και δίνει στην ανθρωπότητα την ευκαιρία να πάρει μια ανάσα και να ανασυνταχθεί στη βάση ενός νέου οράματος για το μέλλον της. Βέβαια, αν η υπόλοιπη ανθρωπότητα και κύρια η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπει στις εξελίξεις, τότε γίνεται πιθανός ο κίνδυνος η Πανασιατική Γεωστρατηγική Συμμαχία, να εκφυλιστεί, με ή χωρίς τον αμερικανισμό, σε ‘ασιατισμό’ με την έννοια της νέας ηγεμονικής απειλής για την ανθρωπότητα.

Η Ευρώπη σε κρίσιμο σταυροδρόμι

«Δημιούργησαν μια φιλελεύθερη Ευρώπη

στηριγμένη μόνο στον ανταγωνισμό, όμως οι

μεγάλες επιχειρήσεις, αντί να ανταγωνίζονται

μεταξύ τους, συνασπίστηκαν σε καρτέλ

σε βάρος των καταναλωτών και των εργαζόμενων.

Έγινε αυτό που λέμε Ευρώπη των μονοπωλίων»

Πιέρ Μαντές Φρανς

Μπροστά σ’ αυτόν τον ανταγωνισμό δυνάμεων για την Ηγεμονία πάνω στην ανθρωπότητα υπάρχει μια δύναμη που μπορεί να λειτουργήσει σαν καταλύτης των εξελίξεων και αυτή η δύναμη είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να ανταποκριθεί όμως η ΕΕ σε ένα τέτοιο ρόλο, θα πρέπει:

·         Να πάψει να είναι Ευρώπη των μονοπωλίων,

·         Να ταυτισθεί με τον αντιαμερικανισμό των Λαών όλου του κόσμου,

·         Να αποφιλελευθεροποιηθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί από τις ΕΠΑ, αφού, όπως δηλώνει ο αμερικανός Πολ Γκεργκ Ρόμπερτς, η «Αμερική δεν προσφέρει τίποτα στην Ευρώπη εκτός από τα εκατομμύρια δολάρια που πληρώνει για να αγοράζει ευρωπαίους πολιτικούς ηγέτες που προδίδουν τους λαούς τους»[41],

·         Να σφυρηλατήσει τη Νέα Ευρωπαϊκή Ταυτότητα και να επανασυνδέσει τις αγωνιστικές ανθρωπιστικές παραδόσεις της, με τις αξίες και το όραμα του Ουμανισμού για ένα καλύτερο κόσμο, και τέλος

·         Να πρωταγωνιστήσει στον αγώνα για το στήσιμο αντιιμπεριαλιστικών-αντιηγεμονικών συμμαχιών σε κάθε επίπεδο,

για να μπορέσει να συμβάλει, ώστε αυτός ο αντιιμπεριαλιστικός-αντιηγεμονικός αγώνας, να οδηγήσει τελικά και με ασφάλεια την ανθρωπότητα έξω και πέρα από τον καπιταλισμό και κάθε άλλο σύστημα που γεννάει ιδέες και συστήματα παγκόσμιας Ηγεμονίας.

