Η εικόνα του υπερπολυτελούς ξενοδοχείου της Νέας Υόρκης ῾Four Seasons῾ το οποίο μετατρέπεται σε κέντρο υποδοχής ιατρών, νοσηλευτών και ασθενών του covid 19 είναι νομίζω μία δυνατή εικόνα που πρέπει να συγκρατήσουμε κυρίως για τη συμβολική της πυκνότητα αλλά και για την νέα ῾νοηματοδότηση῾ μίας άλλης εποχής που πιθανόν ξεκινά μετά την πανδημία. Οι νέες συνθήκες οι οποίες διαμορφώνονται μας θέτουν μπροστά στην ανάγκη να απαντήσουμε αλλά και να αναρωτηθούμε σε κάποια αναδυόμενα ερωτήματα.
1. Θα είναι άραγε η εποχή μετά τον covid 19 ένα check point της παγκοσμιοποίησης, της ανοικτής κοινωνίας και αγοράς έτσι όπως την ξέραμε και όπως τη ζούσαμε στην παγκόσμια καθημερινότητα μας;
2. Η κοινωνία μετά τον covid 19 θα είναι μία Οργουλιανή κοινωνία παρακολούθησης και στενότερου ελέγχου ακόμη και με το πρόσχημα των εκάστοτε υγειονομικών κινδύνων όπως την υποψιάζεται ο ιστορικός Harari ή θα προσομοιάζει με το θαυμαστό νέο κόσμο του Χαξλει η οποίος οδηγείται με την θέληση του στην ανελευθερία;
3. Σε αντίθεση με τους παραπάνω εφιαλτικούς φανταστικούς κόσμους μήπως μπαίνουμε ανά τακτά διαστήματα με μία εποχή εξτρεμοχώρας με την εμφάνιση ᾽Μαύρων κύκνων῾ όπως την αναλύει ο Νασίμ Τάλεμπ στο ομώνυμο βιβλίο του, με την τυχαιότητα και την αβεβαιότητα αναπτυσσόμενες σε μεγάλη κλίμακα να έχουν κάτι το τρομακτικό; Το μόνο σίγουρο είναι ότι οδηγούμαστε με πυξίδα έναν άγνωστο Χρόνο ο οποίος δεν χειραγωγείται από ιδεολογικές ή και ιστορικές σκοπεύσεις αλλά υπηρετεί την ενδεχομενικότητα και την πολλαπλότητα και όπως σημειώνει ο Κασσίρερ ῾Όμως αυτή η πολλαπλότητα κι η ανομοιότητα δε σημαίνει διχόνοια ή δυσαρμονία . Όλες οι λειτουργίες ολοκληρώνονται και συμπληρώνονται αμοιβαία. Καθεμία ανοίγει καινούργιο ορίζοντα και μας δείχνει καινούργια όψη της ανθρωπότητας῾.
4. Ποιο το μέλλον της δημοκρατίας και πόσο μπορεί αυτό να το υπερασπιστεί ο νέος δικτυωμένος εξ αποστάσεως πολίτης ; Ποιο το μέλλον της Δημοκρατίας όταν πάνω από όλα η δημοκρατία είναι διαχείριση σχέσεων, συνεργασιών και διαρκώς αναπτυσσόμενων εξισορροπημένων θεσμών οι οποίοι στηρίζουν και στηρίζονται από την ανοικτή κοινωνία και τον ορθολογισμό ;
5. Η ολική επαναφορά του κράτους, (το οποίο έως τώρα συσσώρευε τα προβλήματα της ανισότητας, της κλιματικής αλλαγής, του παγκόσμιου χρέους κλπ) έναντι του παγκόσμιου γιγαντισμού των πολυεθνικών (με τα συσσωρευμένα κέρδη), με την επιβολή των Lockdown και του social distancing θα επιφέρει μία νέα λογική στην λειτουργία του οικονομικού υποδείγματος και των δημοσίων δαπανών το οποίο θα στηρίξει κυρίως την τοπική εργασία και παραγωγή;
6. Οι πολιτικές συμπεριφορές συμβαίνει να είναι αναγωγές των ατομικών εμπειριών σε συλλογικό και κοινωνικό επίπεδο. Η εμπειρία της καραντίνας είναι γεγονός που θα επηρεάσει τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς των επόμενων γενεών. Ο άνθρωπος για πρώτη φορά αισθάνεται αδύναμος και ανίσχυρος σε μία κλιματική απειλή. Θα αποτελέσει το παραπάνω την αρχή μίας νέας πολιτικής συνειδητοποίησης;
7. Η πολιτικές αλλαγές οι οποίες θα επιφέρει η εμπειρία του covid 19 θα επηρεάσουν την καταναλωτική συμπεριφορά και το lifestyle των επόμενων γενεών προσαρμόζοντας αντίστοιχα και τη λειτουργία των επιχειρήσεων σε νέα μοντέλα παραγωγής, λειτουργίας, διοίκησης αλλά και πλανητικής και οικολογικής υπευθυνότητας ;
