Έθιμα της παράδοσης στη γιορτή των Θεοφανείων στον Ι.Ν. Αγ. Διονυσίου Βελβεντού (πολλές φωτογραφίες)

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Μέσα στο γενικό εορταστικό κλίμα των ημερών του Δωδεκαημέρου και του Αγιασμού των υδάτων ανήμερα των Θεοφανείων ειδικότερα στην τοπική μας χωροταξική ενότητα στη λίμνη Αλιάκμονα-Πολυφύτου από το Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλο, συνυπάρχει συνεορτάζων (αποδεχόμενος τη χάρη-το εντελώς δηλαδή νέο, που κόμισε ο Ιησούς Χριστός στον κόσμο όλο) με Θεία Λειτουργία, Μ. Αγιασμό και τοπικά έθιμα από την εκκλησιαστική παράδοση του λαού μας και ο Ιερός Ναός του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω Βελβεντού.

Ο Μέγας Αγιασμός (6-1-2015) τελέστηκε στο προαύλιο του Ι. Ναού. Οι πιστοί ασπάστηκαν το Σταυρό του Χριστού και δέχτηκαν το φωτισμό από τον Αγιασμό των Θεοφανείων. ‘’Φως εκ φωτός έλαμψε τω κόσμω, Χριστός ο Θεός ημών, ο επιφανείς Θεός, τούτον λαοί προσκυνήσωμεν’’. (Στιχηρό Ιδιόμελο των Αίνων, 6^ης Ιαν.). Και ‘’ούτος εστίν ο Υιός μου, ο ελθών εις τον κόσμον, σώσαι γένος ανθρώπων’’ (Και νυν, Αποστίχων Εσπερινού 7^ης Ιαν.).

Προηγήθηκε στο Νάρθηκα του Ιερού Ναού το έθιμο της ‘’δημοπρασίας’’ του Σταυρού και των φορητών εικόνων του Ναού. Το Σταυρό φέτος τον ‘’πήραν’’ οι γυναίκες.

Ο μεγάλος κυκλικός χορός (όπου όλοι βλέπουν τα πρόσωπα όλων) στο προαύλιο του Ναού (και στον οποίο συμμετέχουν όλοι οι πιστοί, όπου προηγείται ο Σταυρός, που τον βαστάζουν από τους χορευτές όσοι τον ‘’πήραν’’)  με τραγούδια δημοτικά από τη λειτουργική, εκκλησιαστική και ευχαριστιακή παράδοση του λαού μας, φανερώνει και διακηρύσσει στο σύγχρονο κόσμο την ελπίδα υπέρβασης των πάσης φύσεως κρίσεων με τη δυνατότητα ένταξης του συλλογικού βίου των ανθρώπων (με όλα τα στοιχεία του, υλικά και πνευματικά, χωρίς μονοφυσιτικές απορρίψεις) στο σώμα της Εκκλησίας, ένταξη στην οποία περισσεύει ‘’η χάρις του Χριστού η σωτήριος πάσιν ανθρώποις’’ (Τιτ. β,11).

Ένα από τα τραγούδια του κυκλικού χορού είναι και το παρακάτω:

‘’Σήμερα τα Φώτα και φωτισμός - και χαρές μεγάλες στους ουρανούς.

Σήμερα η κυρά μας η Παναγιά - σπάργανο κρατούσε κι αγιόφεγγε(ι).

Και τον Άγιο Γιάννη παρακαλεί:

- Δύνεσαι Άγιο Γιάννη και Πρόδρομε - να θεοβαφτίσεις Θεόν Παιδί;

- Δύνομαι και σώζω και προθυμώ - να θεοβαφτίσω Θεόν Παιδί’’.

Στη Θ. Λειτουργία και στον Αγιασμό έψαλαν οι ψάλτες: Γιάννης Τζινίκος, Γιάννης Παπαγόρας και η Δήμητρα Κίτση-Βαλωμά.

Διακόνησαν στην όλη εκδήλωση οι: Γεώργιος Στεφάνου ως ο εκφωνητής στη ‘’δημοπρασία’’, Ευθύμης Καραγκιόζης, Μιχαήλ Αντωνίου, Θοδωρής Τσόκας, Δημήτρης Στεργιόπουλος, Αλέξανδρος Θεοδώρου, Θανάσης και Λάμπρος Κουτσιούκης, Γιάννης Παπαγόρας, Δημήτριος Στεφάνου, Αργύρης Στ.  Τέτος, Αθανασία Πρεσβυτέρα, Θεοδώρα Δελνιώτη, Θεοδώρα Κακούλη.

Παρέστησαν ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Σερβίων-Βελβεντού κ. Ζήνων Παπαδημητρίου και ο Πρόεδρος της Δ.Κ. Κοινότητας Βελβεντού κ. Δημήτριος Πιτσιάβας.

Στο προαύλιο και στο Αρχονταρίκι ακολούθησε κέρασμα εορταστικό σε όλο το εκκλησίασμα.

Οι παλαιότεροι θυμούνται για τον Αγιασμό των Θεοφανείων, που τελούνταν (μέσα στη δεκαετία το ’60) στο ‘’ανάσκελο αυλάκι’’ στην παλιά δεξαμενή Βελβεντού, από τον παπα-Γιάννη Παπαδημητρίου, πρώτο Εφημέριο του Ιερού Ναού, από τον παπα-Νικόλαο Γκουλιώτη και από τον παπα-Στέφανο Κάντζιο, Εφημερίους της Κοίμησης Θεοτόκου Βελβεντού: ‘’Βγαίναμε απ’ ‘ν εκκλησιά και πηγαίναμε στ’ ανάσκλο τ’ αυλάκ(ι). Εκεί έριχνε ο παπάς το Σταυρό κι αγιάζονταν τα νερά’’, λένε.

Στη σημερινή μεγάλη γιορτή των Θεοφανείων ή Επιφανείων ηχεί με νόημα για το ανθρώπινο γένος το ‘’επεφάνη η χάρις του Θεού η σωτήριος’’, που είναι γραμμένο στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου και πάλι ‘’η χάρις και η αλήθεια διά Ιησού Χριστού εγένετο’’, που είναι γραμμένο στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη. ‘’Επεφάνης σήμερον τη οικουμένη και το φως σου Κύριε, εσημειώθη εφ ημάς…’’, ψάλλει η Εκκλησία.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

6-1-2015