Ο Αντιαμερικανισμός, ως θέση αγώνα για ένα καλύτερο κόσμο, χωρίς ηγεμονισμούς

Αυτή η διαπίστωση παραπέμπει ευθέως στο γεγονός ότι οι ΕΠΑ στηρίζουν και στηρίζονται από τις τοπικές ολιγαρχίες, εκφραστές μιας χυδαίας, δουλικής και μισητής ‘αμερικανοφιλίας’, η οποία αναπόφευκτα γεννά στα θύματα της αμερικανοκρατίας, αντιαμερικανισμό, ακόμα και σαν αντι-αμερικανοφιλία. Έτσι ο αντιαμερικανισμός αποκτά, πέρα από το οικουμενικό και το εθνικό και ένα κοινωνικό-ταξικό περιεχόμενο, πράγμα που συνδέει ακόμα τον αντιαμερικανισμό με «ένα πολιτικό σχέδιο για σοσιαλιστική κοινωνία, η οποία ορίζονταν (και συνεχίζει να ορίζεται) αντιθετικά προς την (αμερικανική) καπιταλιστική»[42] κοινωνία. Ένα πολιτικό σχέδιο που θα οδηγεί την κοινωνία πέρα κι’ έξω από τον καπιταλισμό και ενάντια σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Παρατηρούμε, λοιπόν, πως στα πλαίσια της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης, ο Φόβος κυκλώνεται και ανακυκλώνεται σ’ ένα φαύλο κύκλο του Φόβου του Ηγεμόνα. Όμως η ιστορία διδάσκει πως, «καμιά δύναμη δεν μπορεί να αναλαμβάνει για μεγάλο διάστημα και με απόλυτο τρόπο το μέλλον του κόσμου – αν μη τι άλλο και λόγω έλλειψης ικανών αρχηγών. Το βασίλειο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής δεν ανήκει σ’ αυτόν τον κόσμο. Και ευτυχώς για όλους μας»[43].

Και είναι αυτός ο κόσμος, ο σημερινός, δηλαδή οι Λαοί της Λατινικής Αμερικής[44], της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ασίας και της Αφρικής, που σταδιακά βγαίνουν στο προσκήνιο της ιστορίας για να ξεπεράσουν αγωνιστικά την αμερικανοφοβία τους, να κερδίσουν την αυτοπεποίθησή τους και να χτίσουν ένα καινούργιο κόσμο, τον κόσμο της συνεργασίας, της ειρήνης και του Ανθρωπισμού, ενάντια στον αμερικανισμό και φυσικά όχι ενάντια στον αμερικανικό Λαό.

Ένα μεγάλο τμήμα της αμερικανικής διανόησης διαπιστώνει και καταγγέλλει, πως η άρχουσα κλίκα των ΕΠΑ οδηγεί σταθερά και με σχέδιο τη χώρα τους στο φασισμό. Ο αμερικανός συγγραφέας Τζο Κόνασον, καταγράφει τα παρακάτω «δέκα στάδια της μετάβασης των ΗΠΑ στον αυταρχισμό, που συμβαίνει ήδη και δεν τον καταλαβαίνουμε:

·         Επίκληση εσωτερικού και εξωτερικού εχθρού,

·         Δημιουργία γκουλάγκ,

·         Οργάνωση παρακρατικών,

·         Ανάπτυξη δικτύου παρακολουθήσεων

·         Πολιτική εκφοβισμού και παρενόχλησης πολιτών,

·         Αυθαίρετες συλλήψεις,

·         Στοχοποίηση διακεκριμένων πολιτών των ΗΠΑ,

·         Έλεγχος των ΜΜΕ,

·         Εξίσωση της κριτικής με εθνική προδοσία και

·         Αναστολή πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων»[45].

Αυτή η πραγματικότητα όμως δείχνει πως ο αμερικανικός Λαός πρέπει να βρει τη δύναμη να δει τα δικά του μακροπρόθεσμα συμφέροντα, να ενώσει τη φωνή και τους αγώνες του με τους υπόλοιπους Λαούς του κόσμου, για τη ματαίωση του αμερικανισμού, αποφεύγοντας το λάθος πολλών ευρωπαϊκών Λαών, μεγάλο μέρος των οποίων κάποτε πίστεψε, πως ο φασισμός ήταν κακός μόνο για τους άλλους Λαούς και να σκεφτεί:

·         Ποιοι είναι κείνοι τους οποίους ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ καταγγέλλει από το μνήμα του, ότι επιχειρούν «να καθιερώσουν συστήματα διακυβέρνησης βασιζόμενα στην αυστηρή πειθαρχία όλων των ανθρώπων σε μια χούφτα κυβερνώντων…που την αποκαλούν ‘Νέα Τάξη’, αλλά δεν είναι ‘νέα’, ούτε ‘τάξη’», και αποτελούν απειλή όχι μόνο για την υπόλοιπη ανθρωπότητα, αλλά και για τους ίδιους τους αμερικανούς.

