Πριν από 26 χρόνια, το Μάρτιο του 1992,
ο Οδυσσέας Ελύτης μαζί με άλλες 5
προσωπικότητες, (τον Ιωάννη Γεωργάκη, την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ (τη μόνη σήμερα εν ζωή), τον Αριστόβουλο Μάνεση, τη Μελίνα Μερκούρη και το Δημήτρη Τσάτσο) συνυπογράφουν και
στέλνουν Ανοικτή Επιστολή προς τους 12 Υπουργούς των Εξωτερικών της, τότε, ΕΟΚ και ζητούν να μην αναγνωριστεί σαν Μακεδονία το ‘’κρατίδιο των Σκοπίων’’.
‘’Οι υπογραφόμενοι θεωρούμε υποχρέωσή
μας τόσο απέναντι στην ιδιαίτερη πατρίδα μας, την Ελλάδα, όσο και στη
μεγαλύτερη πατρίδα μας, την Ευρώπη, να απευθυνθούμε σε σας και να θέσουμε υπόψη
σας τα ακόλουθα:
Σας είναι ασφαλώς γνωστή η προσπάθεια
που άρχισε παλιότερα και συστηματοποιήθηκε μετά το 1944 με την ίδρυση, στο
πλαίσιο της Ομοσπονδιακής Λαϊκής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ενός
ομόσπονδου κρατιδίου υπό το όνομα ”Δημοκρατία της Μακεδονίας” με αποκλειστικό
στόχο, τότε και τώρα, την αμφισβήτηση των ελληνικών συνόρων, εντός των οποίων
περικλείεται η ελληνική Μακεδονία, ως περιοχή της βόρειας Ελλάδας, με
πρωτεύουσα τη Θεσσαλονίκη, κατοικούμενη από αμιγώς ελληνικό πληθυσμό.
Μέχρι σήμερα η αυθαίρετη χρήση της
ιστορικής ονομασίας “Μακεδονία” από το ομόσπονδο κρατίδιο των Σκοπίων
αποτελούσε, τυπικά τουλάχιστον, εσωτερική υπόθεση της Γιουγκοσλαβίας. Από τη
στιγμή όμως που θα συμβεί να αναγνωρισθούν τα Σκόπια ως χωριστό κυρίαρχο
κράτος, υποκείμενο του διεθνούς δικαίου, και αποκτήσουν έτσι διεθνή υπόσταση ως
“Μακεδονία“, η επιβουλή κατά της Ελλάδας
καθίσταται κατάφωρη και αναπόφευκτη.
Διότι αυτό το νέο κράτος με το όνομα
“Μακεδονία”, καθώς δεν καλύπτει το σύνολο αλλά μέρος μόνο του εθνικού
γεωγραφικού χώρου τον οποίο υποδηλώνει το όνομά του, θα τείνει, τόσο
αντικειμενικά όσο και υποκειμενικά, να λειτουργεί ως “εθνικό κέντρο”, πράγμα
που συνεπάγεται “δυνάμει” εδαφικές διεκδικήσεις σε βάρος γειτονικών κρατών,
καλλιεργώντας έτσι τον αλυτρωτισμό των κατοίκων του, παρά το ότι αυτοί
διαφέρουν εθνολογικά (είναι Σλάβοι, Αλβανοί και Τούρκοι) από τους κατοίκους της
ελληνικής Μακεδονίας.
Η ειρήνη στα Βαλκάνια προϋποθέτει το
σεβασμό των συνόρων. Η χρήση της
ονομασίας “Μακεδονία” από ένα αναβαθμισμένο σε ανεξάρτητο πλέον κράτος των
Σκοπίων συνιστά απροκάλυπτη αμφισβήτηση των ελληνικών συνόρων, μια
αμφισβήτηση που δεν εκτοπίζεται και δεν εξουδετερώνεται ούτε με διεθνή σύμφωνα
ούτε με συνταγματικές διατάξεις.
Με το σφετερισμό και την ιδιοποίηση
της ονομασίας ”Μακεδονία” τα Σκόπια - αν το κράτος τους τύχει της αναγνώρισής σας
- δημιουργούν ένα πλάσμα (fiction), το οποίο θα δηλώνει καθημερινά στη διεθνή
κοινότητα και θα καλλιεργεί στους
κατοίκους του, ως “εθνικό όραμα” την προοπτική μιας “ενιαίας Μακεδονίας”,
τμήμα της οποίας θα θεωρείται και η λεγόμενη “Μακεδονία του Αιγαίου” - όπως
σκοπίμως και μονίμως αποκαλούν την ελληνική Μακεδονία - με στόχο το λιμάνι της
Θεσσαλονίκης, μιας πόλης που κατοικείται 100% από Έλληνες.
