Το παράδοξο του ΠΑΣΟΚ

Του Γιώργου Καρελιά

Έτσι ήταν πάντα το ΠΑΣΟΚ. Ένα μεγάλο πολιτικό παράδοξο. Από την ίδρυσή του και την εκτόξευσή του ως τη σημερινή υποχώρηση και παρακμή του.

Πώς γίνεται ένα κόμμα που έχει χάσει τα δύο τρίτα της εκλογικής του δύναμης να είναι και σήμερα στο κέντρο της πολιτικής σκηνής; Πώς γίνεται μια επέτειος (40 ετών, παρακαλώ) να καθίσταται κεντρικό πολιτικό ζήτημα; Πώς γίνεται όλα τα μέσα ενημέρωσης, όλων των αποχρώσεων, να έχουν ως βασικό τους θέμα τα συμβαίνοντα σε ένα «πολιτικό πτώμα», όπως το αποκαλούν περιφρονητικά οι αντίπαλοί του;

Η πρώτη εξήγηση είναι ο κρίσιμος ρόλος που διαδραματίζει το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση. Αν το ΠΑΣΟΚ διασπασθεί, δηλαδή αν κάποιοι «παπανδρεϊκοί» βουλευτές βγουν εκτός, η σημερινή κυβέρνηση παύει να υπάρχει. Αυτό προκαλεί αγωνία στα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Ιδια αγωνία υπάρχει και στα αριστερά, καθώς η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ προς την κυβέρνηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την αποδυνάμωση του ΠΑΣΟΚ.
Αλλά η εξήγηση αυτή δεν αρκεί. Το ΠΑΣΟΚ μπορεί να είναι πλέον ένα μικρό εκλογικό μέγεθος, αλλά κατέχει κεντρική θέση στην πολιτική σκηνή και στην κοινωνία. Στελέχη του υπάρχουν παντού. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκτοξεύθηκε μόνο χάρη σε ΠΑΣΟΚογενείς ψηφοφόρους. Το είχε πει πριν από τρεις δεκαετίες, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ένας από τους καλύτερους δημοσιογράφους της Αριστεράς: «Τελικά, όλοι ΠΑΣΟΚ είμεθα»!
Το ενδιαφέρον για το ΠΑΣΟΚ δεν είναι επετειακό. Η 3η του Σεπτέμβρη μπορεί να προκαλεί αναμνήσεις και συγκινήσεις στους παλιούς, αλλά ως εκεί. Οι επέτειοι και οι διακηρύξεις που συνδέονται με αυτές είναι χρήσιμες για μελέτη, αλλά οι σύγχρονες ανάγκες τις ξεπερνούν. Θέλουμε κάτι παραπάνω. Όποιος το έχει, επιζεί. Αλλιώς πεθαίνει.
Αυτό συμβαίνει -και θα συμβεί- με το ΠΑΣΟΚ. Αν χρειάζεται, θα επιζήσει. Φυσικά, θα το αποφασίσουν οι ψηφοφόροι. Το ΠΑΣΟΚ διαθέτει γνώση και εμπειρία. Ταυτόχρονα, όμως, κουβαλάει πολλές αμαρτίες. Θα συνεχίσει να είναι ένα «καραβάνι παλαιοπολιτικών» και «ασυνείδητων υποσχεσιολόγων», όπως αναρωτήθηκε ο Σημίτης στη χτεσινή παρέμβασή του; Ή θα αξιοποιήσει δημιουργικά τη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία του; Στην πρώτη περίπτωση, δεν θα έχει -δεν αξίζει να έχει- κανέναν ρόλο. Στη δεύτερη, μπορεί ο ρόλος αυτός να είναι καθοριστικός.
Και ο ΣΥΡΙΖΑ, που ίσως να είναι ο κορμός της επόμενης κυβέρνησης, δεν μπορεί να αγνοεί αυτό το ενδεχόμενο. Θα ήταν πολιτική μυωπία. Αν το εκλογικό σώμα δεν είναι διατεθειμένο να του  δώσει την αυτοδυναμία -και όλα τα στοιχεία δείχνουν ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει- θα υποχρεωθεί να αναζητήσει συνεργάτες στην κυβέρνηση. Πού θα τους βρει; Η ΔΗΜΑΡ μπορεί να μην υπάρχει. Το ίδιο και οι ΑΝΕΛ. Όμως, ακόμη κι αν υπάρχουν, μπορεί ένα κόμμα της Αριστεράς, να προσβλέπει στη συνεργασία ψεκασμένων τυχοδιωκτών της άκρας δεξιάς και να αποκλείει το ΠΑΣΟΚ; Και να θέλει δεν θα μπορεί.
Η πολιτική πραγματικότητα είναι αδήριτη. Και η ΠΑΣΟΚολογία των ημερών το αποδεικνύει. Το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον μικρό κόμμα. Αλλά ο ρόλος του είναι -και μπορεί να συνεχίσει να είναι- αντιστρόφως ανάλογος του μεγέθους του, δηλαδή ιδιαιτέρως σημαντικός. Και αυτό θα ισχύει μέχρι οι ψηφοφόροι να αποφασίσουν αλλιώς.
protagon.gr