·         Για ποιο λόγο ο Ντουάϊτ Άϊζενχάουερ καλούσε τους Αμερικανούς, «να προφυλαχθούμε από την παράνομη επιρροή που επιδιώκει το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα, γιατί ο κίνδυνος να δημιουργηθεί μια καταστροφική εξουσία σφετεριστών υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Γι’ αυτό δεν πρέπει ποτέ να αφήσουμε το βάρος αυτού του συμπλέγματος να απειλήσει τις ελευθερίες μας ή τις δημοκρατικές διαδικασίες…»[46].

·         Να συνειδητοποιήσει, ο αμερικανικός λαός, την προτροπή του John F. Kennedy, λίγο πριν τον δολοφονήσουν τα ‘γεράκια’, πως «αν υπάρχει κάποιος που θεωρεί ότι το μέλλον του πλανήτη θα λέγεται Pax Americana, καλά θα κάνει να το ξανασκεφθεί, γιατί κάνει λάθος. Ή ο κόσμος θα ανήκει σε όλους, ή δεν θα επιβιώσει»,

·         Να ξαναζωντανέψει το πολιτικό όραμα του Τζέφερσον για την αμεσοδημοκρατική συγκρότηση των Ενωμένων Πολιτειών, να ξεπεράσει, να αφοπλίσει ηθικά και να ανατρέψει πολιτικά την ολιγαρχία που τον σπρώχνει όλο και περισσότερο στην εξαθλίωση, τον κάνει μισητό στον υπόλοιπο κόσμο και ‘τριτοκοσμοποιεί’ με ραγδαίους ρυθμούς σημαντικά τμήματα της ίδιας του της πατρίδας και τέλος,

·         Να κάνει το χρέος του απέναντι στην Ανθρωπότητα, ώστε «η ζωή, η ελευθερία και η επιδίωξη της ευτυχίας (να) είναι μη μεταβιβάσιμα δικαιώματα» και για τους υπόλοιπους Λαούς του πλανήτη, όπως ακριβώς ήταν και γι’ αυτόν, όταν αγωνίζονταν ενάντια στην αγγλική αποικιοκρατία, σύμφωνα με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της 4^ης Ιουλίου του 1776.

Συνοψίζοντας θα πρέπει να υπογραμμιστεί πως ο χαρακτήρας του αντιαμερικανισμού δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιορίζεται μόνο στο αντιιμπεριαλιστικό σκέλος[47] και να γίνεται απολογητής ενός ‘καλού’, ‘ανθρώπινου’, ή ‘εθνικού’ καπιταλισμού. ή ακόμα και ενός ‘καλού αμερικανισμού’, γιατί η ζωή διδάσκει πως δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλες αυταπάτες.

Ούτε φυσικά πρέπει να γίνεται συνήγορος κάποιας μορφής ψευδεπίγραφου ‘σοσιαλισμού’, ή ‘κομμουνισμού’, ο οποίος στην πραγματικότητα. δεν ήταν, όπως τον γνωρίσαμε, παρά ένας κρατικός καπιταλισμός, που αποξενώνει τους εργαζόμενους από τα μέσα παραγωγής και συνακόλουθα από το προϊόν της εργασίας τους. με τον ίδιο βίαιο τρόπο, όπως και ο καπιταλισμός της ‘ελεύθερης’ αγοράς και της ιδιωτικής επιχείρησης.

Ο αντιαμερικανισμός πρέπει, εντασσόμενος σε ένα ευρύτερο κίνημα σύγχρονου ριζοσπαστικού Διαφωτισμού, να ξεπερνάει όλες τις εξουσιαστικές ‘σκύλες και τις χάρυβδες’ και από αγώνας άρνησης του συστήματος του Φόβου, του φασισμού και του ιμπεριαλισμού, να εξελιχθεί:

1. Σε αγώνα αλληλεγγύης προς τους Λαούς της Λατινικής Αμερικής, αλλά και σε όσους άλλους Λαούς, που αυτή την περίοδο βρίσκονται στην πρωτοπορία του αγώνα για τη χάραξη ενός καινούργιου δρόμου, καινούργιου για τους ίδιους, αλλά και για όλη την ανθρωπότητα, πράγμα που σημαίνει πως αυτός ο αγώνας δεν πρέπει ούτε να μείνει στα μισά του δρόμου και, φυσικά, ούτε να εκφυλιστεί σε νέου τύπου, της γνωστής a la CIA, ‘λατινοαμερικάνικης αναπτυξιακής δικτατορίας’.

