Να διδάξουμε τον κανόνα της δημοκρατίας

του Πάσχου Μανδραβέλη από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Είναι άραγε τυχαίο ότι η μόνη χώρα στην οποία επιβιώνει το τρομοκρατικό φαινόμενο δεν κατάφερε να αντιμετωπίσει την κρίση και παραμένει σε μνημόνιο; Σε πολλές χώρες ασκήθηκαν περιοριστικές πολιτικές, μόνο στην Ελλάδα εξαγριωμένα στίφη κυνηγούσαν βουλευτές στους δρόμους. Και σε άλλες χώρες εφαρμόστηκαν μνημόνια, μόνο στην Ελλάδα δολοφονήθηκαν τρεις εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια μιας απεργίας. Σίγουρα υπήρχε ο πόνος της κρίσης, αλλά αυτός δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί κάηκε το κέντρο της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 2008. Ναι, είναι τραγικό να σκοτώνεται από πυρά αστυνομικού ένα παιδί, αλλά αυτό δεν εξηγεί την ετήσια προσπάθεια αναβίωσης εκείνων των θλιβερών ταραχών, ακόμη και μετά την παραδειγματική τιμωρία του δράστη.

Πίσω από το μίσος κρύβεται η άγνοια. Αγνοια επί παντός: για την ιστορία και τη διαφορά της κατοχής και των προγραμμάτων διάσωσης μιας χώρας· για τον δημοκρατικό κανόνα και τα όρια της διαμαρτυρίας· για τον κοινοβουλευτικό κανόνα και για το πώς μπορεί κάποιος να γίνει πρωθυπουργός με 255 ψήφους των βουλευτών στους οποίους εμείς αναθέσαμε να εκλέγουν πρωθυπουργό· για τους οικονομικούς κανόνες και πώς δεν μπορείς να παράγεις διαρκώς ελλείμματα χωρίς να διορθώνεις τις παθογένειες· για τη μόνη διαγραφή χρέους που έγινε στη χώρα, το PSI, και την υλοποίησε η κυβέρνηση Παπαδήμου· για την αυθύπαρκτη αξία της ανθρώπινης ζωής. Ούτε καν αυτό δεν διδάξαμε στα παιδιά μας...

Φουσκώσαμε τα μυαλά μιας γενιάς με ανοησίες περί «παλλαϊκής αντίστασης στη χούντα» και «καθήκοντος αντίστασης στη δημοκρατία»· κάποιοι μάλιστα επικαλούνταν και το άρθρο 120 του Συντάγματος για να διαλαλήσουν την τύφλα τους. Ειπώθηκαν πολλά και ανιστόρητα από ανθρώπους που έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Το κλείσιμο του ματιού σε κάθε χουλιγκάνο που προπηλάκιζε πολιτικούς; Την ανοησία περί «δίκαιης οργής του λαού» ύστερα από κάθε χουλιγκανισμό; Τους ανιστόρητους και ηλίθιους παραλληλισμούς της δύσκολης κατάστασης που ζήσαμε με τη χούντα; Τις ύβρεις για γερμανοτσολιάδες και κουίσλινγκ; Τους ύμνους του μετέπειτα πρωθυπουργού που δήλωσε ότι η Κερατέα έδειξε «σε όλη την Ελλάδα τον δρόμο της αξιοπρέπειας, της αυτοπεποίθησης και της ανατροπής» (30.5.2012); Να θυμίσουμε ότι εκεί οι εμπρησμοί σκαπτικών μηχανημάτων και περιπολικών της αστυνομίας ήταν στην ημερήσια διάταξη· έγινε πολιορκία του αστυνομικού τμήματος για την απελευθέρωση κρατουμένου· υπήρξε επίθεση με μολότοφ σε σπίτι αστυνομικού χαράματα, την ώρα που κοιμόταν με τη σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά του.
Ο λόγος μίσους που ξεχύθηκε στα social media και κατά του κ. Παπαδήμου δεν μπορεί να καταπολεμηθεί αν δεν ξεραθούν οι ρίζες της άγνοιας που τον τρέφουν. Γι’ αυτό και πρέπει να επανεκκινήσουμε από τα βασικά. Να πούμε στη νέα γενιά (και στους λίγο μεγαλύτερους) ότι η χούντα δεν τέλειωσε το ’73 διότι τέλειωσε το 1974. Ναι η δημοκρατία έχει προβλήματα, αλλά είναι το καλύτερο πολίτευμα που γνωρίσαμε. Ναι υπάρχει υποχρέωση στον πολιτικό αγώνα, αλλά αυτός τελειώνει εκεί που αρχίζουν τα δικαιώματα των άλλων. Κανείς αγώνας –όποιον σκοπό κι αν έχει– δεν νομιμοποιεί την κατάληψη (όπως διδάσκει στα παιδιά η ΕΛΜΕ Χανίων), πόσο δε μάλλον τους προπηλακισμούς ή τις απόπειρες δολοφονίας των πολιτικών αντιπάλων. Φυσικά και είναι διαφορετικής βαρύτητας πράξεις, αλλά όλα εκκινούν από τη βαθιά περιφρόνηση της δημοκρατίας· το πολίτευμά μας θέλει τον διάλογο απολύτως ελεύθερο αλλά τους νόμους, που είναι η βούληση της πλειοψηφίας, σεβαστούς. Ναι μια δημοκρατία έχει αστυνομία και καταστολή, οι οποίες περιορίζονται πάλι από τους νόμους του κράτους. Η μόνη βία που είναι θεμιτή είναι η νόμιμη και αυτή πρέπει είναι πάντα αμυντική. Η κοινωνία εξουσιοδοτεί κάποιους να ασκούν τη βία στο όνομά της και να λογοδοτούν για αυτό. Δεν υπάρχει σκοπός που να νομιμοποιεί την αφαίρεση ή την απόπειρα αφαίρεσης μιας ανθρώπινης ζωής και γι’ αυτό όλες οι ευρωπαϊκές χώρες κατήργησαν τη θανατική ποινή. Οταν τα διδάξουμε όλα αυτά στα νέα παιδιά (αλλά και στους λίγο μεγαλύτερους), μπορούμε να προχωρήσουμε και στα υπόλοιπα. Πώς χρεοκοπεί μια οικονομία, πώς εξέρχεται από μια κρίση με το μικρότερο δυνατόν κόστος, πώς βγαίνουμε από τα μνημόνια. Το βασικότερο είναι η διδαχή της δημοκρατίας, του μόνου πολιτεύματος που θέλει να λύνει τα προβλήματα με τη μικρότερη –και πάντα νόμιμη– χρήση βίας. Μέχρι τότε, ας μην ελπίζουμε πολλά