Το κήρυγμα της Κυριακής Β' Λουκά - 1 Οκτωβρίου

ΚΥΡΙΑΚΗ  Β´  ΛΟΥΚΑ

(Λκ. ε΄ 31-36)

 Τὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα εἶναι τμῆμα τῆς λεγομένης «ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίας» τοῦ Χριστοῦ, ὅπως τὴν κατέγραψε ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς. Μέσα σ᾿ αὐτὸ τὸ τμῆμα ὑπάρχει συμπυκνωμένη ὅλη ἡ διδασκαλία τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ πυρήνας αὐτῆς τῆς διδασκαλίας εἶναι ἡ ἀγάπη, ποὺ ἐκπηγάζει ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Θεό, τὸν οἰκτίρμονα Πατέρα, καὶ ὄχι ἀπὸ κάποια κοινωνικὴ συμβατικότητα.
Ὁ Χριστὸς ὡς δημιουργὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ γνωρίζει ἀληθινὰ
τὶς δυνατότητές μας. Δίνοντάς μας λοιπὸν τὶς ἐντολές του δὲ μᾶς εἶπε νὰ κάνουμε πράγματα ποὺ εἶναι ἄσχετα μὲ τὴ φύση μας. Ἡ διδασκαλία Του ἀνταποκρίνεται στὴ φύση μας, γιατὶ μᾶς ἔπλασε κατάλληλα πρὸς τὴ διδασκαλία ποὺ ἐπρόκειτο νὰ μᾶς δώσει. Οἱ ἐντολές του λοιπὸν εἶναι ἔμφυτες στὸν ἄνθρωπο. Αὐτὸ μᾶς τὸ λέει καθαρά καὶ ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ ἀδελφόθεος, ὅταν παραγγέλλει: «ἐν πραΰτητι δέξασθε τὸν ἔμφυτον λόγον, τὸν δυνάμενον σῶσαι τὰς ψυχὰς ὑμῶν». Ὁ λόγος εἶναι ἔμφυτος, ἀλλὰ ὀφείλουμε νὰ τὸν δεχθοῦμε διδασκόμενο, γιατὶ ἀγνοοῦμε τὴ φύση μας. Ἡ ἀνάγκη ὑπάρξεως γραπτῆς ἤ προφορικῆς διδασκαλίας εἶναι ἐνδεικτικὴ τῆς ἀλλοτρίωσής μας καὶ τῆς ἐσωτερικῆς μας διάσπασης. Ὁ Θεὸς ἔχει βάλλει μέσα στὴ φύση μας «τὴν τοῦ πρακτέου γνῶσιν».  Ἔχει ἐγγράψει τοὺς νόμους του στὴ διάνοιά μας. Τὸ θέλημά του εἶναι αὐτὸ ποὺ μᾶς ἔφερε στὴν ὕπαρξη καὶ μᾶς συγκρατεῖ σ᾿ αὐτὴν, ὅμως συνήθως ἀγνοοῦμε τὸ πῶς θέλει νὰ ζήσουμε τὴ ζωὴ ποὺ μᾶς ἔδωσε. Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ λοιπὸν εἶναι ἔμφυτος στὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ ἡ κατανόησή του φαίνεται πὼς ὑπερβαίνει τὶς ἀνθρώπινες δυνάμεις καὶ ἡ ἀφομοίωσή του ἀκολουθεῖ πολὺ ἀργὴ διαδικασία. Ὁ χρόνος τῆς ζωῆς μας εἶναι ἡ δυνατότητα ποὺ μᾶς δίνεται γιὰ ν᾿ ἀρχίσουμε τὴ διαδικασία τῆς ἀφομοίωσης τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, εἶναι μιὰ πορεία αἰματηρὴ ἀλλὰ καὶ εὔκολη, εἶναι «στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδὸς», ἀλλὰ καὶ «φορτίον ἐλαφρόν».