2. Σε αγώνα κριτικής στήριξης του ‘κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης’, μέχρι να μετεξελιχθεί, από χειραγωγούμενη ελιτίστικη ‘χύμα-δύναμη’ στείρας άρνησης και διαμαρτυρίας, σε οικουμενικό οργανωμένο λαϊκό, μαζικό κίνημα με στρατηγικό σχέδιο για, την ανατροπή του αμερικανισμού, την υπέρβαση του καπιταλισμού και την σταδιακή οικοδόμηση της Άμεσης Οικουμενικής Ουμανιστικής Δημοκρατίας.

3. Σε αγώνα στήριξης κάθε προσπάθειας του Λαού των ίδιων των ΕΠΑ, να ενημερωθεί για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, που διαπράττει για λογαριασμό των αφεντικών της, αλλά στο όνομά του, η ‘κυβέρνησή’ του, μέχρι την πλήρη ανατροπή της πολιτικής αιχμαλωσίας του και την επανάκτηση της πολιτικής αυτενέργειάς του και

4 Να ολοκληρώνεται ως οικουμενικός αγώνας, για έναν πολιτισμό χωρίς Φόβο, δυστυχία και βία, ως ένας συνειδητός, συστηματικός και πολυδιάστατος πνευματικός, πολιτικός, οικονομικός και κοινωνικός αγώνας της κοινωνικής πλειοψηφίας, σε τοπικό, εθνικό και οικουμενικό επίπεδο, για τον Ουμανιστικό Πολιτισμό της Άμεσης Δημοκρατίας και της Αταξικής Κοινωνίας, μακριά από σκοταδιστικούς μύθους και εξουσιαστικές ιδεολογίες[48].

Για όλα αυτά είναι ανάγκη να επαναπροσεγγίσουμε την ιστορικότητα του κοινωνικού Γίγνεσθαι, τις σύγχρονες αντικειμενικές δυνατότητες[49] και τη δεοντολογία του Οικουμενικού Ουμανισμού, για να συνειδητοποιήσουμε που βρισκόμαστε και που μπορούμε και πρέπει να πάμε, ως Άνθρωποι, ως Έλληνες, ως Ευρωπαίοι και ως Ανθρωπότητα.

---

[1] «Μόνη λύση εμφανίζεται να είναι η δημιουργία ενός παγκόσμιου αντιπροσωπευτικού οργάνου διακυβέρνησης που θα διαθέτει κανόνες λειτουργίας, μηχανισμούς καταστολής και τιμωρίας αποτελεσματικούς και θα στηρίζεται στη συναίνεση των πέντε μεγάλων δυνάμεων που είναι: ΗΠΑ, Ρωσία, Ενωμένη Ευρώπη, Κίνα και Ινδίες», υποστηρίζει ο Πάγκαλος Θεόδωρος, Το ιστορικό τέλος της Ηγεμονίας, στην Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ της 30.04.2006, σελ. 30.

[2] Βrzezinski Z., H Επιλογή, ΛΙΒΑΝΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2005, σελ. 352.

[3] Πρόκειται, σε επίπεδο θεσμών, για μια Λερναία Ύδρα, ‘ένα από τα κεφάλια της οποίας είναι λ.χ. η ‘Λέσχη για την Ανάπτυξη’ που εδρεύει στο Πάλμ Μπιτς, όπου «προστρέχουν να υποκλιθούν ενώπιον των στελεχών της οι υποψήφιοι για το προεδρικό χρίσμα τόσο του ρεπουμπλικανικού, όσο και του δημοκρατικού κόμματος». Κρούγκμαν Πωλ, Το κοινωνικό πρόβλημα των Ηνωμένων Πολιτειών, στην ΙΝΤΕΡΝΑΤΙΟΝΑΛ ΧΕΡΑΛΝΤ ΤΡΙΜΒΙΟΥΝΕ και στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 04.04.2007, σελ. 24.

