Το χλιμίντρισμα των αλόγων και ο κ. Σαμαράς

Του Γιώργου Παγουλάτου*

Από την ψήφιση του Μνημονίου μέχρι σήμερα, ο κ. Σαμαράς έχει «επανατοποθετήσει» τη Νέα Δημοκρατία σε έναν ρόλο δεξιού ΚΚΕ, ασκώντας συνολική απορριπτική αντιπολίτευση. Με εξαίρεση τη μεταρρύθμιση των ΑΕΙ, έχει αντιταχθεί σχεδόν σε όλα, από το ασφαλιστικό και τον Καλλικράτη μέχρι το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο.
Τα στελέχη της Ν.Δ. στηρίζουν κάθε συντεχνιακή κινητοποίηση, από γιατρούς και φαρμακοποιούς μέχρι εφοριακούς και ταξιτζήδες. Αυτή η μηδενιστική αντιπολίτευση απογοητεύει όσους ψηφοφόρους παίρνουν ακόμα σοβαρά την ευρωπαϊκή κληρονομιά της Ν.Δ. Οι πολίτες αυτοί κατανοούν ότι η χώρα βρίσκεται κυριολεκτικά σε πόλεμο επιβίωσης, η αποτυχία του οποίου θα σήμαινε άτακτη και καταστροφική χρεοκοπία, βαλκανοποίηση της Ελλάδας, απώλεια των ευρωπαϊκών κεκτημένων της τελευταίας 30ετίας και διολίσθηση στα εισοδηματικά επίπεδα του '70, σε ένα πραγματικό κλίμα εμφυλίου.

Τι λέει η Ν.Δ., με απερίφραστο κυνισμό, μιμούμενη το ΠΑΣΟΚ του παρελθόντος: οι πολιτικές της τρόικας θα προκαλέσουν κοινωνική έκρηξη, άρα εμείς παίρνουμε εγκαίρως θέση πλήρους εναντίωσης, ώστε αύριο να καρπωθούμε τις κυβερνητικές απώλειες και να καλπάσουμε ισχυροί στην εξουσία. Και αν δεν τα καταφέρουμε με την πρώτη, θα ξανακάνουμε εκλογές μέχρι να πετύχουμε αυτοδυναμία. Πολύ ωραία. Με μία διαφορά: κανείς εταίρος δεν διατίθεται πια να χρηματοδοτεί τα προσωπικά στοιχήματα εξουσίας των Ελλήνων πολιτικών. Και αν οι σημερινές απελπισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης αποτύχουν, το αυριανό κόστος θα είναι πολλαπλάσιο, οι επόμενες προσαρμογές ακόμα πιο επώδυνες, η έκβαση καταστροφική.

Μα δεν είναι υφεσιακή η πολιτική της τρόικας; Ασφαλώς. Είναι εγκλωβισμένη η Ευρώπη, υπό τις εγχώριες πιέσεις σε Γερμανία κι άλλες χώρες του Βορρά, σε μια δογματική πολιτική λιτότητας που βαθαίνει την ύφεση στον Νότο. Χρειαζόταν πιο επεκτατική πολιτική στον Βορρά και μεγαλύτερη αναπτυξιακή στήριξη της περιφέρειας, για να αντισταθμιστεί η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. Ομως, χωρίς άμεση εξάλειψη των ελλειμμάτων, καμία στενότερη ενοποίηση και κανένα ευρωομόλογο δεν μπορεί να διεκδικηθεί. Μια εθνική κυβέρνηση ενότητας θα μπορούσε βάσιμα να διεκδικήσει καλύτερους όρους και ισχυρότερη αλληλεγγύη. Με ποια λογική, όμως, οι χώρες του Βορρά θα δεχτούν μεγαλύτερη στήριξη της Ελλάδας, όταν η χώρα με τον χειρότερο οικονομικό εκτροχιασμό είναι ακριβώς εκείνη στην οποία σύσσωμη η αντιπολίτευση αρνείται κατηγορηματικά έστω και την ελάχιστη συναίνεση;

Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν είναι σχολιογράφος ή παίκτης που παίζει Στοίχημα: είναι η υποψήφια επόμενη κυβέρνηση. Μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία κλίματος εθνικής ανοχής στις οδυνηρές πολιτικές που πρέπει να εφαρμόσει η χώρα, ή μπορεί να το καταστρέψει. Επιλέγει το δεύτερο. Αρνούμενη τη στήριξη, η Ν.Δ. συμβάλλει (παρέα με ΚΚΕ και ΣΥΡΙΖΑ) στις συνθήκες κοινωνικής έκρηξης που εμποδίζουν την εφαρμογή των μέτρων. Και καλά: τα κόμματα της Αριστεράς έχουν και μια ουτοπία να υπηρετήσουν, την ανατροπή του καπιταλισμού, την έξοδο από την Ε.Ε. Η κεντροδεξιά Ν.Δ. σε ποια ακριβώς εξέλιξη προσβλέπει;

Μήπως πρότεινε ο κ. Σαμαράς κάποιο άλλο σχέδιο; Μήπως υποστήριξε ότι η χώρα πρέπει να αρνηθεί τη χρηματοδότηση ή να κηρύξει άμεση χρεοκοπία; Τίποτε από τα δύο. «Και δόση δεν θα χάσω», είπε, «αλλά θα διαπραγματευτώ». Πώς ακριβώς; Σε ποια μεταφυσική στηρίζει την πεποίθησή του ο κ. Σαμαράς ότι η δική του υποθετική διαπραγμάτευση θα απέδιδε τόσο καλύτερους όρους που να δικαιολογούν την τωρινή πλήρη εναντίωση σε όλα; Και σε ποια ακριβώς διεθνή πολιτικά ερείσματα στηρίζει τη βεβαιότητά του αυτή ο κ. Σαμαράς; Παραβλέπει το γεγονός ότι η λαϊκιστική πολιτική του έχει καταστήσει τη Ν.Δ. ανεπιθύμητη στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα; Και εάν στηρίζει την αισιοδοξία επαναδιαπραγμάτευσης σε κάποια ανώτερη στρατηγική, γιατί δεν πάει με την κυβέρνηση να διεκδικήσουν μαζί ενωμένοι, με βάση τη στρατηγική του, καλύτερους όρους για την Ελλάδα;

Ο κ. Σαμαράς παραμένει ο μόνος κεντροδεξιός ηγέτης στην ευρω-περιφέρεια που δεν αντιπροτείνει μια πειστικότερη πολιτική μεταρρυθμίσεων και μείωσης του ελλείμματος. Ο Πορτογάλος Κοέλιο εκλέχθηκε πρωθυπουργός υποστηρίζοντας ένα δραστικά μικρότερο κράτος και γενναιότερες μεταρρυθμίσεις από τους σοσιαλιστές του Σόκρατες. Μαζί υπέγραψαν το Μνημόνιο πριν από τις εκλογές, και τώρα εφαρμόζει πρόγραμμα μείωσης του ελλείμματος που ξεπερνά τις απαιτήσεις της τρόικας. Ο Ισπανός κεντροδεξιός ηγέτης συνέπραξε με τον σοσιαλιστή Θαπατέρο και σε τρεις μέρες πρόσθεσαν στο Σύνταγμα ρήτρα περιορισμού του ελλείμματος, προκειμένου να πείσουν εταίρους και αγορές πόσο αποφασισμένοι είναι. Τι αντίστοιχο έκανε ο κ. Σαμαράς;

Από τη Θεσσαλονίκη ο κ. Σαμαράς μίλησε για τους μεγάλους πολιτικούς που πριν από τους άλλους ακούν το χλιμίντρισμα των αλόγων της ιστορίας. Σύγκρινε επίσης ορθά τη σημερινή οικονομική κρίση με τη δεκαετία του '40. Οταν κηρύχθηκε ο πόλεμος του '40, οι πολιτικοί ηγέτες σηκώθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Ενας δικτάτορας όπως ο Μεταξάς κατάφερε να μιλήσει με τη φωνή ενός ολόκληρου έθνους. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι από τις φυλακές, συντηρητικοί, φιλελεύθεροι και κομμουνιστές, πρόσφεραν εαυτούς στις διαταγές του και τέθηκαν με αυτοθυσία στην υπηρεσία της Ελλάδας. Από τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο μέχρι τον Ζαχαριάδη. Ισως να μην έπαιζαν στα δάχτυλα την «τριγωνοποίηση» και την εκλογική στρατηγική που τόσο καλά γνωρίζει το επιτελείο του κ. Σαμαρά. Είχαν όμως συναίσθηση της ιστορίας και επίγνωση πατριωτικού καθήκοντος. Ηξεραν ότι δεν αρκεί απλώς να ρητορεύεις για το μεγαλείο του έθνους, αλλά να προσφέρεσαι πραγματικά όταν η πατρίδα σε χρειάζεται.

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.