Κυριάκος Παπαδόπουλος: Ένας Κοζανίτης, ερωτευμένος με την δημιουργικότητα - Ο ιδρυτής της Μπιενάλε Σαντορίνης μιλά στο KozaniLife.gr

«Θέλω οι τέχνες ως σύνολο να κατακλύσουν την Ελλάδα όλη από τους Οθωνούς μέχρι τη Μεγίστη και από την Ορεστιάδα έως την Γαύδο. Θέλω ν΄ αλλάξει η αντίληψή μας για την αισθητική και οι τέχνες ως σύνολο να δώσουν νέα πνοή στις κοινωνίες γιατί το μπορούν! Είμαι πολύ μικρός για να το καταφέρω ... ίσως όταν μεγαλώσω να το κάνω...»

Ο Κυριάκος Παπαδόπουλος, είναι πολυδιάστατος. Είναι Μικρασιάτης και Πόντιος στην καταγωγή, από τις Αυλές Κοζάνης. Όχι και τόσο γνωστός στη γενέτειρά του, όμως διεθνούς φήμης στα καλλιτεχνικά και εικαστικά δρώμενα ανά τον κόσμο ως ιδρυτής και καλλιτεχνικός διευθυντής της διεθνούς Μπιενάλε Σαντορίνης.

Φέτος το χειμώνα, θα έχουμε τη χαρά να τον έχουμε κοντά μας στην Κοζάνη, έπειτα από 29 περίπου χρόνια απουσίας.

Με τις κεραίες του πάντα ανοιχτές προς κάθε τι σύγχρονο, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος εισάγει κάθε τόσο στον χώρο της τέχνης πρωτοποριακά στοιχεία. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με εσωτερικές πνευματικές αναζητήσεις και μια σεμνή ιδιοσυγκρασία, συνθέτουν μια ενδιαφέρουσα προσωπικότητα που έχει πολλά να μας πει.

Έπειτα από μία μεγάλη διαδρομή τηλεφωνημάτων και συνομιλιών, όπου μας έφεραν τελικά πιο κοντά, καταφέραμε να βρεθούμε στη Σαντορίνη... διαδικτυακά!
Αφού, γελάσαμε πολύ και θίξαμε τα “της Κοζάνης”, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τη κουβέντα:

"Κε Παπαδόπουλε, καταρχήν θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για το χρόνο σας. Έπειτα από 2 χρόνια που φλερτάρουμε στην ιδέα της συνέντευξης σας, τελικά καταφέραμε να βρούμε τον κοινό τόπο και χρόνο".

Ερώτηση: Πώς νοιώθετε, που επιστρέφετε, στην Κοζάνη έστω και προσωρινά, έπειτα από 29 περίπου χρόνια και τι είναι αυτό που σας έλειψε περισσότερο;

Απάντηση: Νιώθω όμορφα πολύ γιατί μου έλειψαν οι άνθρωποι, το τοπίο και η ηρεμία του να είσαι «σπίτι σου». Από την άλλη, για μένα «πατρίδα» είναι ο πολιτισμός και ότι φέρω γι΄αυτόν στο ξερό μου το κεφάλι (γέλια) και φέτος οι δύο πατρίδες μου θα μπούν σε κοινή πορεία για μένα (γέλια). Τόσα χρόνια έκανα πράγματα για την μία πατρίδα μου τον πολιτισμό δηλαδή και ήταν μονόπλευρο αυτό. Δεν έχω κάνει κάτι για τον τόπο μου και αυτό νιώθω πως δεν με ολοκληρώνει ως άνθρωπο και πολλές φορές ντρέπομαι που τον αγνόησα.

"Είναι τρομερά ενδιαφέρον το γεγονός ότι είστε ο ιδρυτής και υπεύθυνος ανάπτυξης του Biennale Insitute και ιδρυτής & καλλιτεχνικός διευθυντής της Santorini Biennale".
Ερώτηση : Θα ήθελα να μου πείτε δυο λόγια για την Μπιενάλε της Σαντορίνης. Πώς στήθηκε η ιδέα, αλλά και έναν απολογισμό του εγχειρήματος αυτού.

