Το σύντομο καλοκαίρι της Αγανάκτησης;

Του Πάσχου Μανδραβέλη

Οσοι υπολογίζουν ή ελπίζουν σε κοινωνική αναταραχή από Σεπτέμβριο μάλλον θα απογοητευθούν. Οχι πως θα ζήσουμε ένα ήρεμο φθινόπωρο, με το κέντρο της Αθήνας ανοιχτό και τη ζωή να κυλάει φυσιολογικά όπως στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Διαδηλώσεις θα γίνο,υν αλλά η μεγάλη αναταραχή του 2010 - 2011 μάλλον δεν θα επαναληφθεί.

Το πρώτο στοιχείο που συνηγορεί σ’ αυτή την πρόβλεψη είναι ότι παρά τη χωλή δημόσια συζήτηση, παρά τα ανεδαφικά συνθήματα που κυριάρχησαν, οι περισσότεροι Ελληνες έμαθαν για τα παραγωγικά ελλείμματα της χώρας και άρχισαν να συνειδητοποιούν τις θεσμικές στρεβλώσεις της οικονομίας.

Ο έντονος -και εν πολλοίς αυτοκριτικός- διάλογος των δύο τελευταίων ετών ήταν ένα βήμα ωριμότητας της κοινωνίας, η οποία αποτυπώθηκε και στο αποτέλεσμα της 17ης Ιουνίου. Οι Ελληνες ψήφισαν υπέρ της Ευρώπης ξέροντας ότι η επιλογή τους συνοδεύεται και από τις σταθεροποιητικές πολιτικές.
Επειτα υπάρχει η κόπωση από την «πάλη κατά του Μνημονίου». Την τελευταία διετία τα είδαμε όλα:
πορείες, συγκρούσεις, εμπρησμούς, δολοφονίες εργαζομένων κ.ά. Ο αγώνας των αντιμνημονιακού μπλοκ δεν υπήρξε εκλογικευμένη και κλιμακούμενη διαμαρτυρία. Φούντωσε σαν πυροτέχνημα και το πιθανότερο είναι ότι αναλώθηκε σαν πυροτέχνημα.
Το τρίτο στοιχείο είναι ότι πολλές από τις ακραίες εκδηλώσεις εξυπηρετούσαν κομματικούς σκοπούς. Οπως σωστά παρατήρησε ο κ. Φώτης Γεωργελές: «Τρεις μήνες τώρα προεκλογική περίοδος, έχουν σχεδόν εξαφανιστεί τα επεισόδια και οι προπηλακισμοί εναντίον πολιτικών, κανείς δεν διαδηλώνει στη Βουλή, κανείς δεν ανεβάζει βιντεάκια στο Ιντερνετ με γιαούρτια και μπουκάλια και συνθήματα. Είναι λιγότερη η ύφεση, η ανεργία; Μεγαλύτερη είναι. Τώρα όμως κεφαλαιοποιείται η “δικαιολογημένη οργή” σε ψήφους. Τόσο αυθόρμητη ήταν». (Athens Voice, 12.6.2012)
Από την άλλη, το κίνημα των αγανακτισμένων θα είναι ισχνότερο. Η Ν.Δ. είναι στην κυβέρνηση, κάτι που σημαίνει ότι θα αραιώσει η πάνω πλατεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι αξιωματική αντιπολίτευση, που σημαίνει ότι θα αραιώσει και η κάτω πλατεία. Θα επιχειρηθούν και πάλι συγκεντρώσεις στο Σύνταγμα, αλλά δεν θα έχουν τη μαζικότητα των προηγούμενων δύο ετών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ μεγάλωσε και εκ των πραγμάτων αναγκάζεται να ωριμάσει. Η δεξαμενή της αγανάκτησης έχει πλέον στερέψει γι’ αυτόν. Κέρδισε ό,τι ήταν να κερδισει· δεν μπορεί να αντλήσει από το ακροδεξιό έλος, όπου θα λιμνάσει τώρα το κύμα της αγανάκτησης. Θα πρέπει να στραφεί σε πιο μετριοπαθείς αριστερές δυνάμεις και σε εκείνη τη μεγάλη δεξαμενή των ψηφοφόρων του κέντρου που θέλει την αλλαγή αλλά φυσικά δεν μπορούσε να επιδοκιμάσει τις τακτικές της παλαβής αριστεράς. Το 27% χρειάζεται διαφορετική φροντίδα για να συντηρηθεί και να μεγαλώσει· η προηγούμενη τακτική της αέναης και έξαλλης διαμαρτυρίας οδηγεί πίσω στο 4%.
Τέλος, υπάρχει και το στοιχείο που κατέθεσε ο κ. Γιώργος Ζανιάς στο Eurogroup λίγο μετά τις εκλογές. Η Ελλάδα τα δύο τελευταία χρόνια πέτυχε τα 2/3 της δημοσιονομικής προσαρμογής και ανέκτησε το 60% της αναταγωνιστικότητας που είχε απολέσει την τελευταία δεκαετία. Και στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορεί να γίνουν πολλά για το κυκλικό έλλειμμα και συνεπώς πρέπει να ρίξουν το βάρος στις διαρθρωτικές αλλαγές. Αυτό σημαίνει ότι θα υπάρξουν συγκρούσεις με συντεχνίες, αλλά δεν θα είναι ορθάνοιχτα όλα τα μέτωπα όπως έγινε τα δύο τελευταία χρόνια προκειμένου να επιτευχθεί η ραγδαία μείωση του κυκλικού ελλείμματος.