8. Για τον Γερμανό φιλόσοφο Sloterdijk η σημερινή παγκοσμιοποίηση ήταν η Τρίτη κατά σειρά μετά την παγκοσμιοποίηση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος και της κοσμολογίας του αλλά και τον κοσμοπολιτισμό της ναυτικής Αναγέννησης. Κατά την άποψή του στην σημερινή παγκοσμιοποίηση δεν υπάρχει κοσμοπολιτισμός αλλά ένας παγκόσμιος επαρχιωτισμός. Αυτή η νέα διασπορά των κέντρων εξουσίας θα μας φέρει πιο κοντά σε νέες παγκόσμιες δομές εμβαθύνοντας σε μια νέα Ὁυσιοκρατία῾και σε έναν νέο ορθολογισμό και ντεντερμινισμό;
9. Αν ισχύσουν κάποια από τα παραπάνω πιθανόν να είμαστε πλέον στην Αυγή της Πλανητικής Εποχής. Η ῾Πλανητική εποχή῾ (βλ. Αξελός) σε αντίθεση με την ῾Παγκοσμιοποίηση ῾ θα είναι μία εποχή ενός νέου Ανθρώπου περισσότερο Όλικού῾. Θα ζήσουμε τη σταδιακή απομάκρυνση από το μονομερές ορθολογικό μοντέλο του homo economicus σε ένα μοντέλο περισσότερο ολικό ενός homo ecologicus;
10. Οι μεταβατικές εποχές όπως η σημερινή είναι μεταβατικές γιατί υπάρχει μία νέα μετατόπιση Αξιών. Ο κυρίαρχος καπιταλιστικός πολιτισμός βασίστηκε κυρίως στον Προτεσταντισμό, τον ορθολογισμό και την πειθαρχημένη συσσώρευση. Ποιες θα είναι αυτές οι νέες Αξίες και η νέα Ηθική με τις οποίες θα κινηθεί παράλληλα ο νέος τρόπος ζωής; Αν υπάρξει νέα Ηθική πάνω σε ποιο μεταφυσικό υπόβαθρο θα στηριχθεί; Θα είναι ο επιστημονισμός και ο data-ismos των δεδομένων; Θα είναι οι υπάρχουσες παγκόσμιες θρησκείες; Θα είναι η οικολογική συνείδηση του πλανητικού ανθρώπου; Θα είναι η φιλοσοφική ποιητική πλανητική σκέψη; Θα είναι όλα τα παραπάνω;
11. Είναι σίγουρο ότι αρχίζουμε (με τον covid 19) να γνωρίζουμε εκτός από τις θετικές και κάποιες αρνητικές συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Ο αντίκτυπος θα είναι ισχυρός κυρίως στη συσσώρευση των οικονομικών προβλημάτων όπως το παγκόσμιο Χρέος, τις ανισότητες, την ανεργία και τις καταστροφές ζωτικών κλιματικών περιοχών. Είναι αδύνατο να αντιμετωπιστούν οι τεράστιες αυτές προκλήσεις χωρίς τη δυναμική και την ισχύ των μεγάλων επιχειρήσεων και πολυεθνικών. Η αλλαγή του οικονομικού προτύπου πιθανόν να ξεκινήσει από αυτές. Χωρίς να πάψουν να είναι κερδοφόρες θα εστιάζονται συνεχώς σε νέα πεδία τα οποία θα δίνουν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες και τα οποία θα είναι παράλληλα με τη λογική της επίλυσης προβλημάτων κοινωνικών, οικολογικών κλπ. Οι μεγάλες εταιρείες θα στραφούν αναγκαστικά σε νέες λογικές των inside intrapreneurs. Μία νέα σχολή μακροπρόθεσμων στόχων πέραν των βραχυπρόθεσμων κερδοφόρων θα είναι άραγε μία από τις πολλές προκλήσεις του σύγχρονου Management;
12. Η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης θα είναι παράλληλη με την διαπίστωση κάποιων προβλημάτων τα οποία δημιουργούντα από τη χρήση τους στον Άνθρωπο; Μία από της μεγαλύτερες προκλήσεις θα είναι η διαπίστωση ότι η ανθρωπότητα βαδίζει και προοδεύει τόσο ξεπερνώντας εμπόδια με τη βοήθεια της επιστήμης όσο και δείχνοντας σεβασμό στα όρια της. Ένας πολιτισμός αναπτυσσόμενος από την οικονομική συμπεριφορά των ανθρώπων αλλά και οριοθετημένος από την στενότητα των πόρων θα γίνει άραγε η πρόκληση των πολιτικών μελλοντικών αποφάσεων;
13. Οι αλλαγές συνήθως έχουν μία δυστοκία στην αρχή τους αλλά στη συνέχεια γίνονται δεκτές όταν ο άνθρωπος της συμπεριλάβει με το απαραίτητο νόημα. Τίποτα δεν θα γίνει δεκτό χωρίς τη συνειδητοποίηση της νέας εποχής από τον ίδιο τον άνθρωπο. Δεν θα μπορούμε να μιλάμε για μια Nέα εποχή χωρίς να αναφερόμαστε σε έναν νέο Ανθρώπινο τύπο, σε έναν νέο Άνθρωπο.
*Γιώργος Καραγιώργος Λέκκας
Γεωπόνος- Οικονομολόγος Msc, MBA.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου