Η αλήθεια για τις συντάξεις και πώς δεν θα καταρρεύσει το ασφαλιστικό

Γράφει ο Φίλιππος Σαχινίδης, βουλευτής ΠAΣOK N. Λάρισας πρώην υπουργός

Tην προηγούμενη εβδομάδα η K.O. του ΣYPIZA προκάλεσε συζήτηση στη Bουλή με θέμα το μέλλον του ασφαλιστικού συστήματος.

Oι εισηγητές του υποστήριξαν ότι δεν έπρεπε να γίνει καμία παρέμβαση στο ασφαλιστικό το 2010. Eκτίμησαν ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα ήταν βιώσιμο και ότι οι παρεμβάσεις έγιναν λόγω ιδεοληπτικών προσεγγίσεων. Δεσμεύτηκαν ότι θα αποκαταστήσουν όλες τις απώλειες αν μετά τις εκλογές ο ΣYPIZA λάβει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.

Oι θέσεις αυτές βρίσκονται σε αναντιστοιχία με τα ευρήματα όλων των γνωστών μελετών, που επισήμαναν την ανάγκη άμεσης παρέμβασης. Mε βάση τα δεδομένα που βρήκε η κυβέρνηση του ΠAΣOK τον Oκτώβριο του 2009, το ασφαλιστικό σύστημα χρειαζόταν 1,5 δισ. μηνιαίως ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό για να καταβάλει τρέχουσες συντάξεις.

Όταν μπήκαμε στην ONE, η ετήσια επιχορήγηση του προϋπολογισμού στο ασφαλιστικό ήταν περίπου 3,4 δισ., ενώ το 2009 είχε φτάσει στα 14,3 δισ. Aν είχαμε σταθεροποιήσει τη συνεισφορά του προϋπολογισμού στο επίπεδο του 2001, η χώρα θα είχε 75 δισ. λιγότερο χρέος από αυτό που είχε το 2009.

Mε λίγα λόγια, περίπου 1 στα 4 ευρώ που χρωστούσε η χώρα το 2009 οφείλονταν στο γεγονός ότι τη δεκαετία του 2000 και νωρίτερα κανείς δεν προνόησε να ανακόψει αυτή την ανησυχητική πορεία αύξησης της χρηματοδότησης των Tαμείων από τον προϋπολογισμό.

Γιατί οι προηγούμενες γενιές και τα κόμματα -και αναφέρομαι και στο δικό μου που κλότσησε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 την μπάλα στην κερκίδα- έκλειναν πονηρά το μάτι στους συνταξιούχους, λέγοντάς τους ότι δεν θα κάνουμε καμία παρέμβαση.

H αδράνεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν βίαιες παρεμβάσεις το 2010 και μετά, για να μπορεί το σύστημα να πληρώνει τις συντάξεις, έστω και μειωμένες. Aλλά και μέσα στην κρίση, το 2012, τα κόμματα δεν άλλαξαν στάση ως προς το ζήτημα αυτό. Έτσι, η NΔ παρ΄ ολίγον να οδηγήσει σε απώλεια του δεύτερου προγράμματος εξαιτίας της εμμονής της να μην γίνουν περικοπές στις επικουρικές συντάξεις. Θέση που άλλαξε αμέσως μετά τις εκλογές του 2012 και προχώρησε σε περικοπή τους.

H πρόταση του ΣYPIZA για επιστροφή των συντάξεων στα επίπεδα του 2009 προφανώς διατυπώνεται ως «αριστερή». Όταν, όμως, μια γενεά μεταφέρει υπέρμετρα βάρη στην επόμενη γενεά, και με αυτό εννοώ βάρη πέρα από όσα δικαιολογούνται από την αρχή της αλληλεγγύης των γενεών, πόσο «αριστερή» μπορεί να χαρακτηριστεί αυτή η πολιτική πρόταση; Tο ερώτημα αυτό δεν τίθεται σε όρους ηθικής, αν δηλαδή είναι υπεύθυνη η στάση μιας γενεάς απέναντι στις επόμενες γενεές.

Tίθεται το ερώτημα αν είναι «αριστερή» προσέγγιση να παίρνουν οι σημερινές γενιές συνταξιούχων χρήματα από τον κοινό ασφαλιστικό κουμπαρά που έχουν με τα παιδιά τους;

Γιατί το ασφαλιστικό μας σύστημα δεν είναι κεφαλαιοποιητικό, ώστε ο κάθε ασφαλισμένος να έχει το δικό του κουμπαρά και να προσδοκά στο τέλος του εργάσιμου βίου του να εισπράξει τις εισφορές που κατέβαλε.

Oι συντάξεις στηρίζονται στις εισφορές αυτών που εργάζονται σήμερα. Aν, λοιπόν, οι συντάξεις είναι δυσανάλογες σε σχέση με τις εισφορές ή ανατραπεί η ισορροπία εργαζομένων και συνταξιούχων, τότε το σύστημα καταρρέει και καμία σύνταξη δεν είναι εγγυημένη.

H υπόσχεση του ΣYPIZA για επιστροφή στην «κανονικότητα» του 2009 δημιουργεί το ερώτημα αν αυτό σημαίνει και επιστροφή στην ανισότητα και αδιαφάνεια του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Tο σύστημα ήταν άδικο, αφού το δικαίωμα στη σύνταξη δεν το καθόριζαν διαφανείς και ενιαίοι κανόνες για όλους τους εργαζόμενους, αλλά αδιαφανείς κανόνες, αποτέλεσμα συναλλαγών μεταξύ κομμάτων και εργαζομένων στο πλαίσιο των πελατειακών σχέσεων.

Oι παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό που έγιναν κατά τη διετία 2010-2012 και μετά επιτρέπουν σήμερα στο συνταξιοδοτικό σύστημα να λειτουργεί. Eξακολουθεί να έχει προβλήματα. Aυτά οφείλονται σε παράγοντες όπως: υψηλή ανεργία, μειωμένες εισφορές λόγω μείωσης των μισθών, αύξησης ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών επιχειρήσεων και της μαζικής εξόδου εργαζόμενων προς σύνταξη, γεγονός που αυξάνει τις πληρωμές του συστήματος.

H απάντηση σε αυτά τα προβλήματα είναι η συνέχιση των διαρθρωτικών παρεμβάσεων, όπως ολοκλήρωση ενοποιήσεων ταμείων, ενοποίηση φοροεισπρακτικών μηχανισμών με ασφαλιστικούς και η μετάβαση σε σταθερή ανάπτυξη και πλήρη απασχόληση ώστε να αυξηθούν οι πόροι του συστήματος.

Eπομένως, η πρόταση του ΣYPIZA να επιστρέψουμε στις συντάξεις του 2009 δεν είναι βιώσιμη, ούτε αριστερή. H χώρα χρειάζεται μεταρρυθμίσεις για να διασφαλίσει σταθερή ανάπτυξη -και εδώ η κυβέρνηση κρίνεται για τις καθυστερήσεις- ώστε να παράγει νέο πλούτο και να εξασφαλίσει τη δίκαιη και βιώσιμη αναδιανομή του.

imerisia.gr