Μικρά ιστορικά της πόλεως

(Η θυσία των 7 Βρετανών αλεξιπτωτιστών 27-10-1944)

Του Β.Π. Καραγιάννη

Η δεύτερη απελευθέρωση της πόλεως Κοζάνης στην ιστορία της έγινε στις 27 Οκτωβρίου 1944. Τώρα (τότε δηλ. για να μην παρεξηγηθούμε με το χρονικό επίρρημα) κατακτητές ήταν οι Γερμανοί. Αυτοί την 27η αφού υπέστειλαν επίσημα τη Γερμανική σημαία από την Εθνική Τράπεζα στην πλατεία ανεχώρησαν από την οδό Π. Μέλα προς Κοίλα κ.λπ. Η αποχώρησή τους ήταν ανενόχλητη και μέχρι τότε αναίμακτη. Φτάνοντας στην κορυφή της πόλεως είδαν να πέφτουν αλεξιπτωτιστές στο λόφο του Αη-Λια. Επεσαν από λάθος εκεί ή από λανθασμένο προγραμματισμό όπου όμως είχαν φυλάκιο οι Γερμανοί.
Σκότωσαν 7 άντρες  του 4ου τάγματος Αλεξιπτωτιστών της 2ας Βρετανικής ταξιαρχίας  αλεξιπτωτιστών. Επίσης τον ταγματάρχη DENNIS  της Διασυμμαχικής Αποστολής των Κομμάντος που σκοτώθηκε  στο δρόμο. Μια θυσία  εντελώς άσκοπη την ώρα μάλιστα που φεύγαν οι Γερμανοί. Τη θυσία των αλεξιπτωτιστών η πόλη τίμησε την 27ην Οκτ. 1946 και τοποθέτησε μια πλάκα με τα ονόματά τους στο ανατολικό μέρος του ναού του Αη-Λια. Μια ομιλία του τότε γραμματέα του Δήμου Κοζάνης Δ. Χασάπη περιγράφει το γεγονός. (Λεπτομέρειες στο βιβλίο  «Ανεβαίνοντας στον Αη-Λια" του Β.Π.Κ. εκδ. ΙΝΒΑ 1998). Το ιστορικό αυτό συμβάν ξαναθυμήθηκε η πόλη την 29ην Οκτωβρίου 1998 όταν το τότε Ινστιτούτο Βιβλίου και Ανάγνωσης μαζί με την φίλεργη εκκλησιαστική επιτροπή  του ναού, το Δήμο Κοζάνης και τη Νομαρχία διοργάνωσαν ένα ιστορικό μνημόσυνο στην κορυφή του λόφου. Ο σημερινός Δήμος Κοζάνης καιρός είναι κατεβάσει τη μνήμη αυτών μέσα στην πόλη δίνοντας το όνομα του γεγονότος (δε νομίζω να υπάρχει δρόμος με τ’ όνομά τους) σε μια οδό του Δήμου· οδός, ας πούμε, «Βρετανών αλεξιπτωτιστών 1944». Τι πειράζει που ήταν  ξένοι. Επεσαν στην κυριολεξία και μεταφορικά υπέρ  της ελευθερίας  (DIED  FOR FREEDOM) μιας άλλης πατρίδας, της Ελλάδας  ευρύτερα αλλά και ειδικότερα και της Κοζάνης κι αυτό είναι διπλά ηρωικόν και συγκινητικόν. 

Ας το έχει κατά νουν η επιτροπή ονοματοθεσίες του νυν Δήμου Κοζάνης.