[4] Βλέπε, Πρωτόπαπας Γιώργος Ξ., Ο Χάρτης της Pax Americana, ό. π.

[5] Μπάρμπερ Μπέντζαμιν, Ο κόσμος των Mac κόντρα στους Τζιχάντ, Η παγκοσμιοποίηση και ο φονταμενταλισμός εχθροί της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 1998, σελ.79.

[6] Τσόμσκι Νόαμ, Οι έχοντες και οι μη κατέχοντες, Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ, Αθήνα 1999, σελ.152.

[7] Βλέπε σχετικά, Lambos Kostas D., Abhängigkeit und fortgeschrittene Unterentwicklung dargestellt am Beispiel der Landwirtschaft Griechenlands: Ein Beitrag zum Studium des (griechischen ) peripheren Kapitalismus und der alternativen Entwicklungsstrategien, R. G. FISCHER VERLAG, FRANKFURT am Main 1981, και στα ελληνικά: Εξάρτηση, προχωρημένη υπανάπτυξη και αγροτική οικονομία της Ελλάδας, Εκδόσεις ΑΙΧΜΗ, Αθήνα 1983.

[8] Τσόμσκι Νόαμ, Οι έχοντες.., ό. π., σελ. 12.

[9] Η κυβέρνηση Μπους «δανείζεται εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια από τους Κινέζους για να πληρώσει ένα πόλεμο τον οποίο οι Αμερικανοί φορολογούμενοι δεν είναι σε θέση να αντέξουν. Ο αμερικανικός αιώνας τελείωσε και ο κινεζικός αιώνας έχει αρχίσει. Οι ΗΠΑ παραμένουν υπερδύναμη, αλλά σταδιακά χάνουν τον έλεγχο των γεγονότων. Δεν θα τον επανακτήσουν ποτέ…», Ρόρτι Ρίτσαρντ, ‘Ο αμερικανικός αιώνας τελείωσε’, Συνέντευξη στον Χρόνη Πολυχρονίου, στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 14.01.2007, σελ. 34.

[10] Τσόμσκι Νόαμ Οι έχοντες.., ό. π. , σελ. 152 και 15. Από άλλη πηγή πληροφορούμαστε ότι, «Τριάντα εκατομμύρια Αμερικανοί υποφέρουν από χρόνια πείνα και υποσιτισμό και επτά εκατομμύρια ζουν στο δρόμο, ή χωρίς επαρκή στέγη, αφότου οι ομοσπονδιακές δαπάνες για την κοινωνική στέγαση μειώθηκαν κατά 80%…», Wacouant Loic, Οι φυλακές της μιζέριας, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα  2001, σελ. 96.

[11] «Η προσφιλής στον Adam Smith ‘αθέατη χείρα’ επανέρχεται, αλλά αυτή τη φορά περιβάλλεται με ‘ένα ‘σιδερένιο γάντι’. Η Αμερική επέλεξε ξεκάθαρα την εγκληματοποίηση της εξαθλίωσης ως συμπλήρωμα στη γενίκευση της εργασιακής και κοινωνικής ανασφάλειας», Wacouant Loic, Οι φυλακές της.., ό. π. σελ.201.

[12] Brzezinski Z., Η Επιλογή, ό. π. , σελ. 264-265.

[13] Ό. π. , σελ. 354.

[14] Αναφέρεται στο: Τριανταφύλλου Σώτη, Σημείωμα για τον αντιαμερικανισμό στην Ελλάδα, στο συλλογικό τόμο ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα 2003, 2^η έκδοση, σελ. 9-22.

[15] Marcuse Herbert, Παρατηρήσεις για ένα νέο ορισμό του πολιτισμού, στο: Φιλοσοφικά Δοκίμια, Εκδόσεις ΜΠΟΥΚΟΥΜΑΝΗ, Αθήνα 1970, σελ.8 και 19, (οι υπογραμμίσεις στο πρωτότυπο).