Στὸ σημερινὸ εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα περιγράφεται ἡ εὐλογία τῶν ἐντολῶν. «Καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως», μὲ τὸν τρόπο ποὺ θέλετε νὰ σᾶς φέρωνται οἱ ἄνθρωποι, μὲ τὸν ἴδιο τρόπο νὰ τοὺς φέρεστε καὶ σεῖς. Καὶ ἀκόμα πιὸ ἁπλά· ὅ,τι θέλετε νὰ κάνουν οἱ ἄλλοι σὲ σᾶς, τὸ ἴδιο νὰ κάνετε καὶ σεῖς στοὺς ἄλλους. Σ᾿ αὐτὸν τὸν κανόνα συμπυκνώνει ὁ Χριστὸς ὅλη τὴ διδασκαλία του γιὰ τὶς σχέσεις μας μὲ τοὺς ἄλλους ἀνθρώπους. Ταυτόχρονα δείχνει ὅτι οἱ ἐντολές του δὲν εἶναι μόνο ἔμφυτες ἀλλὰ καὶ δίκαιες, εὔκολες, συμφέρουσες καὶ εὔληπτες ἀπ᾿ ὅλους. Εἶναι δίκαιες γιατὶ μᾶς ἐπιβάλλουν νὰ ἔχουμε τὰ ἴδια κριτήρια γιὰ τὶς δικές μας πράξεις καὶ τὶς πράξεις τῶν ἄλλων. Εἶναι εὔκολες γιατὶ συμφωνοῦν μὲ τὴ φυσικὴ τάση τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι συμφέρουσες γιατὶ ἔτσι ἡ γῆ γίνεται παράδεισος. Καὶ εἶναι εὔληπτες γιατὶ ὅλοι κατανοοῦμε πολὺ καλὰ τὰ δικαιώματά μας καὶ γνωρίζουμε μὲ ἀκρίβεια τὶς ἀπαιτήσεις ποὺ ἔχουμε ἀπὸ τοὺς ἄλλους. Τὸ μόνο ποὺ ζητοῦν οἱ ἐντολὲς ἀπὸ ἐμᾶς εἶναι αὐτὸ ποὺ θέλουμε καὶ ἀπαιτοῦμε γιὰ τὸν ἑαυτό μας νὰ τὸ παρέχουμε πλούσια καὶ στοὺς ἄλλους.
Μὲ ὁρισμένες ἁπλὲς σκέψεις μποροῦμε νὰ προσεγγίσουμε μεγάλες ἀλήθειες· ὄχι ὅτι ἡ σκέψη ἐξαντλεῖ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ μᾶς ἀνοίγει τὸ δρόμο γιὰ νὰ τὴν προσεγγίσουμε ἐμπειρικά. Ἐξουδετερώνει ὁρισμένα ἐμπόδια ποὺ τοποθετοῦν στὴν πορεία μας ἡ ὕλη καὶ τὰ πάθη μας. Γιὰ παράδειγμα, ἄν θεωροῦμε ὅτι τὸ ψέμα, ὁ δόλος, ἡ ὀργή, ἡ ὕβρη, ἡ συκοφαντία, ὅταν γίνονται σ᾿ ἐμᾶς ἀπὸ ἄλλους, εἶναι μεμπτὰ καὶ ἄθεσμα, σημαίνει ὅτι θεωροῦμε τὴν ἀποφυγή τους εὔκολη καὶ σύμφωνη μὲ τὴ φυσική ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Γιατὶ ἄν τὴ θεωρούσαμε δύσκολη, δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ κατηγοροῦμε αὐτοὺς ποὺ μᾶς συμπεριφέρονται ἔτσι.
Ἡ λογικὴ βέβαια μπορεῖ νὰ μᾶς πείθει γιὰ τὴν εὐκολία ποὺ ἔχει ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν, ἡ πράξη ὅμως ἀποδεικνύει τὸ ἀντίθετο, ἀποδεικνύει ὅτι ἡ τήρησή τους ἀπαιτεῖ μία βία καὶ μιὰ σκληρότητα πρὸς τὴ φιλαυτία καὶ τὸν ἐγωϊσμό μας. Ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν «βιάζεται καὶ βιασταὶ ἁρπάζουσιν αὐτήν». Ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν εἶναι Βασιλεία τῆς ἀγάπης, ἡ ὁποία εἶναι τὸ πλήρωμα τοῦ νόμου· εἶναι Βασιλεία ποὺ κατοικεῖ μέσα στοὺς ἀνθρώπους, «ἐντὸς ὑμῶν ἐστιν», ἐκδηλώνει ὅμως τὴν παρουσία της ἀνάλογα μὲ τὶς ἀρετές ποὺ ἀποκτᾶ ἡ ψυχή. Ἡ ἀπόκτηση ὅμως τῶν ἀρετῶν ὅσο πιὸ ὡραῖα ἀκούγεται τόσο πιὸ ἐπώδυνη εἶναι. Ὁ πόνος ποὺ προκαλεῖ τὸ ξερίζωμα τῶν παθῶν καὶ  τοῦ ἐγωϊσμοῦ εἶναι μεγάλος καὶ μόνον ἐκεῖνος ποὺ ἀγωνίζεται πραγματικὰ μπορεῖ καὶ νὰ τὸν γνωρίσει.
Ὁρισμένοι ἀκούοντας τὴν ἐντολὴ «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως», τὴν κατανοοῦν μέσα στὰ στενὰ πλαίσια τοῦ κύκλου τῶν συγγενῶν καὶ τῶν φίλων τους. Παρέχουν καὶ ἀπολαμβάνουν τὰ ἴσα, ἀγαποῦν καὶ ἀγαπῶνται. Ἀλλὰ καὶ «γὰρ οἱ ἁμαρτωλοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν». Ἡ σωτηρία ὅμως βρίσκεται στὴν ἔξοδο ἀπὸ τοὺς στενοὺς κύκλους τῶν ὁμοφρόνων καὶ ἡ ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν γίνεται ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν ποιότητα τῶν ἀνθρώπων μὲ τοὺς ὁποίους ἐρχόμαστε σὲ ἐπικοινωνία. Ἡ ἐπιθυμία νὰ μᾶς ἀγαποῦν οἱ ἄλλοι, χωρὶς νὰ ἐνεργοποιοῦμε μέσα στὴ δική μας καρδιὰ τὰ σπέρματα τῆς ἀγάπης, εἶναι σύμπτωμα πνευματικῆς ἀσθένειας. Εἶναι δυνατὸν ὁρισμένες φορὲς νὰ εὐεργετοῦμε τοὺς ἄλλους ὄχι ἀπὸ ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη ἀλλὰ ἀπὸ τὴν ἐπιθυμία νὰ κερδίσουμε κάτι. Ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη ὅμως δὲ συμβιβάζεται μὲ σκοπιμότητες, εἶναι ἀπροϋπόθετη. Δὲ βλέπει ἄν ὁ εὐεργετούμενος εἶναι ἀγαθὸς ἤ πονηρός, δὲ δανίζει ἐλπίζοντας νὰ ἀπολάβει τὰ ἴσα, ἀγαπᾶ δίχως νὰ περιμένει. Αὐτὴ ἡ ἀγάπη εἶναι ἀπόδειξη ψυχικῆς ὑγείας, μιᾶς ὑγείας ποὺ ἀποκτήθηκε μὲ τὴ βία ἑνὸς ψυχοσωματικοῦ ἀγώνα ποὺ κύριο χαρακτηριστικὸ του ἔχει τὸ σταυρό.
Ἀπὸ τὰ πιὸ καθοριστικὰ σημεῖα τῆς πνευματικῆς μας πορείας εἶναι τὸ ξεκαθάρισμα τῶν προθέσεών μας καὶ ὁ φωτισμὸς τοῦ αὐτεξουσίου μας. Γιατὶ ἐκεῖ βρίσκονται ὅλες οἱ θολὲς πηγὲς τῶν κακιῶν, ὅπως καὶ ὅλες οἱ ὑγιεῖς ρίζες τῶν ἀρετῶν. Ἐκεῖ θεμελιώνεται μὲ λίγα λόγια τὸ αἰώνιο μέλλον μας. Ἡ ἀνακαίνιση τῆς προαίρεσής μας, ὁ φωτισμὸς τοῦ αὐτεξουσίου μας χρειάζεται τὴ δική μας συνεργασία. Χρειάζεται οἱ ἴδιοι, χωρὶς ἐσωτερικοὺς δισταγμούς, μὲ ἁπλότητα καὶ καθαρότητα νὰ θελήσουμε νὰ συνεργαστοῦμε μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία πλούσια μᾶς παρέχεται. Αὐτὴ ἡ συνεργασία συσπειρώνει ὅλη τὴν ὕπαρξή μας στὴν ἀγάπη τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ καὶ μᾶς μαθαίνει νὰ συμβιώνουμε μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Καὶ αὐτὴ ἡ ἐπιλογὴ εἶναι ποὺ κάνει τὸ βαρύτατο σταυρὸ τῶν ἐντολῶν «φορτίον ἐλαφρὺ» καὶ εὐλογημένο. Ἀμήν.

π. Χ.Π.Ζ.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως