Ο Εορτασμός (και) στο Βελβεντό της Αγ. Νεομάρτυρος Χρυσής

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Τη αυτή ημέρα (13 Οκτωβρίου) Μνήμη της αγίας Νεομάρτυρος και Μεγαλομάρτυρος Χρυσής της εν Χρυσή της Αλμωπίας μαρτυρησάσης. (Ασματική Ακολουθία ‘’Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή’’, Αρχιμ. Ιωήλ Φραγκάκου).

Το κέντρο των λατρευτικών και άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων στη μνήμη της Αγίας Νεομάρτυρος του Χριστού Χρυσής είναι το χωριό της (ο τόπος που γεννήθηκε και μαρτύρησε) η Χρυσή Αλμωπίας, της Ιεράς Μητροπόλεως Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας.

Ο βίος και το μαρτύριο της Αγίας  Χρυσής είναι καταχωρημένο στο ‘’Νέον Μαρτυρολόγιον’’ του αγίου Νικοδήμου του αγιορείτου και από εκεί πληροφορούμαστε πως άθλησε στις 13 Οκτωβρίου 1795, ‘’μεληδόν κατακοπείσα’’.

Για περισσότερες πληροφορίες για τη μαρτυρία και το μαρτύριο της Αγίας Χρυσής συνιστώ το βιβλίο ‘’Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή’’ του Αρχιμ. Ιωήλ Φραγκάκου (σημερινού Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας) όπου (εκτός από το ‘’Διευκρινιστικό σημείωμα’’ – σ’ αυτό ο συγγραφέας  δίνει κατατοπιστικές εξηγήσεις - και το ‘’Βίο της Αγίας Νεομάρτυρος Χρυσής’’) υπάρχει και η πλήρης Ασματική Ακολουθία της Αγίας με Εσπερινό, Όρθρο, Παρακλητικό Κανόνα, Χαιρετιστήριους Οίκους και στο τέλος ένα φωτογραφικό παράρτημα. 

Στο ‘’Διευκρινιστικό σημείωμα’’ ο συγγραφέας του, Μητροπολίτης κ. Ιωήλ γράφει: ‘’…μέσα στον εκκλησιαστικό χώρο οι άγιοι δεν έχουν πατρίδα. Ανήκουν σ’ όλους τους πιστούς και αγιάζουν το ίδιο όλους τους ανθρώπους. Ο φυλετισμός είναι αίρεση και η Εκκλησία τον έχει καταδικάσει. Τα πάντα και εν πάσι Χριστός. Οι άγιοι ανήκουν στην Εκκλησία των πρωτοτόκων στον ουρανό και έχουν τη μέριμνα και τη φροντίδα όλου του κόσμου ανεξαρτήτως φυλής και γλώσσας. Είναι κοινό κτήμα όλης της οικουμένης…Δεν επιτρέπεται να τους περιορίζουμε σ’ ένα έθνος’’. (Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή, Αρχιμ. Ιωήλ, σελ. 14, Έδεσσα 2000).

Η Νεομάρτυς Χρυσή είναι αγία της Εκκλησίας και τιμάται παντού. Σ’ εμάς βρίσκεται (και γεωγραφικά) σχεδόν κοντά μας. Στο Βελβεντό και στον ιστορικό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου (χτισμένο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας) υπάρχει σε τοιχογραφία στο Γυναικωνίτη η εικόνα της Αγίας Χρυσής, που δείχνει τη βαθειά επιρροή που άσκησε το πρόσωπο και το μαρτύριο της Αγίας στους υπόδουλους χριστιανικούς πληθυσμούς αμέσως μετά το θάνατό της. Στο Ναό του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού (νεώτερο Ναό) εικονίσαμε την Αγία Χρυσή σε τοιχογραφία στο Γυναικωνίτη. Και μαζί της άλλους τρεις Νεομάρτυρες: Κυράννα την Οσσαία, Ακυλίνα τη Ζαγκλιβερινή και Γεώργιο τον εν  Ιωαννίνοις, που κατάγεται από το Τσούρχλι Γρεβενών.

Τιμήσαμε και στο Βελβεντό την Αγία, με δέος και βαθύ σεβασμό, με Θεία Λειτουργία (13-10-2014) στον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω, με συνακόλουθη απογευματινή σύναξη μαθητών στο Αρχονταρίκι του Ναού και με προβολή DVD με το βίο και το μαρτύριο της Αγίας Χρυσής, με οργανική μουσική υπόκρουση το τραγούδι ‘’Μια θάλασσα πλατιά’’ του Διονύση Σαββόπουλου και με κέρασμα-γλυκό στα παιδιά.     

Οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν κατ’ αρχήν από την ηλικία της Αγίας (ήταν 17 ετών) οργίστηκαν και καταδίκασαν τη βία και την απαγωγή της από τον Τούρκο κατακτητή, θαύμασαν την αμετάκλητη απόφασή της να παραμείνει πιστή στο Χριστό, θαύμασαν την αντοχή της στα φριχτά βασανιστήρια στα οποία οι Τούρκοι (οι ηττημένοι καταχτητές) υπέβαλαν την Αγία για να την κάνουν να αλλαξοπιστήσει, μαρτύρια που κράτησαν τρεις μήνες με καθημερινούς ξυλοδαρμούς μέχρι το μαρτυρικό τέλος της, όπου την κρέμασαν από μια αγριαπιδιά και με  μαχαίρια, της έκοβαν ένα-ένα τα μέλη του σώματος (‘’μεληδόν κατακοπείσα’’) ώσπου παρέδωσε, ειρηνικά (στις 13 Οκτωβρίου του 1795) το πνεύμα της στο Χριστό.  

Μετά την προβολή του DVD ακολούθησε συζήτηση. Στις περισσότερες ερωτήσεις απαντούσαν μόνοι τους οι μαθητές: -Πολύ κακό πράγμα η βία.  -Με τόσα που της έκαναν, δεν μπόρεσαν οι Τούρκοι-βασανιστές να την ξεκολλήσουν από το Χριστό. –Και οι γονείς της προσπάθησαν να την ξεκολλήσουν από το Χριστό με παρακαλετά. –Η Αγία Χρυσή δε λύγισε, δε συμμορφώθηκε προς τις υποδείξεις των γονιών της. - Μπράβο της. –Για τη μανική αγάπη της στο Χριστό, έπαιξε ρόλο και ο παπα-Τιμόθεος ο Σταυρονικητιανός. -Της έκοβαν το σώμα της κομμάτια κι εκείνη άντεχε. –Πω, πω! είναι  φοβερό. –Κι όμως η Αγία άντεξε μέχρι το τέλος. –Πώς τα άντεξε όλα αυτά που της κάνανε; -Μα, της παραστεκόταν ο Χριστός! Γι’ αυτό. Από μόνη της δε θα μπορούσε να τα αντέξει. –Τη θαυμάζω την αγία Χρυσή…

Στη συνάφεια κάνοντας μια γενικότερη εκτίμηση για την προσφορά των Αγίων και την αποστολή της Εκκλησίας στο σύνολό της, πάντοτε και σήμερα, διαβάσαμε επίκαιρο τμήμα του Αρχιεπισκοπικού λόγου, του Μακαριωτάτου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, προς τον νεοχειροτονηθέντα Μητροπολίτη Γρεβενών κ. Δαβίδ: ‘’…Ένας λόγιος διερωτάται, τι μπορεί να προσφέρει η Εκκλησία; Σε αυτούς έχω να απαντήσω ότι, η Εκκλησία πάντοτε από την αρχή της θεμελιώσεώς της είχε και έχει αυτή την αποστολή, να συμπαραστέκεται στον άνθρωπο. Να του μιλάει για την αλήθεια του Χριστού, για το νόημα της ζωής, να τον καλλιεργεί πνευματικά, να του μάθει πώς πρέπει να πορεύεται και ύστερα να αγαπάει τον συνάνθρωπό του και να τον αγαπάει σαν τον εαυτό του, να μην παρασύρεται από τα μηνύματα ότι ο άλλος είναι η κόλασή μου, είναι ο εχθρός, αλλά είναι η χαρά μου, ο Παράδεισός μου''. (Πηγή: romfea.gr_12 Οκτωβρίου 2014)

Με τη λήξη της εκδήλωσης ψάλαμε το Απολυτίκιο και το Μεγαλυνάριο της Αγίας Χρυσής, παρμένα από την Ασματική Ακολουθία - ποίημα Μητροπολίτου Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ.  

Απολυτίκιο. Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον.

Αλμωπίας απάσης το εγκαλλώπισμα, και της ιδίας σου κώμης, μάρτυς Χρυσή θησαυρός, ανεδείχθης επ’ εσχάτων τη αθλήσει σου, συ γαρ αικίας τας πικράς, και την τμήσιν των μελών, υπέμεινας θεοφρόνως. Και νυν πρεσβεύεις απαύστως, ελεηθήναι τας ψυχάς ημών.

Μεγαλυνάριον.

Χαίροις των παρθένων η καλλονή, των Νεομαρτύρων, εγκαλλώπισμα ιερόν, χαίροις Αλμωπίας το καύχημα το μέγα, Χρυσή του Παρακλήτου, ναός ο χρύσεος.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας,

παπαδάσκαλος

14-10-2014