[16] Στο ίδιο, σελ. 21 και 29.

[17] Βλέπε ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΔΟΜΗ, ό. π., τόμος 30, σελ. 589.

[18] «Οι αντιαμερικανισμοί στην παγκόσμια πολιτική», μπορεί να είναι ‘φιλελεύθεροι’, ‘εθνικιστικοί’, ‘ριζοσπαστικοί’, ακόμα και ‘ροζ’, σύμφωνα με τους  Πίτερ Κατζενσταίν και Ρόμπερτ Κιόνεν. Βλέπε σχετικό σχόλιο του Ρούσσου Βρανά, ΤΑ ΝΕΑ της 15.01.2007, σελ.52.

[19] Τριανταφύλλου Σώτη, Σημείωμα.., ό. π. σελ. 20. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, ακόμα και η αλαζονική συμπεριφορά των Αμερικανών τουριστών, αν δεν αποτελεί μια από τις αιτίες του αντιαμερικανισμού, σε κάθε περίπτωση τον δικαιολογούν, αφού «μιλούν δυνατά, είναι υπερόπτες, ντύνονται κακόγουστα, είναι κακότροποι και δεν σέβονται τους πολίτες άλλων χωρών που δεν ταυτίζονται με τη δική τους κουλτούρα», ΤΑ ΝΕΑ της 13.05.2006, σελ. 29.

[20] Ullmo Sylvia, Είναι ο αντιαμερικανισμός μια διανοητική ασθένεια; στο συλλογικό τόμο ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ, Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ, Αθήνα 2003, 2^η έκδοση, σελ.40.

[21] Ο Γ Στεφανίδης, καθηγητής της Διπλωματικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στα πλαίσια μιας έρευνάς του ‘για τις πατριωτικές ρίζες του αντιαμερικανισμού στην Ελλάδα’, μας δίνει μια χαρακτηριστική περίπτωση κίβδηλου ‘πολιτικάντικου αντιαμερικανισμού’. Πρόκειται για τον βουλευτή του κόμματος των Φιλελευθέρων Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ‘πρωταγωνιστή’ στις αντιαμερικανικές εκδηλώσεις του Κρητικού Λαού, το 1956, με επίκεντρο τη βάση των Αμερικανών στη Σούδα, ώσπου «οι Αμερικανοί πρόσεξαν το Μητσοτάκη και τον επόμενο χρόνο του οργάνωσαν μια επίσκεψη στις ΗΠΑ για να γνωρίσει τη χώρα», πράγμα που στάθηκε αρκετό για να γίνει ο Μητσοτάκης το μακρύ χέρι του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα και να γεννηθεί ‘ο μητσοτακισμός’, η κύρια έκφραση της διαπλοκής, της πολιτικής ανωμαλίας, της αποστασίας ή της ‘εισπήδησης’ για λογαριασμό του αμερικανισμού στην Ελλάδα. Για τη σχετική παρουσίαση βλέπε, Μίχας Τάκης, Σαν να μην πέρασε μια μέρα, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 28.01.2007, σελ. 14. Είχε βέβαια προηγηθεί ο πατριάρχης της Δεξιάς ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο οποίος «υπήρξε Υπουργός Άμυνας …κι’ ας το ξεχνάει ο ίδιος στο βιογραφικό του… Μετά απεσύρθη και έφυγε για Αμερική, όπου έμεινε περίπου εννέα (9) μήνες. Επέστρεψε, έγινε πανίσχυρος υπουργός Δημοσίων Έργων και στη συνέχεια πρωθυπουργός…», Πρόεδρος, ‘Εθνάρχης’ … και από τότε σύμφωνα με τον ‘καραμανλισμό’ «Η Ελλάς ανήκει εις την Δύσην», δηλαδή στον καπιταλισμό, η οποία Δύση ανήκει, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, στην Αμερική, οπότε λογικά και ουσιαστικά η Ελλάδα δεν ανήκει στους Έλληνες, Βλέπε, ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ της 07.07.07, σελ. 16.