Απάντηση: Η Μπιενάλε της Σαντορίνης -το σημαντικότερο βήμα που έκανα εν τέλει στον χώρο των τεχνών- προέκυψε γιατί είχα την απαραίτητη τεχνογνωσία και την χρησιμοποίησα για να ικανοποιήσω την ανάγκη μου να «μιλήσω» με την ομορφιά του τοπίου της Σαντορίνης, ενώ το Biennale Institute προέκυψε αργότερα και έχει να κάνει κυρίως με την διοργανωτική πρακτική. Ήταν δική μας πρόταση η οποία βρήκε αμέσως πρόσφορο έδαφος και από άλλες Μπιενάλε. Αλλά αυτό είναι ακόμη στα σπάργανά του και θα ολοκληρωθεί τουλάχιστον σε 3 ή 4 χρόνια από σήμερα δηλαδή προς την Μπιενάλε του 2020.

Απολογισμό δεν θα σας κάνω, γιατί πρώτον έχω την τάση να είμαι πολύ αναλυτικός και μάλλον θα ξενυχτήσουμε (γέλια) και δεύτερον το πράγμα τρέχει ακόμη. Σας υπόσχομαι όμως πως θα σας πως την εμπειρία μου κατά την τελετή λήξης της 3ης Μπιενάλε στις 15 Οκτωβρίου του 2016 στην Σαντορίνη.

Πριν όμως σας πω για την ιδέα επιτρέψτε μου να πω πρώτα το τι είναι μία Μπιενάλε γιατί πολύς κόσμος δεν νομίζω πως γνωρίζει. Η λέξη είναι ιταλική και σημαίνει «διετία». Επικράτησε στον εικαστικό χώρο λόγω της Μπιενάλε της Βενετίας, την πνευματική Μητέρα δηλαδή όλων των Μπιενάλε ανά τον κόσμο. Σε πρακτικό επίπεδο πρόκειται για εικαστικές εκθέσεις -πάντα θεματικές- που πραγματοποιούνται ανά δύο έτη και στις οποίες δεν πωλείται απολύτως τίποτα!  

Στόχος των καλλιτεχνών είναι η σπουδή του εικαστικού θέματος και η έκθεσή του στο κοινό και δικός μας στόχος ως διοργανωτές είναι να φτάσει η άποψη του καλλιτέχνη σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κοινό. Επί της ουσίας διοχετεύουμε νέες ιδέες και απόψεις στην κοινωνία και μετά παρατηρούμε την πορεία που αυτές διαγράφουν. Πρόκειται για μια πολιτική κίνηση δηλαδή η οποία είναι μεν μαζικού χαρακτήρα αλλά που η ποιότητα παίζει τον πιο κυρίαρχο ρόλο.

Η Μπιενάλε της Σαντορίνης δημιουργήθηκε γιατί σήκωσα «μπαϊράκι» (γέλια) και μαζί μου και ο Γρηγόρης Φράγκος ως βασικός επιμελητής και συνοδοιπόρος της Μπιενάλε και γίνεται πάντα έτσι γιατί τα πράγματα δεν έρχονται από μόνα τους, κάποιος πρέπει να κινήσει τα νήματα ή να ρίξει την πρώτη πέτρα στα λιμνάζοντα νερά και έχει και ψυχικό κόστος παράλληλα όλο αυτό, εκτός και αν έχεις τόσα χρήματα ώστε να είσαι στο απυρόβλητο (γέλια).

Πρέπει να σας πω ότι τέτοιες διοργανώσεις είναι εξαιρετικά απαιτητικές σε θέματα πρακτικά κυρίως και χρειάζεται πάντα θετική συνέργεια πολλών ανθρώπων και φορέων γιατί απαιτούνται μελέτες καταλληλότητας των χώρων σε ότι αφορά στην λειτουργικότητα, στην επισκεψιμότητα και στην ασφάλειά τους, στις μεταφορές των έργων και τους σχετικούς εκτελωνισμούς τους, στην φύλαξη επί 24ώρου βάσεως των έργων με πολύπλοκα συστήματα ασφαλείας με την βοήθεια των αστυνομικών αρχών φυσικά, στην φιλοξενία καλεσμένων με όλο το τυπικό πρωτόκολλο που πρέπει να την συνοδεύει, στις πολύπλοκες δημόσιες σχέσεις αλλά και σε πολλά άλλα θέματα στα οποία πολλές ξένες Πρεσβείες και φορείς των τεχνών μας στηρίζουν ακατάπαυστα ακριβώς γιατί η συνολική δουλειά που παράγεται θεωρώ πως είναι χρήσιμη και επικερδής για τον επισκέπτη και για τους καλλιτέχνες από την πλευρά της δημοσιότητας και της προσωπικής τους προώθησης, πάντα με παράμετρο την ποιότητα φυσικά!  

Τώρα, για το 2016 πάμε αισίως για την 3η διοργάνωση με εικαστικό θέμα «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων. Ποιά Αλίκη, ποιά χώρα και ποιό θαύμα;». Το εκθεσιακό πρόγραμμα είναι ήδη καθορισμένο και σε λίγες ημέρες θα δημοσιοποιηθεί και η σχετική προκήρυξη για τους καλλιτέχνες ώστε να αρχίσει η διαδικασία δημιουργίας και επιλογής των έργων.

"Του χρόνου τον Σεπτέμβρη, θα πραγματοποιηθεί η 3η Santorini Biennale, στην οποία είστε απ' την αρχή του πράγματος ο ιδρυτής & καλλιτεχνικός διευθυντής".
Ερώτηση: Ποια είναι τα σχέδια σας για την επερχόμενη Biennale του 2016;

Απάντηση: Η Μπιενάλε του 2016 φέρει αρκετά νέα πράγματα και αλλάζει ριζικά νομίζω και τον τρόπο έκθεσης των έργων. Το βασικότερο είναι ότι το 2016 θα κάνουμε πράξη το πείραμα της 2ης Μπιενάλε όπου όλα τα έργα εντάχθηκαν μέσα σε μια πολύ μεγάλη εγκατάσταση από χαρτί με τίτλο «Παράλληλοι Λαβυρίνθου» την οποία έφτιαξα εγώ. Εκτιμήθηκε πολύ αυτό από το κοινό που μας επισκέφθηκε και από του χρόνου θα γίνει ο βασικός τρόπος με τον οποίο θα εκθέτουμε ώστε τα έργα να μην υπάρχουν μόνο ως αυτόνομες μονάδες στο χώρο αλλά να εμπνέουν όλα μαζί συλλογικότητα.

"Απ' όσα γνωρίζουμε, έχετε ξεκινήσει κάποια σχέδια (projects), για την ευρύτερη περιοχή του Νομού Κοζάνης, τα οποία μάλιστα άπτονται του ενδιαφέροντος της τουριστικής  ανάπτυξης  της  περιοχής".
Ερώτηση : Τι πραγματεύεται το νέο σας εγχείρημα;

Απάντηση: Για τον νομό μας, η αλήθεια είναι ότι επεξεργάζομαι κάποια σχέδια τα οποία προχωρούν με συνέργειες φυσικά αλλά δεν θα σας αποκαλύψω ακόμη τίποτα (γέλια), θα πω μόνο πως αποτελούνται από ενέργειες στον τομέα του Πολιτιστικού Τουρισμού και αφορούν σε δράσεις για τις τέχνες, στην οινο-γαστρονομία ως τέχνη και ως «κοινωνικό πέπλο» αλλά και στην δημιουργία δράσεων καθαρά τουριστικού χαρακτήρα. Θα δείξει το μέλλον πως θα έλθουν όλα αυτά. Η συνέχεια λοιπόν στα δελτία τύπου του νέου kozanilife.gr (γέλια).

"29χρόνια απουσίας και σκληρής δουλειάς... εκ του αποτελέσματος, με διεθνή καταξίωση". 
Ερώτηση:  Αν κάνετε μία ανασκόπηση όλης της επαγγελματικής σας διαδρομής, τι θα μου λέγατε, άξιζε τελικά;

Απάντηση: Ναι φυσικά άξιζε! Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα εκτός από το γεγονός ότι σπούδασα οικονομία. Θα έπρεπε να είχα στρέψει το ενδιαφέρον μου αλλού γιατί νομίζω πως η πολιτική οικονομία δεν μπορεί να δώσει λύσεις σε φλέγοντα κοινωνικά ζητήματα αντιθέτως ασχολείται με την διανομή της δύναμης και όχι με την ευημερία της κοινωνίας και με ενοχλεί πολύ αυτό, με κάνει να νιώθω άδειος και αυτός είναι και ο λόγος που έστρεψα το ενδιαφέρον μου σε πιο δημιουργικά κομμάτια της οικονομίας όπως αυτό της τουριστικής ανάπτυξης, η οποία συνδυάζει την αναπτυξιακή οικονομία, την πολιτιστική διπλωματία και την απαραίτητη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, μου ταιριάζει καλλίτερα αυτό το πλαίσιο.

Ερώτηση:  Όνειρό σας το οποίο δεν έχει πραγματοποιηθεί...

Απάντηση: Πολλά δεν έχω κάνει ακόμη! Θέλω οι τέχνες ως σύνολο να κατακλύσουν την Ελλάδα όλη από τους Οθωνούς μέχρι τη Μεγίστη και από την Ορεστιάδα έως την Γαύδο. Θέλω ν΄ αλλάξει η αντίληψή μας για την αισθητική και οι τέχνες ως σύνολο να δώσουν νέα πνοή στις κοινωνίες γιατί το μπορούν! Είμαι πολύ μικρός για να το καταφέρω ... ίσως όταν μεγαλώσω να το κάνω (γέλια).

"Η κ. Σεμίνα Διγενή, με αφορμή τις δράσεις του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κοζάνης, σε πρόσφατη συνέντευξη της, δήλωσε ότι η Κοζάνη είναι πόλη του Πολιτισμού" .
Ερώτηση: Συμφωνείτε με αυτό;

Απάντηση: Δεν έχω διαβάσει την συνέντευξη της κας Διγενή και δυστυχώς δεν έχω δει καμία παράσταση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., είμαι όμως ενήμερος για την ποιότητα του πράγματος και χαίρομαι πολύ γι' αυτό! Θα συμφωνήσω στο γεγονός ότι η πολιτιστική κληρονομιά μας είναι καί μεγάλη καί σημαντική και οι ρίζες της είναι αυτές που εμπνέουν κατά μεγάλο βαθμό -κατά την γνώμη μου πάντα- ένα τέτοιο ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ αλλά και άλλες πολιτιστικές φωλιές όπως πχ το περιοδικό Παρέμβαση, η δράση του Φιλοπρόοδου και άλλες φυσικά και για να μην κάνω διαφήμιση και κατηγορηθώ πρέπει να σας πω πως γνωρίζω πολύ καλά ότι η περιοχή μας βρίθει από ανθρώπους που πραγματικά μπορούν να κάνουν πράγματα στον χώρο των τεχνών και με πολύ πρωτοπόρες ιδέες μάλιστα.

Ερώτηση: Με τη δική σας ματιά, τι νομίζετε ότι λείπει από την περιοχή;

Απάντηση: Μας λείπει η στήριξη της πολιτείας -και τώρα το κράτος πέθανε ή έστω το αφήσαμε να πεθάνει και είναι ακόμη χειρότερα, μας λείπει ίσως και η αυτοπεποίθηση από την οποία πηγάζει και η τόλμη για να κάνουμε πράγματα, μας λείπει όλο αυτό το κομμάτι της εξωστρέφειας και δεν το αναφέρω μόνο ως οικονομικό στοιχείο όπως συνηθίζεται αλλά και ως κοινωνικό.

Νομίζω πως πρέπει να καταλάβουμε πως η δύναμη για αλλαγή ή η κατάλληλη κοπριά αν θέλετε για ένα καινούριο λουλούδι κρύβεται στην αγάπη που έχουμε για το σπίτι μας.

Έχω ξαναπεί πολλές φορές πως πολλές γενιές Ελλήνων μεγαλώσαμε με την φράση «... κοίτα τον εαυτό σου και άσε τους άλλους να κάνουν ότι θέλουν!». Ήταν μέγα λάθος αυτό νομίζω, το σωστό θα ήταν «... κοίτα τον εαυτό σου, κοίτα το δημόσιο συμφέρον, κοίτα το περιβάλλον, κοίτα τον αδύναμο και τον ανήμπορο ... σαν τα μάτια σου, μόνο έτσι θα φτιάξεις μια πιο υπεύθυνη κοινωνία μέσα στην οποία θα είσαι ΕΣΥ καλά!» Η εσωστρέφεια του «κοιτάζω τον εαυτό μου και δεν με νοιάζει το σύνολο» δημιούργησε υπέρμετρα ΕΓΩ και μας έφερε σε οικονομικό και κοινωνικό τέλμα, έφερε το τίποτα το ίδιο ως κυρίαρχη κουλτούρα!

Τα σπίτια μας είναι πεντακάθαρα όμως τα πεζοδρόμιά μας σπασμένα ή κακοφτιαγμένα και δεν μας νοιάζει ή δεν νοιάζει σε όλους μας! Αντιμετωπίζουμε το κράτος ή τον δήμο ως μπαμπά και μαμά που επειδή ψηφίσαμε την όποια παράταξη περιμένουμε μετά να μας «σερβίρουν ανάπτυξη»! Σε τοπικό επίπεδο, εμείς πρέπει να στηρίζουμε τους τοπικούς φορείς, η υποχρέωσή μας δεν σταματά στην ψήφο αλλά αρχίσει από αυτή. Αν λοιπόν η κρίση που περνάμε αλλάξει τον τρόπο σκέψης μας, τότε θ' αλλάξει και τον τρόπο που κάνουμε πράγματα και θα καταφέρουμε να φτιάξουμε μια άλλη χώρα.

Ερώτηση: Τι σημαίνει Τέχνη για εσάς και τι Πολιτισμός;

Απάντηση: Πολιτισμός είναι πολλά πράγματα, είναι όλες οι πτυχές της ατομικής και κοινωνικής μας ζωής. Η τέχνη είναι πολιτισμικό του στοιχείο με μεγάλη πολιτική δύναμη νομίζω. Δεν έχουμε βρει ακόμη τον ορισμό της τέχνης αλλά έχει σχέση με την προσωπική μας αισθητική, με την αισθητική της εποχής και με άλλες πολλές παραμέτρους. Η άποψή μου είναι πως είναι κάτι που μέσω αυτού μου ανοίγονται καινούριοι δρόμοι στη σκέψη και στην προσωπική μου σοφία.

Ερώτηση: Τι θα συμπληρώνατε στα Πολιτιστικά και καλλιτεχνικά δρώμενα της Κοζάνης;

Απάντηση: Όπως σας προανέφερα έχω κάποια σχέδια ως καλλιτεχνικά δρώμενα αλλά νομίζω πως για να αναφερθώ σε κάποια συγκεκριμένα πρέπει να ωριμάσουν πρώτα.

- Σας ευχαριστώ από καρδιάς για το χρόνο σας, κυρίως γιατί γνωρίζω πώς πολύ σπάνια δίνεται συνεντεύξεις σε ΜΜΕ. Το εκτιμώ ιδιαιτέρως.

- Η αλήθεια είναι ότι αυτή είναι η δεύτερη συνέντευξή μου! Δεν μιλώ εύκολα για μένα, αντιθέτως μιλώ πολύ για τους καλλιτέχνες μου.

"Σας ευχόμαστε από καρδιάς, καλή επιτυχία στα νέα σας καθήκοντα εδώ στην Κοζάνη".

Α.Ζ. για το kozaniLife.gr