Καταραμένα ψέματα και στατιστικές

Του Γιώργου Παγουλάτου

H υπόθεση ΕΛΣΤΑΤ υποδεικνύει ότι, μέσα στη φοβερή κρίση, δεν είναι μόνο το μέλλον άδηλο. Εξαιρετικά απρόβλεπτο μπορεί να αποδειχτεί και το παρελθόν.
Παρά τις παθιασμένες διαφωνίες, οι σοβαροί άνθρωποι, δεξιά κι αριστερά, μπορούσαν τουλάχιστον σε ένα να συμφωνήσουν: ότι η χώρα, αρχές του 2010, είχε πραγματικό δημοσιονομικό πρόβλημα και αδυναμία δανεισμού. Εχοντας δει έκτοτε άλλες χώρες της Ευρωζώνης, με πολύ χαμηλότερα ελλείμματα, να έχουν την ίδια τύχη, ελάχιστο μυστήριο θα έπρεπε να περιβάλλει το γιατί η Ελλάδα κατέληξε σε δανειακό μηχανισμό και Μνημόνιο.
Κι όμως. Δύο χρόνια τώρα διακινείται στην πιάτσα ένα χονδροειδές ψέμα, ή, αν προτιμάτε, μια ψευδοεπιστημονική δοξασία, αντίστοιχη της θεωρίας ότι η Γη είναι επίπεδη. Οτι τάχα η Ελλάδα οδηγήθηκε στο Μνημόνιο επειδή κυβέρνηση και ΕΛΣΤΑΤ «φούσκωσαν» το έλλειμμα του 2009. Αυτός ο ισχυρισμός ηχεί παρανοϊκός, είναι και λάθος.

Οπως περιγράφει η έκθεση της Κομισιόν του Μαΐου του 2010, το έλλειμμα του 2009 υπολογίστηκε τον Οκτώβριο εκείνης της χρονιάς από την Ε.Ε. στο 12,7%. Τον Απρίλιο του 2010 η Eurostat αναθεώρησε το έλλειμμα σε 13,6%. Η επόμενη αναθεώρηση του ελλείμματος σε 15,4%, έγινε τον Νοέμβριο του 2010. Ημασταν ήδη στο Μνημόνιο από τον Απρίλιο. Η αύξηση σε 15,4% δημιουργούσε προφανή δυσχέρεια στην κυβέρνηση, υποχρεώνοντας σε επιπλέον μέτρα. Αλλά και στους εταίρους, που εμφανίζονταν να χρηματοδοτούν μια χώρα-βαρέλι δίχως πάτο. Δυσκολεύεται κανείς να διαγνώσει τα κίνητρα του υποτιθέμενου δράστη.

Το 2010, με όλη την τραγωδία, το ελληνικό κράτος έκανε ένα άλμα προόδου: έμαθε να μετράει. Με την ίδια αριθμητική, την ίδια στατιστική μεθοδολογία με τους άλλους Ευρωπαίους εταίρους. Επί δεκαετίες η Eurostat θεωρούσε αναξιόπιστα τα ελληνικά στατιστικά στοιχεία. Η Ελλάδα υφίστατο τον τακτικό εξευτελισμό της «χώρας-αστερίσκου», από το σύμβολο που τη συνόδευε στους συγκριτικούς πίνακες, εννοώντας αφερεγγυότητα ή απουσία στοιχείων. Το κυβερνητικό μαγείρεμα των αριθμών ήταν κοινό μυστικό. Από το 2010 μέχρι σήμερα, για πρώτη φορά, η Ελλάδα, χάρη στην ανεξάρτητη ΕΛΣΤΑΤ, παρέχει στοιχεία που η Ε.Ε. και όλοι οι διεθνείς οργανισμοί εμπιστεύονται.

Τώρα κάποιοι ανακάλυψαν νέο σκάνδαλο. Οχι γιατί δημιουργήθηκαν τα θηριώδη ελλείμματα του 2009, αλλά γιατί καταγράφηκαν! Και τα δικαστήρια, αντί να εξετάζουν τις 190.000 εκκρεμείς φορολογικές υποθέσεις, θα διερευνούν εάν η Eurostat πρέπει να προσμετρά τις ΔΕΚΟ στο δημόσιο έλλειμμα.

Η κρίση χτυπάει σε αλλεπάλληλα επίπεδα. Πρώτα ψαλιδίζονται εισοδήματα. Επειτα συμπιέζονται οι ζωές των ανθρώπων. Μετά οι θεσμοί παραδίδονται στην ανυποληψία. Τελευταία χάνεται η σοβαρότητα, η πραγματικότητα θυμίζει φάρσα, το ψέμα δεν διακρίνεται από την αλήθεια, και όλοι καλπάζουμε στο βασίλειο του παραλόγου.