[22] Βλέπε, Goshorn Keit A., «Η ‘πολιτική της βαθιάς δυσπιστίας’ της δεκαετίας του 90 και η άνοδος του ‘πατριωτικού’ και μη ‘στρατευμένου’ αντιαμερικανισμού», στο : ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ…, ό. π., σελ.293.

[23] Schnabel William, Άμεση…, ό. π., σελ. 296.

[24] Dessens Nathalie, Ο Μύθος του Νότου. Δοξάζοντας την αντι-Αμερική, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ.., ό. π. σελ.48.

[25] Νόαμ Τσόμσκι, «Να αποτρέψουμε τον πόλεμο με το Ιράν», παρουσίαση από τον Θ. Τσίτσα, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 06.05.2007, σελ. 44.

[26] Ό. π., (η υπογράμμιση Κ.Λ.).

[27] Στο ίδιο.

[28]  Αναφέρεται στο: Rifkin Jeremy, Το τέλος της εργασίας και τον μέλλον της, ΛΙΒΑΝΗΣ, Αθήνα 1996, σελ. 536, υποσημείωση 27.

[29] Hollander Paul, Anti-Americanism: Critiques at Home and Abroad 1965-1990, N.Y. Oxford University Press 1992, αναφέρεται στο: Ullmo Sylvia, Είναι ο…, ό. π., σελ. 44.

[30] Στο ίδιο.

[31] Εκτενέστερα και αναλυτικά, βλέπε, Λάμπος Κώστας, Αμερικανισμός και παγκοσμιοποίηση. Οικονομία του Φόβου και της Παρακμής, ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Αήνα 2009.

[32] Ιωακείμογλου Ηλίας, Ο αντιαμερικανισμός, η Αριστερά και ο Εθνικισμός, στο: ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ.., ό. π. σελ. 24.

[33] Friedman Thomas, ‘Ο Πούτιν παίρνει την εκδίκησή του’, αναδημοσίευση στα ΝΕΑ της 16.02.2007, σελ. 47.

[34] Ό. π.

[35] Ρόμπερτς Πολ Γκεργκ, «Δύο Ηλίθιοι: Μπους και Σαακασβίλι», ΤΟ ΠΑΡΟΝ 24.08.2008, σελ. 22.

[36] Είναι γνωστό πως οι κινεζικές εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων και προϊόντων υψηλής τεχνολογίας αποσταθεροποιούν παραδοσιακές οικονομίες και απειλούν ολόκληρους κλάδους στους οποίους κυριαρχούσαν χώρες της Δύσης και η Ιαπωνία. Αν σ’ αυτό προστεθεί  το γεγονός πως η Κίνα έχει επενδύσει σε αμερικανικά ομόλογα  το μυθικό ποσό του ενός τρισεκατομμυρίου δολαρίων, τα οποία κάποια στιγμή μπορεί να τα αποσύρει για να τα επενδύσει καλύτερα ή για να μπει στο παιχνίδι της Ηγεμονίας , τότε θα κατανοήσουν όσοι εθελοτυφλούν το μέγεθος της απειλής της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Βλέπε σχετικό σχόλιο στο: Ρέμπελου Άννα., Ο Κίτρινος Δράκος προκαλεί φόβο στους Αμερικανούς, ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ της 17-18..03.2007, σελ. 19.

[37] «Με δεδομένη τη μεγάλη εξάρτηση των αμερικανικών δυνάμεων από τα δορυφορικά συστήματα …οι Αμερικανοί ανησυχούν γιατί ορισμένοι κινέζικοι δορυφόροι έχουν τεθεί σε τροχιά πλησίον αμερικανικών δορυφόρων που θεωρούνται κλειδιά στην διεξαγωγή πολεμικών επιχειρήσεων…πολύ περισσότερο μάλιστα γιατί γνωρίζουν, σύμφωνα με σχετική έκθεση που κατατέθηκε στη Γερουσία στις 19.01.2007, πως κινέζικα έγγραφα αναφέρονται σε προληπτικές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών δορυφόρων, με κάθε δυνατό μέσο ..μέχρι και σε επιθέσεις ειδικών δυνάμεων εναντίον επίγειων δορυφορικών σταθμών», Βλέπε Ηλιάδης Μάνος, ‘ΗΠΑ-Κίνα. Ο πόλεμος των δορυφόρων’ ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ της 16.02.2007, σελ. 42.

