Μιλώντας για την τρομοκρατία

της Ιωάννας Κωσταρέλλα από το ΧΡΟΝΟ

Το πώς θέτει κανείς τους όρους της συζήτησης προεξοφλεί σε ένα μεγάλο βαθμό την εξέλιξη, αλλά και την κατάληξή της. Το ίδιο ισχύει και για τη συζήτηση περί την τρομοκρατία. Η επιλογή των λέξεων, των ανθρώπων που θα μιλήσουν για την τρομοκρατία, αλλά και η πλαισίωση του θέματος μέσω του δημοσίου διαλόγου, καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο το κοινό θα σκεφτεί για το θέμα. Με τα λόγια του Bernard Cohen «τα μέσα μπορεί να μην επιτυγχάνουν πάντα να λένε στους ανθρώπους τι να σκεφτούν, αλλά κάνουν εξαιρετική δουλειά στο να τους λένε πώς να σκεφτούν» (1963).

Τρανό παράδειγμα αυτού, ο περιβόητος «πόλεμος εναντίον του τρόμου» (war on terror), τον οποίο εξαπέλυσε ο Μπους αμέσως μετά την 9/11. Ως ρητορικό σχήμα, ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας επενδύθηκε με ένα ισχυρό ιδεολογικό πλαίσιο, παρέχοντας όχι μόνο τα γλωσσικά εργαλεία για την αιτιολόγηση μιας ευρείας πολιτικής αλλαγής στο όνομα της εθνικής ασφάλειας, αλλά κι ένα θεσμοθετημένο τρόπο, προκειμένου να αλλάξει η πολιτική. Τα τελευταία χρόνια, πολλοί έγκυροι δημοσιογράφοι, όπως ο Bob Woodward (βλ. Γουότεργκεϊτ) παραδέχθηκαν το ρόλο που έπαιξαν στο να «πουλήσουν» ευρέως την πολιτική Μπους.

Στη χώρα μας τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Ούτε καλύτερα, ούτε χειρότερα. Κι αυτό γιατί τα μίντια προτάσσουν το παιχνίδι με το φόβο και τη γοητεία που γεννούν η τρομοκρατία και ο πολιτικός εξτρεμισμός, προκειμένου να κάνουν τη δουλειά τους.