Τέτοια ήταν άλλωστε, καθώς το μαρτυρούν
πάμπολλα στοιχεία, η προοπτική και αρχικά, όταν το 1944 ο Τίτο ίδρυσε το
ομόσπονδο κρατίδιο της “Μακεδονίας” και κατασκεύασε αντίστοιχη “εθνότητα”.
Ενόψει όλων των ανωτέρω, η εκ μέρους
της Ευρωπαϊκής Κοινότητας τυχόν
αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων με την ονομασία ”Μακεδονία” θα αποτελούσε
επίσημη αμφισβήτηση των συνόρων της Ελλάδας και συνακόλουθα βαρύτατο πλήγμα
κατά ενός μέλους της Κοινότητας.
Ο ελληνικός λαός - αυτό το έδειξαν και οι 1.000.000 διαδηλωτές που ξεχείλισαν τους δρόμους
της μακεδονικής μας πρωτεύουσας, της Θεσσαλονίκης, στις 14 Φεβρουαρίου - δεν ξέρουμε κατά πόσο θα μπορέσει να
παραμείνει απαθής μπροστά σ’ αυτή την απειλή κατά της εδαφικής του υπόστασης
και της εδαφικής του ακεραιότητας. Θα πρόκειται άλλωστε για απειλή και για την Ευρώπη και πάντως για την ειρήνη στην περιοχή των Βαλκανίων.
Ελπίζουμε ότι θα θελήσετε να λάβετε
υπόψη σας όσα θεωρήσαμε σκόπιμο, όχι από απλή ευαισθησία, αλλά ως ηθική, νομική και πολιτική υποχρέωσή μας
να θέσουμε υπόψη σας. Για μας η ψυχή μας
είναι το όνομά μας. Παρακαλούμε να δεχθείτε την έκφραση της διακεκριμένης
υπόληψής μας’’. (Υπογραφές: Οδυσσέας Ελύτης, Ιωάννης Γεωργάκης, Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ,
Αριστόβουλος Μάνεσης, Μελίνα Μερκούρη, Δημήτρης Τσάτσος).
Εύχομαι η φωνή και η αγωνία της Επιστολής των
έξι, να συναντήσει ευήκοα τα ώτα και να συνέχει το νου και την καρδιά των σημερινών ελληνικών πολιτικών ηγεσιών
και να αποτελέσει (η Επιστολή) το περιεχόμενο και την πυξίδα της σκέψης και των
ενεργειών τους. Έτσι που (χωρίς να υποκύψουν σε ισχυρότατες έξωθεν πιέσεις) να
διακηρύξουν τίμια, άφοβα και αταλάντευτα προς κάθε κατεύθυνση:
‘’Δεν
αναγνωρίζουμε κανένα κράτος με το όνομα Μακεδονία ή παράγωγά του στα βόρεια
σύνορά μας’’.
‘’Για μας η ψυχή μας είναι το
όνομά μας’’.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος, 22-3-2018
4 σχόλια:
Καλημέρα πάτερ Κώστα,
Επειδή γνωριζόμαστε και επειδή ανεξάρτητα από τις διαφορετικές απόψεις που έχουμε σε πολλά θέματα εκτιμώ τις νηφάλιες τοποθετήσεις σου θέλω να καταθέσω κάποιες σκέψεις που θα βοηθήσουν στο διάλογο και την αλληλοκατανόηση του μακεδονικού προβλήματος.
Με μια πρώτη προσέγγιση του θέματος έχω τα εξής ερωτηματικά και σκέψεις.
1. Με ποιό όνομα λέγεται σήμερα το κράτος αυτό και το έχει αναγνωρίσει η Ελλάδα εδώ και δεκαετίες ;
Λέγεται Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ). Δηλαδή έχει μέσα το Μακεδονία ή δεν το έχει ; Αναντίρρητα το έχει. Επειδή δεν υπάρχει πλέον η Γιουγκοσλαβία η πλειοψηφία των κρατών του ΟΗΕ και από τους πρώτους οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ, το αναγνώρισαν με σκέτο το όνομα Μακεδονία.
2. Η αρχαία Μακεδονία περιορίζονταν στα σημερινά ελληνικά σύνορα ή περιλάμβανε και ένα μεγάλο τμήμα εκτός των σημερινών συνόρων μας που σήμερα ανήκουν στην ΠΓΔΜ και στη Βουλγαρία ;
3. Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας περιλαμβάνει την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και την περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Η Βόρεια Μακεδονία που είναι ;
4. Μπορεί η Ελλάδα να επιβάλει την θέλησή της ; Μπορεί να επιβάλει αλλαγή του ονόματος με χρήση βίας ; Δεν νομίζω να μπαίνει σε συζήτηση από κανέναν στοιχειωδώς σοβαρό πολίτη ή πολιτικό τέτοιο ζήτημα.
5. Αν αλλάξει το όνομα (που σήμερα είναι σκέτο ΜΑΚΕΔΟΝΊΑ) και προστεθεί και κάτι άλλο όπως Βόρεια, Άνω κλπ είναι καλύτερο ή χειρότερο για την Ελλάδα ;
6. Κινδυνεύει η Ελλάδα από το μικρό αυτό κράτος όχι άμεσα αλλά τα επόμενα 20, 30, 50 ή 100 χρόνια ; Φαίνεται απίθανο.
7. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ελλάδα είναι από το Βορρά ή από την Ανατολή ;
Νομίζω όλοι δεχόμαστε το δεύτερο.
8. Αν η Ελλάδα έλθει σε πλήρη ρήξη με την ΠΓΔΜ και αυτή παραχωρήσει στον ανατολικό γείτονα στρατιωτικές διευκολύνσεις (πχ στρατιωτική βάση) ποιος έχει πρόβλημα ;
9. Το μεγάλο όπλο της Ελλάδας λέμε ότι είναι το βέτο για την είσοδο της ΠΓΔΜ στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Πιστεύει κανένας ότι αν αυτοί που έχουν τον πρώτο λόγο και στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ κρίνουν, με τα δικά τους γεωστρατηγικά συμφέροντα, ότι η ένταξη της ΠΓΔΜ στους Θεσμούς αυτούς είναι απαραίτητη θα υπολογίσουν το βέτο της Ελλάδας ή δεν θα βρουν «προσωρινό» τρόπο να το παρακάμψουν ;
Τα συναισθήματα και οι ευαισθησίες σε εθνικά θέματα , ιδίως των πνευματικών ανθρώπων είναι απαραίτητα συστατικά της εθνικής συνείδησης αλλά δυστυχώς στη διεθνή πολιτική δεν έχουν μεγάλη επιρροή. Ανάμεσα στα κράτη διαχρονικά δεν υπάρχουν συναισθήματα και ευαισθησίες αλλά μόνο κοινά συμφέροντα.
Η ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους με την επανάσταση του 1821 που αυτές τις μέρες γιορτάζουμε ίσως να μην είχε επιτευχθεί αν οι μεγάλες δυνάμεις τις εποχής (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) δεν είχαν αποφασίσει , για δικούς τους λόγους και συμφέροντα, τον διαμελισμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ημερών το Κουρδικό. Αν τα βρουν στο μοίρασμα οι μεγάλοι έχουν ελπίδα για κράτος διαφορετικά θα τους χτυπούν όλοι όπως γίνεται εδώ και χρόνια.
ΛΑΖΑΡΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΣ
Κατ’ αρχάς το πρόβλημα δεν είναι «μακεδονικό» αλλά σκοπιανό.
Η ονομασία ΠΓΔΜ προέρχεται από την ενδιάμεση συμφωνία Ελλάδας – Σκοπίων και είναι ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ. Άρα μπορεί να αλλάξει με μια νέα συμφωνία με το οριστικό όνομα του διπλανού κατασκευάσματος άλλων δυνάμεων προς ίδιο όφελος (ο νοών νοήτω). Εδώ απαντιέται και το επιχείρημα για την αναγνώριση των άλλων (πλέον των 100) κρατών. Η ενδιάμεση συμφωνία έγινε με την Ελλάδα (και όχι τις άλλες χώρες) υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Οι άλλες συμφωνίες είναι απλά διμερείς και εύκολα αλλάζουν (το έχουμε δει σε πολλές περιπτώσεις ανά τον κόσμο τα τελευταία 60 χρόνια).
