«Όλοι όσοι παράγουν έχουν μόνο να κερδίσουν από τη νέα ΚΑΠ»

Συνέντευξη

του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ.  Πάρι Κουκουλόπουλου
στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό  Πρακτορείο Ειδήσεων και το δημοσιογράφο Μιχάλη Ψύλο

«Όλοι όσοι παράγουν έχουν μόνο να κερδίσουν από τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική» τονίζει, σε συνέντευξή του, στο ΑΠΕ ΜΠΕ, ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Πάρις Κουκουλόπουλος και προσθέτει: «Όσοι παράγουν θα είναι καλύτερα απ’ ότι στην τρέχουσα ΚΑΠ».

Ο κ. Κουκουλόπουλος σημειώνει ότι το «χαρακτηριστικό της νέας ΚΑΠ είναι η περιφερειοποίηση των άμεσων ενισχύσεων, που αξιοποιείται με την πρόταση για τη δημιουργία των τριών περιφερειών.
Οι τρεις περιφέρειες – βοσκότοποι, δενδρώνες, αρόσιμες εκτάσεις – έχουν διακριτότητα μεταξύ τους και συνεκτικότητα στο εσωτερικό τους και αποτελούν υπόβαθρο για την αποτελεσματικότητα των διαρθρωτικών πολιτικών.

Ερωτηθείς αν θα υπάρξει μείωση επιδοτήσεων σε κάποιους αγρότες, ο κ. Κουκουλόπουλος τονίζει: «Η μεγάλη τομή που κάνει η νέα ΚΑΠ είναι ότι φεύγει από τα ιστορικά δικαιώματα - όπως είχαν κατοχυρωθεί την τριετία 2000-2002 - και με βάση τα οποία χρηματοδοτούνταν όλοι οι παραγωγοί και τώρα πάμε κι ενισχύουμε τη γη. Ποια γη; Τη γη που παράγει. Δεν χρηματοδοτείται γενικά κι αόριστα η κατοχή γης, αλλά η γη που παράγει. Αυτό βοηθάει πάρα πολύ στο να πάμε σε ένα πιο παραγωγικό μοντέλο και να ευνοήσουμε την είσοδο νέων αγροτών. Γι’ αυτό ακριβώς, κι απαντώντας ευθέως στο ερώτημά σας δεν πρέπει κανείς να μετράει «τι παίρνω», αλλά να μετράει «τι κάνω», γιατί όσοι παράγουν θα πάρουν περισσότερα. Δεν υπάρχουν σχέδια μείωσης για κανέναν, έχουμε κάνει μία μεγάλη τομή, έχουμε κρατήσει πολύ μεγάλα ποσά έξω από τη βασική ενίσχυση, έτσι ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε διαρθρωτικές παρεμβάσεις σε όλους ανεξαίρετα τους τομείς».

Ο Αναπληρωτής Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης εκτιμά ότι η νέα ΚΑΠ «αξιοποιεί όλη την θετική και αρνητική εμπειρία των προηγούμενων περιόδων. Ωστόσο επιβάλλεται να κάνουμε στοχευμένη παρέμβαση στο κόστος παραγωγής δηλαδή από τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα και το  σπόρο μέχρι το ΦΠΑ, τη φορολογία των αγροτών, τον ειδικό φόρο κατανάλωσης του πετρελαίου, το ηλεκτρικό ρεύμα και μια οργανωμένη παρέμβαση στο θέμα ρευστότητα, γιατί αλλιώς η προσδοκία από την ΚΑΠ θα είναι σαφώς μικρότερη. Εμείς αυτό που φροντίσαμε στην ΚΑΠ είναι κάτι που χρόνια επιθυμούσαμε,  να έχει σφραγίδα διαρθρωτικής παρέμβασης. Η πολιτική πρόκληση για όλες τις πολιτικές δυνάμεις είναι να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις για να μπορέσουμε να συγκροτήσουμε  τη συμμαχία των παραγωγών, της γνώσης, του προϊόντος και των υπηρεσιών, ώστε να βγει και η χώρα από την κρίση».

Ο κ. Κουκουλόπουλος αναφερόμενος στην αξιωματική αντιπολίτευση σημειώνει πως «στο θέμα της ΚΑΠ εντυπωσιάζει με κραυγαλέο τρόπο γιατί ενώ το ζήτημα αυτό συζητείται τα τρία τελευταία χρόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ούτε μια πρόταση και αναρωτιέμαι γιατί θέλει να κυβερνήσει. Όταν δηλαδή για μια μείζονα παρέμβαση στην ελληνική οικονομία που αφορά έναν νευραλγικό τομέα που κάνει συνέργειες με τον τουρισμό, με  τη μεταποιητική βιομηχανία  δεν έχεις μια πρόταση όταν το ζήτημα είναι στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου για την Ελλάδα και την Ευρώπη τα τελευταία τρία χρόνια, σε τι ακριβώς συνίσταται η λογική αυτή της βιασύνης του ΣΥΡΙΖΑ που θέλει και καλά να κυβερνήσει».

Η συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Πάρι Κουκουλόπουλου στο ΑΠΕ ΜΠΕ έχει ως εξής:

-Κύριε υπουργέ, ευχαριστούμε που μιλάτε στο ΑΠΕ. Παρουσιάσθηκε στη Βουλή η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), που τίθεται σ’ εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου. Σε πολλούς φαντάζει ένα ειδικό θέμα, που αφορά μόνον τους αγρότες, αλλά θα έλεγα πως έχει τεράστια σημασία το πώς θα διατεθούν τα 20 δισεκ. ευρώ που θα διατεθούν στη χώρα μας για τη νέα ΚΑΠ. Πού θα πάνε αυτά τα χρήματα και σε ποιους, κύριε υπουργέ;

Σ’ αυτούς που παράγουν. Με μία φράση, και αυτό είναι το πρώτο μήνυμα, και καθαρό, που πρέπει να δώσουμε όλοι μαζί. Όλοι όσοι παράγουν έχουν μόνο να κερδίσουν από τη νέα ΚΑΠ. Γιατί υπάρχουν προφανώς πολλές ανακατατάξεις και αναδιανομές, και αναφέρομαι πρώτα απ’ όλα στους παραγωγούς. Από κει και πέρα επειδή τα ποσά είναι ιδιαίτερα μεγάλα κι αφορούν έναν τομέα της οικονομίας, από τον οποίο προσδοκά η πατρίδα μας ν’ ανασυγκροτηθεί, μεταξύ των άλλων,  μας αφορά εξίσου όλους. Ένα ποσόν 20 δισεκ. ευρώ δεν μπορεί κανείς να το αντιμετωπίζει ως μία τρέχουσα διαδικασία που είναι για κάποιους άλλους κι όχι γι’ αυτόν. Είναι ένα κεντρικό ζήτημα της χώρας πως θα διαχειρισθούμε αυτά τα λεφτά, κι όπως σας είπα, η κεντρική κατεύθυνση που χαρακτηρίζει τη νέα ΚΑΠ είναι παραγωγή.

-Η χώρα διαιρείται σε τρεις περιφέρειες, κ.  υπουργέ, για να πάμε στα πιο συγκεκριμένα θέματα, που αφορούν τις επιδοτήσεις.

Χαρακτηριστικό της νέας ΚΑΠ είναι η περιφερειοποίηση των άμεσων ενισχύσεων και αξιοποιείται με την πρόταση των τριών περιφερειών. Είναι τρεις ομάδες, να το διευκρινήσουμε, δεν είναι περιφέρειες χωροταξικές, είναι ομάδες που είναι διακριτές μεταξύ τους κι έχουν συνοχή στο εσωτερικό τους. Οι τρεις περιφέρειες – βοσκότοποι, δενδρώνες, αρόσιμες εκτάσεις – έχουν διακριτότητα μεταξύ τους και συνεκτικότητα στο εσωτερικό τους και αποτελούν υπόβαθρο για την αποτελεσματικότητα των διαρθρωτικών πολιτικών. Ο κανονισμός μας δίνει αυτή τη δυνατότητα, μπορούσαμε να βάλουμε από μία έως όσες θέλαμε περιφέρειες. Επιλέξαμε να πάμε στις τρεις, γιατί όπως είπαμε έχουν σαφή διακριτότητα Έχει διαφορετική αξία η γη, όπως κανείς αντιλαμβάνεται, αλλά και το ύψος των επενδύσεων που μπορεί κανείς να κάνει για να την αξιοποιήσει - άλλη επένδυση και μέριμνα χρειάζεται στα βοσκοτόπια κι άλλη στις αρόσιμες εκτάσεις κι άλλη στις δενδροκαλλιέργειες, προφανώς. Άρα αντιστοίχως κλιμακώνεται κι η τελική τιμή. Δεν υπάρχουν βέβαια κραυγαλέες διαφορές μεταξύ των τιμών, υπάρχει κοινός στόχος για κάθε μία περιφέρεια κι έχουμε εσωτερική σύγκλιση σε κάθε μία περιφέρεια.

-Άκουσα κε υπουργέ, και διορθώστε με αν κάνω λάθος, ότι με το νέο σύστημα, η επιδότηση στους γεωργούς θα είναι 40 ευρώ/στρέμμα, στους κτηνοτρόφους 25 ευρώ/στρέμμα,  από 52 ευρώ που ήταν έως σήμερα. Θα υπάρξει, δηλαδή κάποια μείωση στις επιδοτήσεις, ή αύξηση σε άλλες περιπτώσεις;

Η μεγάλη τομή που κάνει η νέα ΚΑΠ είναι ότι φεύγει από τα ιστορικά δικαιώματα—όπως είχαν κατοχυρωθεί την τριετία 2000-02—και με βάση τα οποία χρηματοδοτούνταν όλοι οι παραγωγοί και τώρα πάμε κι ενισχύουμε τη γη. Ποια γη; Τη γη που παράγει, εφόσον δεν παράγει αντιμετωπίζει πρόβλημα στην ενίσχυσή της. Δεν χρηματοδοτείται γενικά κι αόριστα η κατοχή γης, αλλά η γη που παράγει, το ξαναλέω και το τονίζω κι αυτό βοηθάει πάρα πολύ στο να πάμε σε ένα πιο παραγωγικό μοντέλο και να ευνοήσουμε την είσοδο νέων. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά, πανευρωπαϊκά, της ΚΑΠ, πρέπει να πούμε. Γι’ αυτό ακριβώς, κι απαντώντας ευθέως στο ερώτημά σας δεν πρέπει κανείς να μετράει τι παίρνω, αλλά να μετράει τι κάνω, γιατί όσοι παράγουν θα πάρουν περισσότερα. Δεν υπάρχουν σχέδια μείωσης για κανέναν, έχουμε κάνει μία μεγάλη τομή, έχουμε κρατήσει πολύ μεγάλα ποσά έξω από τη βασική ενίσχυση, έτσι ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε διαρθρωτικές παρεμβάσεις σε όλους ανεξαίρετα τους τομείς. Το ένα πέμπτο περίπου της ΚΑΠ, το 20% σχεδόν, διαχωρίζεται κι αποτελεί κι ενισχύει λογαριασμούς, όπως είναι η ενίσχυση περιοχών με φυσικούς περιορισμούς, η ενίσχυση ορεινών κι ημιορεινών περιοχών, συνδεδεμένες ενισχύσεις, νέοι παραγωγοί και νέοι αγρότες κ.ο.κ. Δηλ. υπάρχει μία ολόκληρη διαδικασία, μέσω της οποίας, το τονίζω με μεγαλύτερη σιγουριά, πως όσοι παράγουν θα είναι καλύτερα απ’ ότι στην τρέχουσα ΚΑΠ.

-Διάβασα με προσοχή άρθρο σας στο «ΒΗΜΑ» για τους στόχους της νέας ΚΑΠ για την Ελλάδα. Πρώτον, λέτε, συνεισφέρει στην απασχόληση. Πώς θα γίνει αυτό;

Ένας πρωτογενής τομέας ο οποίος δουλεύει στοχευμένα, χειρίζεται δυναμικά και εξωστρεφή προϊόντα, δίνει την απαραίτητη ανάσα στους παραδοσιακούς κλάδους για να εκσυγχρονίσουν την παραγωγή ή να κάνουν στροφή με μια στοχευμένη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και μια ΚΑΠ στην οποία έχουν γίνει δύο βασικές επιλογές να ενισχύσουμε με πολύ μεγάλα ποσά τόσο τη βασική ανάγκη που ακούει στο όνομα άρδευση όσο και την ανάγκη που ακούει στο όνομα μεταποίηση, με κεντρική λέξη, που συνδέει όλα αυτά, την ποιότητα, λογικό είναι να παράγει απασχόληση. Αναμένεται 15.000-20.000 νέοι άνθρωποι να μπουν και επιπλέον οι νέοι που μπήκαν τα προηγούμενα χρόνια να είναι με δικαιώματα πλέον και όχι σε μειονεκτική θέση.

-Όσοι νέοι αγρότες μπήκαν στην ύπαιθρο από το '07 ως το '13 έπαιρναν 93 ευρώ το εκτάριο επιδότηση, ενώ οι παλιοί αγρότες έπαιρναν 384 ευρώ....

Αυτή η μεγάλη ανισότητα ξεπερνιέται με έναν τρόπο μεταβατικό, βήμα - βήμα. Δηλαδή κάθε χρόνο θα μικραίνει αυτή η ψαλίδα, ξεκινώντας από τον πρώτο κιόλας χρόνο, ώστε στο τέλος να συγκλίνουν όλοι ανάλογα με τη γη που αξιοποιούν ή καλλιεργούν, αναλόγως αν είναι κτηνοτρόφοι ή γεωργοί, αλλά και τα δύο. Αυτή είναι η άμεση απασχόληση. Αυτό που κάποιος μπορεί να προσδοκά από τον πρωτογενή τομέα είναι όλη η διαδικασία. Η μεγάλη προσδοκία από τη νέα ΚΑΠ είναι από τη μια να δώσουμε τόπο στους νέους γιατί αυτό είναι διαρθρωτικό πρόβλημα και από την άλλη να ανεβεί η προστιθέμενη αξία όλων των παραγόμενων προϊόντων είτε μεταποιούνται είτε προωθούνται στην αγορά, Ελλάδα και εξωτερικό, ως νωπά. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα.

-Κύριε υπουργέ, το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα είναι κατά πόσο ο πρωτογενής τομέας καλύπτει τις διατροφικές της ανάγκες. Βλέπουμε καθημερινά εισαγόμενες πατάτες Αιγύπτου, φασόλια από το Πακιστάν κ.λπ. Η χώρα, αυτή τη στιγμή, σε ποιο ποσοστό καλύπτει και πώς θα καλύψει τις βασικές διατροφικές ανάγκες ώστε να μην έχουμε ανάγκη εισαγόμενων προϊόντων στον αγροτικό τομέα;

Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι καταρχήν να καταφέρουμε να έχουμε στον πρωτογενή τομέα, αλλά και στα μεταποιημένα προϊόντα, γενικά στα είδη διατροφής, θετικό ισοζύγιο. Θεωρητικά, αν καταφέρουμε π.χ. να έχουμε παραγωγή πέντε προϊόντων και να εισάγουμε άλλα 15 και να έχουμε θετικό ισοζύγιο, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα από ό,τι είναι σήμερα. Άρα, ο πρώτος μεγάλος στόχος είναι να έχουμε συνολικά θετικό ισοζύγιο και αυτό το κάνουμε με δύο βασικές επιλογές: ενισχύουμε όλα τα δυναμικά και εξωστρεφή προϊόντα με συνδεδεμένες ενισχύσεις και η δεύτερη επιλογή που είναι βασικότερη είναι η αποφασιστική ενίσχυση της κτηνοτροφίας. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα μικρά ζώα, δηλ. τα αιγοπρόβατα, η Ελλάδα έχει πολύ μεγάλα περιθώρια ως γνωστόν και είναι κοινός τόπος όλων των παραγωγών. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι στη διαβούλευση στις ατέλειωτες συναντήσεις που κάνουμε επί ένα μήνα, ακόμη κι όταν μιλούσαμε με αποκλειστικά γεωργούς, ανθρώπους που ενεργοποιούνται αποκλειστικά σε προϊόντα φυτικής παραγωγής, υπήρχε σημαντική σύμπτωση στην ενίσχυση της κτηνοτροφίας. Είναι κοινός τόπος όλων των παραγωγών στον πρωτογενή τομέα και αυτό δεν είναι απλά παρήγορο, είναι εντυπωσιακό. Δείχνει ότι η κοινωνία είναι ακόμη μια φορά μπροστά από τη συντεταγμένη Πολιτεία. Αυτό, όμως, που πρέπει να τονίσω είναι ότι και τα πιο παραδοσιακά προϊόντα, από το σκληρό σιτάρι μέχρι το μαλακό, στηρίζονται και ενισχύονται με συγκεκριμένο τρόπο. Στο σκληρό σιτάρι, που έχει ξεχωριστή θέση στην αγορά, λόγω της πολύ διακριτής ποιότητάς του, μπαίνει συνδεδεμένη, αλλά και στο μαλακό που κατά κύριο λόγο καλλιεργείται σε περιοχές που υπόκεινται στον κανόνα φυσικών περιορισμών, και αυτό υπάρχει τρόπος να ενισχυθεί, όχι με την έννοια νέτα σκέτα της άμεσης ενίσχυσης, αλλά διαρθρωτικών παρεμβάσεων που αφορούν το κόστος παραγωγής. Έτσι η Ελλάδα θα μπορέσει να αποκτήσει επάρκεια, με πολύ στοχευμένες παρεμβάσεις.

-Χρειάζονται παρεμβάσεις και στο θέμα του κόστους, όπως σωστά είπατε, γιατί αυτή τη στιγμή οι αγρότες χρειάζονται, και εσείς το επισημαίνετε, άμεσες λύσεις σε νευραλγικά θέματα: παραγωγή, ρευστότητα, φορολόγηση του αγροτικού εισοδήματος.

 Δεν θέλω να μασάω τα λόγια μου, επειδή στην ΚΑΠ δουλέψαμε πολύ. Δεν υπάρχει παρθενογένεση στη ζωή ούτε στην πολιτική, φυσικά. Υπήρχε μια δουλειά και από την προηγούμενη ηγεσία και από τις υπηρεσίες και προτάσεις των παραγωγών κ.ο.κ. Έτσι επειδή δουλέψαμε πολύ τις τελευταίες 6 εβδομάδες που αναλάβαμε το Υπουργείο και τα βάλαμε όλα στο τραπέζι θέλω να υπογραμμίσω ότι πιστεύω πάρα πολύ στη νέα ΚΑΠ γιατί αξιοποιεί όλη την θετική και αρνητική εμπειρία των προηγούμενων περιόδων. Ωστόσο επιβάλλεται να κάνουμε στοχευμένη παρέμβαση στο κόστος παραγωγής δηλαδή από τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα και το  σπόρο μέχρι το ΦΠΑ τη φορολογία των αγροτών τον ειδικό φόρο κατανάλωσης του πετρελαίου, το ηλεκτρικό ρεύμα και μια οργανωμένη παρέμβαση στο θέμα ρευστότητα, γιατί αλλιώς η προσδοκία από την ΚΑΠ θα είναι σαφώς μικρότερη. Εμείς αυτό που φροντίσαμε στην ΚΑΠ είναι κάτι που χρόνια επιθυμούσαμε,  να έχει σφραγίδα διαρθρωτικής παρέμβασης.  Ενισχύουμε σε βαθμό που δεν έχει υπάρξει ποτέ στη χώρα μας με μεγάλη τόλμη τον διαρθρωτικό χαρακτήρα της. Κάτι που ζητά κάθε λογικός άνθρωπος και πρωτίστως οι ίδιοι οι παραγωγοί.

-Να περιμένουν οι παραγωγοί κάτι συγκεκριμένο ενόψει του φθινοπώρου;

Δεν επιθυμώ να δημιουργούμε προσδοκίες ούτε να προεξοφλούμε καταστάσεις  από την άλλη. Αυτό που τονίζω είναι ότι  γίνεται μια συστηματική δουλειά η οποία θα παρουσιαστεί στην ηγεσία της κυβέρνησης στον αντιπρόεδρο και στον πρωθυπουργό, Πρόκειται για μια εργασία που λαμβάνει υπόψη της και τη δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση της χώρας. Από την άλλη βάζει πολύ καθαρά και θαρρετά τις μεγάλες προοπτικές του πρωτογενούς τομέα. Δεν θα πάψω να επαναλαμβάνω ότι μέρος του πρωτογενούς πλεονάσματος πρέπει να επιστραφεί στον πρωτογενή τομέα. Από το να το κάνουμε 5-10 ευρώ σε διάφορες κατηγορίες μισθωτών είναι προτιμότερο να το διοχετεύσουμε  στοχευόμενα στην ανάπτυξη γιατί θα  μας τα επιστρέψει αυτά τα χρήματα σχετικά γρήγορα. 

