Οι αναπόφευκτες περικοπές

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Κανείς δεν είναι υπέρ των περικοπών. Είναι καθολική η αρχή «καλύτερα πλούσιος και υγιής, παρά φτωχός και άρρωστος», μια αρχή που είναι το άλφα και (δυστυχώς) το ωμέγα κάθε αντιπολίτευσης. Μόνο που το δίλημμα κάθε πακέτου μέτρων δεν είναι «περικοπές ή όχι περικοπές». Σ’ αυτό το δίλημμα το πολιτικό σύστημα -όσο είχε δανεικά- απαντούσε «αυξήσεις».
Δεν υπάρχει πολιτικός (όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο) που θέλει να κόβει μισθούς και συντάξεις. Απλώς κάποια στιγμή και οι πολιτικοί συνειδητοποιούν ότι το δίλημμα είναι άλλο: «περικοπές ή χρεοκοπία». Το δεύτερο σημαίνει ακόμη μεγαλύτερες περικοπές και βιαιότερη ανατροπή της ζωής μιας χώρας.

Στα τρία χρόνια από τότε που αντιληφθήκαμε την κρίση ειπώθηκαν πολλά για ανώδυνη έξοδο από αυτήν. Κάποιοι μίλησαν για καλύτερες διαπραγματεύσεις και κάποιοι ότι η συνταγή έπρεπε να είναι διαφορετική. Παίζουν εν ου παικτοίς. Πάντα υπάρχει μια «καλύτερη διαπραγμάτευση» απ’ αυτή που έγινε χθες, και αν η κυβέρνηση έκανε αυτή την «καλύτερη διαπραγμάτευση» σίγουρα οι επικριτές της θα έλεγαν «υπάρχουν άλλες, καλύτερες διαπραγματεύσεις». Πάντα θα υπάρχει μια «άλλη, καλύτερη συνταγή» που αν τη χρησιμοποιούσαμε οποιοσδήποτε και πάλι θα μπορούσε να πει «υπάρχει καλύτερη». Αυτά είναι υποπεριπτώσεις του δόγματος «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός», δόγμα που στηρίζεται στην ασάφεια του μέλλοντος και έχει πέραση λόγω της δυσαρέσκειας για το παρόν.
Μια συνταγή μόνο δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε. Αυτή που υπονοούν οι πάσης φύσεως και παντός χρώματος λαϊκιστές, εκείνοι που κλείνουν το μάτι στους πολίτες υπονοώντας επιστροφή σε έναν κόσμο άπλετων δανεικών, στον οποίο ζούσε πριν από το 2009 η Ελλάδα. Οποιαδήποτε συνταγή στη σημερινή κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας -όταν ακόμη και χώρες με ισχυρή παραγωγική βάση δυσκολεύονται να δανειστούν- θα περιλαμβάνει περικοπές. Ισως άλλου τύπου περικοπές, αλλά περικοπές.
Εκεί υπάρχει μεγάλο περιθώριο κριτικής για τις κυβερνήσεις που διαχειρίστηκαν και διαχειρίζονται την κρίση. Οι οριζόντιες περικοπές δεν είναι μόνο άδικες, αλλά και ατελέσφορες. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να αναπαράγουν το ίδιο σύστημα σε χαμηλότερα επίπεδα. Ετσι, αντί να κλείσουν στρατόπεδα και να αρχίσει η διαδικασία αξιοποίησης των περιουσιακών τους στοιχείων, κόβονται οι μισθοί των ένστολων. Αντί να συγχωνευτούν τα λειψά σε υποδομές νοσοκομεία μπαίνει εισιτήριο εισόδου στους πολίτες. Αντί να κλείσουν και να συγχωνευτούν τα σαράντα σπαρμένα σε βουνά και λαγκάδια Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα πετσοκόβεται ο μισθός του λέκτορα στα 1.068 ευρώ. Αντί να μειωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοι (με κάποιο πρόγραμμα στήριξής τους τον πρώτο καιρό), μειώνεται ο μισθός τους. Αντί να απελευθερωθεί η αγορά για να παράγει καλύτερα αποτελέσματα, πνίγεται κάθε προσπάθεια δημιουργίας για να συνεχιστεί η προσοδοθηρία εκατοντάδων συντεχνιακών ομάδων.
Οι περικοπές που αποφασίστηκαν χθες δεν ήταν αυτές που έπρεπε να γίνουν. Ηταν αυτές που αναγκαστήκαμε να κάνουμε, επειδή το πολιτικό σύστημα φοβήθηκε να περικόψει εκεί που πρέπει. Θα ακολουθήσουν κι άλλες. Οταν δεν μπαίνει νυστέρι στο Δημόσιο, ακολουθεί μπαλτάς. Στην οικονομία μόνο ένα είναι σίγουρο: οι δαπάνες εξισώνονται αναγκαστικά με τα έσοδα. Ολα τα άλλα είναι συζητήσιμα.