Ο γεωγραφικός όρος της αρχαίας Μακεδονίας περιλαμβάνει και τμήματα εκτός συνόρων της σημερινής Ελλάδας. Ο ιστορικός, πολιτισμικός, γλωσσικός «χώρος» έχει αποκλειστικά και μόνο ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ και τίποτα άλλο. Θυμίζω η περιοχή μας επί τουρκοκρατίας (μόλις 100 χρόνια πίσω) είχε πρωτεύουσα το ελληνικότατο Μοναστήρι. Οι Σλάβοι, οι Αλβανοί και τσιγγάνοι δεν είναι ούτε θέλουν να γίνουν Μακεδόνες. Το όνομα επιδιώκουν με αλυτρωτισμό προς το Αιγαίο.
Η Βόρεια Μακεδονία ήταν στην προαναφερόμενη περιοχή του Μοναστηρίου. Η περιοχή αυτή δεν είναι στην σημερινή ελληνική επικράτεια. Αυτό όμως δεν εγείρει κανένα δικαίωμα να ονομάζεται μια ολόκληρη ευρύτερη περιοχή με το όνομα ενός κομματιού της. Με όνομα μάλιστα, τα χαρακτηριστικά του οποίου, ΔΕΝ ΕΚΦΡΑΖΟΥΝ το όλον του «κράτους» αλλά ενός μόνο τμήματος του πληθυσμού του που έχει ελληνική καταγωγή. Θυμίζω ότι η μεγάλη Βρετανία μπήκε στην ΕΟΚ ως Ηνωμένο Βασίλειο, λόγω της έντασης της Γαλλίας στην οποία υπάρχει περιοχή με το όνομα Βρετάνη.
Βεβαίως η Ελλάδα μπορεί να επιβάλει τη θέλησή της. ΟΧΙ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΒΙΑΣ. Αλλά πείθοντας τις δυνάμεις εκείνες που θέλουν την ύπαρξη αυτού του «κράτους» για τα δικά τους γεωπολιτικά συμφέροντα, τα οποία είναι πολλές φορές και αλληλοσυγκρουόμενα και γι’ αυτό το θέμα είναι δύσκολο. Βλέπουμε κατά καιρούς την αλλαγή θέσης των ενδιαφερομένων μεγάλων δυνάμεων. Ας υπάρξει αυτό το κράτος, αν το θέλουν, αλλά όχι σε βάρος μας.
Το όνομα του κράτους δεν είναι διεθνώς «Μακεδονία». Μόνο σε διμερείς συμφωνίες. Η προσθήκη γεωγραφικού ή χρονικού προσδιορισμού στην λέξη «Μακεδονία» δεν καλυτερεύει τα πράγματα. Χρυσώνει το χάπι αλλά δεν γιατρεύει. Σίγουρα ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΟ. Δεν τίθεται θέμα σύγκρισης. Ο αλυτρωτισμός δεν μπορεί να αποκλειστεί σε βάθος χρόνου. Να σκεφτούμε ότι η επίκληση του ονόματος της Μακεδονίας ξεκίνησε από τον Τίτο πριν περίπου 70 χρόνια με στόχο τη έξοδο στο Αιγαίο. Εξ’ άλλου και πιο πριν η ΕΣΣΔ τη δεκαετία του ’20 είχε ανάλογες βλέψεις. Ιστορικά, ανέκαθεν υπήρχαν επιθέσεις πληθυσμών που με ορμητήριο το Βορρά, εφορμούσαν στο Νότο προς τις λεγόμενες θερμές θάλασσες.
συνεχίζεται
Φυσικά και κινδυνεύει η Ελλάδα, όχι από το μικρό και ανήμπορο κράτος, αλλά από αυτούς που το χρησιμοποιούν. Ποιός μπορεί να προβλέψει τις γεωπολιτικές ορέξεις των μεγάλων δυνάμεων ώστε, με εργαλείο το δημιούργημά τους, να διασπάσουν την Ελλάδα κατά ανάλογο τρόπο αλλά όχι με τον ίδιο (βομβαρδισμοί) με άλλες περιπτώσεις κρατών. Έχει αποδειχθεί ότι πρώτα αποφασίζουν το αποτέλεσμα και μετά οργανώνουν τον τρόπο για να το πετύχουν.