-Κύριε υπουργέ να κλείσουμε την ενδιαφέρουσα αυτή συζήτηση με μια γενικότερη πολιτική ερώτηση για το θέμα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας κάλεσε την κυβέρνηση να προχωρήσει τώρα -αν όπως είπε έχει 180 βουλευτές- ουσιαστικά στο θέμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, ποια είναι η άποψή σας;  

Δεν θα πάψω να επαναλαμβάνω μια μεγάλη αλήθεια: Η Βουλή αυτή δεν ξέρω αν μπορέσει ή όχι, αλλά πρέπει  να εκλέξει Πρόεδρο Δημοκρατίας για έναν πολύ απλό λόγο. Η εκλογή αυτή είναι πράξη που εξ αντικειμένου ενώνει τους Έλληνες γιατί ο θεσμός πρώτα από όλα συμβολίζει την ενότητα του λαού και του έθνους και η μεγαλύτερη ανάγκη που έχει η χώρα μας είναι να ενωθεί. Πρέπει  να ενωθούμε οι Έλληνες γιατί έχουμε βαδίσει διχασμένοι για περισσότερα από τέσσερα χρόνια και καμία προσπάθεια από αυτές που συζητάμε δεν μπορεί να ευοδώσει. Εξάλλου για να συνδέσουμε με την ΚΑΠ η οποία είναι μια μείζων πολιτική και όχι επιμέρους διευθέτηση, εντυπωσιάζει η επιμονή του κ. Τσίπρα να πάμε μέσω της μη εκλογής προέδρου σε εκλογές. Στο θέμα της ΚΑΠ εντυπωσιάζει με κραυγαλέο τρόπο γιατί ενώ το ζήτημα αυτό συζητείται τα τρία τελευταία χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε ούτε μια πρόταση και αναρωτιέμαι γιατί θέλει να κυβερνήσει. Όταν δηλαδή για μια μείζονα παρέμβαση στην ελληνική οικονομία που αφορά έναν νευραλγικό τομέα που κάνει συνέργειες με τον τουρισμό, με  την μεταποιητική βιομηχανία  δεν έχεις μια πρόταση όταν το ζήτημα είναι στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου για την Ελλάδα και την Ευρώπη τα τελευταία τρία χρόνια, σε τι ακριβώς συνίσταται η λογική αυτή της βιασύνης του ΣΥΡΙΖΑ που θέλει και καλά να κυβερνήσει. Μια εικασία είναι όλη και όλη να επιστρέψουμε όλοι εκεί που ήμασταν  αυτό ξέρουν όλοι ότι δεν μπορεί αλλά ούτε και πρέπει να γίνει. Στην Ελλάδα που αφήσαμε πίσω μας το 2009 δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω και ούτε πρέπει.

Θέλω να επισημάνω ότι  η  ΚΑΠ και όλα τα συναφή θέματα από το κόστος παραγωγής μέχρι τη ρευστότητα και τη φορολογία, αλλά και την αναγέννηση της υπαίθρου με μια σειρά πολιτικών δράσεων είναι μια διαδικασία δημοσίου διαλόγου που δεν έχει καμία σχέση με τα διχαστικά μνημόνια που συζητάμε 4 χρόνια τώρα. Είναι ένας άλλος διάλογος -  πρόκληση  για όλους μας να συμμετέχουμε με προτάσεις ώστε να μετρηθεί και ο καθένας από εμάς. Θέλω να σημειώσω ότι στις συναντήσεις που έγιναν ήταν εντυπωσιακό το γεγονός ότι οι εισηγήσεις όλων των εμπλεκομένων ομάδων άρχιζαν και έκλειναν με την λέξη «παραγωγή». Είναι εντυπωσιακή η ανάγκη των ανθρώπων που παράγουν και πρέπει να κατευθυνθεί η ενίσχυση στην παραγωγή και αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει παραγωγικές δυνάμεις ώστε να κάνει στροφή. Αυτή είναι η πολιτική πρόκληση για όλες τις πολιτικές δυνάμεις να καταθέσουν συγκεκριμένες προτάσεις για να μπορέσουμε να συγκροτήσουμε  τη συμμαχία των παραγωγών, γνώσης, προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να βγει και η χώρα από την κρίση.