Η προηγούμενη αιθαλομίχλη

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ υπολογίζονταν τα κέρδη από το λαθρεμπόριο, πριν από την εξομοίωση των φόρων στο πετρέλαιο κίνησης και θέρμανσης. Κι αυτά τα 2 δισ. δεν ήταν μόνο διαφυγόντες πόροι του κράτους. Χρηματοδοτούσαν εκτεταμένα δίκτυα διαφθοράς· αγόραζαν τελωνειακούς, εφοριακούς, πολιτικούς, επιρροή στα ΜΜΕ κ.λπ. Ηταν ένα λιγότερο εμφανές από την αιθαλομίχλη, αλλά επίσης τοξικό υποπροϊόν του ενεργειακού συστήματος της χώρας.

Το νέφος πάνω από τις πόλεις που εμφανίστηκε φέτος είναι παράγωγο της βίαιης προσαρμογής, όχι μόνο των εισοδημάτων των Ελλήνων, αλλά και των στρεβλώσεων που υπήρχαν στην ενεργειακή κατανάλωση. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιοποιήθηκαν το 2008 η Ελλάδα είχε μεγαλύτερη ενεργειακή εξάρτηση από το πετρέλαιο ακόμη και από χώρες του Βορρά. Το 2000, οι ενεργειακές ανάγκες της Ελλάδας καλύπτονταν από αργό πετρέλαιο κατά 56,6%, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. των «27» ήταν 38%. Κι αυτό δεν ήταν το χειρότερο: το 2005, η ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από το πετρέλαιο αυξήθηκε στο 57,5%, ενώ της Ε.Ε. μειώθηκε στο 36,7%. Στη χώρα της πλαστής ευημερίας, κανείς δεν σκεφτόταν να μονώσει (παρ’ όλο που το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» προϋπήρχε της κρίσης) και κανείς δεν επένδυε σε εναλλακτικές μορφές θέρμανσης. Η Ελλάδα κατανάλωνε όλο και περισσότερο πετρέλαιο. Μέχρι που ήρθε η κρίση.
Δυστυχώς και σ’ αυτόν τον τομέα βρεθήκαμε απροετοίμαστοι στην κρίση. Υπήρξαν μεν μετά το 2010 αθρόες αιτήσεις για υπαγωγή στο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» (88.000 μέχρι τον Οκτώβριο του 2012), αλλά όσα δεν έγιναν τα προηγούμενα δέκα χρόνια δεν μπορούσαν να διορθωθούν στα τρία έτη της κρίσης. Ετσι, τα τζάκια πήραν φωτιά και το νέφος εμφανίστηκε στις πόλεις.
Η αντίδραση των συντηρητικών σε κάθε πρόβλημα είναι να στρέφονται στο παρελθόν· των λαοπλάνων να το υπόσχονται. Ετσι, αριστερή και ακροδεξιά αντιπολίτευση προτείνουν την επιστροφή στην εποχή του φθηνού πετρελαίου θέρμανσης. Φυσικά αυτό δεν γίνεται, όχι για δημοσιονομικούς λόγους, αλλά επειδή η χώρα δεν έχει τα δανεικά για να χρηματοδοτήσει τα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Η μόνη λύση είναι να προχωρήσουμε μπροστά και το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον» δείχνει τον δρόμο. Η επιδότηση προγραμμάτων καθαρών μορφών ενέργειας, αντί της επιδότησης πετρελαίου, είναι το επόμενο βήμα.