Προφανώς μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος από την Ανατολή. Αυτό όμως δεν μας αφήνει να εφησυχάζουμε, διότι είναι σαφές ότι η Τουρκία υιοθετεί τα δύο κράτη (Αλβανία και Σκόπια) προς όφελός της, οπότε έχουμε στην πλάτη μας κάποιον που δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε. ΕΙΤΕ ΜΕ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΕΙΤΕ ΧΩΡΙΣ ΑΥΤΟ. Το να «κλείσουμε» το θέμα όπως – όπως, μάλλον μας αποκοιμίζει παρά μας εφησυχάζει. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι κατανοητό ότι οι λαοί των δύο χωρών πρέπει να καταλάβουν (και αυτό πρέπει είναι και προσπάθεια της Ελλάδας) ότι δεν μπορούν με τη στάση τους να αποτελούν εργαλείο έτερων συμφερόντων, που όταν ικανοποιηθούν τότε, οι ίδιοι, δεν θα έχουν καμία αξία. Στο επόμενο στάδιο θα γίνει κατανοητό ότι το διαρκές συμφέρον τους είναι οι αγαστές σχέσεις πρωτίστως με την Ελλάδα.
Δεν χρειάζεται η Ελλάδα να έρθει σε «πλήρη ρήξη» με τους γείτονές της. Αντίθετα πρέπει να τους βοηθήσει να καταλάβουν το γεωπολιτικό παίγνιο που γίνεται σε βάρος τους. Η προσπάθεια των τούρκων να δημιουργήσουν συνθήκες ασφυξίας σε βάρος μας δεν θα αλλάξει παραχωρώντας εμείς το όνομα. Απεναντίας τους διευκολύνει προοπτικά.
Αποδείχτηκε το 2008 στη σύνοδο του Βουκουρεστίου ότι το ΝΑΤΟ βρέθηκε σε δύσκολη θέση παρά την σαφή επιδίωξη να δώσει προσωρινή λύση και ταυτόχρονα ένταξη. Υπήρξε απειλή VETO, το θέμα πάγωσε, οι δε μεγάλη δύναμη που επεδίωκε την ένταξη δεν βρήκε «προσωρινό» τρόπο για αυτή. Ούτε πρόκειται να βρει διότι δημιουργεί προηγούμενο που θα το βρει στο μέλλον μπροστά της και δεν το διακινδυνεύει, ούτε η ίδια ούτε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ που βλέπουν τους εαυτούς τους σε άλλες περιπτώσεις που χρειάζονται το veto.
Οι πνευματικοί άνθρωποι της χώρας δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται ala-cart σύμφωνα με τις μικροπολιτικές εσωτερικές ισορροπίες. Οι πνευματικοί άνθρωποι εκφράζουν και κάνουν κατανοητές τις υπαρξιακές ανησυχίες του συλλογικού υποκειμένου κάθε λαού. Έτσι ο Ελύτης, η Μελίνα, ο Τσάτσος, η Αβδελέρ, ο Μάνεσης και ο Γεωργάκης με τη φράση τους «Το όνομά μας είναι η ψυχή μας» έδειξαν το δρόμο και με τη στάση τους δίδαξαν ΕΝΟΤΗΤΑ. Η προσπάθειά τους στέφτηκε από επιτυχία λόγω του παγκόσμιου κύρους τους με συνέπεια η ΕΕ να μην αναγνωρίσει έως και σήμερα τα Σκόπια ως «Μακεδονία».
Και επειδή ακριβώς τα συμφέροντα των μεγάλων μπορεί να επιδιώκουν τη σύνθλιψη των μικρών, είναι απαραίτητο να είμαστε ενωμένοι και να επιμένουμε στις θέσεις μας. Πολλές φορές τα αντικρουόμενα συμφέροντά τους αλλάζουν (η ιστορία το πιστοποιεί). Η σταθερότητα των θέσεών μας με πίστη στο δίκαιο δικαιώνει. Η επιμονή των επαναστατών στον δίκαιο αγώνα τους και η μεταβολή των γεωπολιτικών συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων έδωσε το αποτέλεσμα το 1927 (Ναυμαχία του Ναυαρίνο). Φανταστείτε να τα είχαν παρατήσει ή να είχαν συμφωνήσει μια χαλαρή μορφή ομοσπονδοποίησης μια χρονιά νωρίτερα. Την Κυριακή θα γιορτάζαμε μόνο τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου (και ίσως κρυφά).
Χρόνια πολλά και καλή ανάσταση
Γκουντιός Β. Γιάννης
Μην περιμένετε να απαντήσει ο παπάς.
Δημοσίευση σχολίου