[38] Βλέπε σχετικό σχόλιο με τίτλο: ΅Κίσινγκερ. Άνοδος Κίνας, πολεμική σύρραξη με ΗΠΑ, ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της 04.04.2007.

[39] Για μια εκτενέστερη ανάλυση για τον «Οργανισμό Συνεργασίας της ‘Σαγκάης’», βλέπε: Gente Regis, «Μπρα ντε φερ για τα πετρέλαια της Ασίας. Η Μόσχα το Πεκίνο και η ‘Ομάδα της Σαγκάης’», LE MONDE DIPLOMATIQUE και ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 19.08.2007, σελ. 23-26.

[40] Βλέπε Νεγρεπόντη Αμαλία, ‘Ενώνονται εναντίον των ΗΠΑ. Ινδία, Κίνα και Ρωσία συγκλίνουν για να ανατρέψουν την αμερικανική κυριαρχία’, ΤΑ ΝΕΑ της 16.02.2007, σελ. 47.

[41] Αναφέρεται στο, Στυλιανού Μ., «Οι ΗΠΑ προσφέρουν στην Ευρώπη μόνο την εξαγορά των ηγετών της», στην Εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ της 24.08.2008, σελ. 22.

[42] Βούλγαρης Γιάννης, Ο αντιαμερικανισμός χθες και σήμερα, στην Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ της 29-30.04.2006, σελ. 11.Βλέπε επίσης, Καμπύλης Τάκης Η εξίσωση του αντιαμερικανισμού και Μανώλας Χρήστος, Οι ΄Έλληνες και… οι ΗΠΑ, στην Εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ της 29-30.04.2006, σελ΄17 και 18 αντίστοιχα.

[43] Martin Jean Pierre, Αυτοτιμωρούμενος, στο

ΑΝΤΙΑΜΕΡΙΚΑΝΙΣΜΟΣ.., ό. π. σελ. 339.

[44] Σχετικά με τις τρέχουσες εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, βλέπε το ομώνυμο αφιέρωμα στο: MONTHLY REVIEW, τεύχος 17/2006.

[45] Αναφέρεται στο: Φακατσέλης Αχιλλέας, «Ήταν κάποτε χώρα της ελευθερίας», ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 27.05.2007, σελ. 38 και 43.

[46] Αναφέρεται, στο: Γρίβας Κλεάνθης, Η προϊστορία της 11.09.2001, ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ της 31.12.2006

[47] «Η μάχη ενάντια στον ‘ ιμπεριαλισμό των πολυεθνικών και των ΗΠΑ’, είναι κεντρικό στοιχείο. Η κριτική του καπιταλισμού και η επανερμηνία της κατά τις επιταγές του λαϊκισμού είναι μια στρατηγική την οποία  εκμεταλλεύτηκε ο ιστορικός φασισμός», Κάιντλ Κριστίνα, Ακροδεξιός αντικαπιταλισμός, στο: ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ, τεύχος Απρίλη 2007, σελ. 37.

[48] Βλέπε, Λάμπος Κώστας, Άμεση Δημοκρατία και Αταξική Κοινωνία. Η μεγάλη πορεία της ανθρωπότητας προς την κοινωνική ισότητα και τον Ουμανισμό, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2012.

[49] Βλέπε, Κώστας Λάμπος, Ποιος φοβάται το υδρογόνο; Η επανάσταση του υδρογόνου, η ελεύθερη ενέργεια και η απελευθέρωση της ανθρωπότητας από τα ορυκτά καύσιμα και την καπιταλιστική βαρβαρότητα, ΝΗΣΙΔΕΣ, Θεσσαλονίκη 2013