Το πρωτοχρονιάτικο έθιμο ‘’Βασιλιάδες 2019’’ στο Βελβεντό

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Πραγματοποιήθηκε (1-1-2019) στο Βελβεντό (και μετά την πρωτοχρονιάτικη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω) το πρωτοχρονιάτικο έθιμο ‘’Βασιλιάδες 2019’’. Στο αναλόγιο έψαλαν ο Γεώργιος Πιτσιούγκας, ο Ιωάννης Παπαγόρας και ο Δημήτριος Στεφανόπουλος.

Η λέξη ‘’Βασιλιάδες’’ προέρχεται από φθορά της λέξης ‘’Βασιλειάδες’’, λέξη που παράγεται από τον Βασίλειο τον Μέγα, Επίσκοπο Καισάρειας της Καππαδοκίας, τη μνήμη του οποίου τιμά (και τη Θεία Λειτουργία του οποίου τελεί) η Εκκλησία την 1^η Ιανουαρίου.  

‘’Βασιλιάδες’’ είναι οι καλαντιστές της πρώτης του έτους. Προέρχονται από τη συμμετοχή τους

στην πρωτοχρονιάτικη Θεία Λειτουργία Βασιλείου του Μεγάλου, εορτή δεσποτική της περιτομής του Κυρίου.

Η θεολογία της Εκκλησίας περνά αδιάκοπα στο λαό, με τρόπο επαγωγικό και εποπτικό, μέσω της θείας λατρείας. Η εκκλησιαστική λατρεία είναι η μήτρα, που διαμορφώνει, μέσα στην ενότητα του εκκλησιαστικού σώματος, το ορθόδοξο φρόνημα και μεταμορφώνει καθολικά το ανθρώπινο πρόσωπο και τη ζωή του σε ‘’καινή κτίση’’.  

Τη Χάρη της Ευχαριστίας, τη χαρά από την έλευση του Χριστού στον κόσμο, το ασκητικό και γλυκό πρόσωπο του αγίου Βασιλείου με το μεγαλειώδες έργο του, θεολογικό και κοινωνικό μαζί, έρχονται οι ‘’Βασιλιάδες’’- καλαντιστές να κοινοποιήσουν (ανακαινισμένοι από τη Θ. Λειτουργία) στα σπίτια όλα της Ενορίας, σε συνάφεια με την πρώτη του ημερολογιακού έτους, ψάλλοντας πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, δίνοντας και παίρνοντας ευχές.

‘’Αρχιμηνιά κι αρχή χρονιά, … αρχή που βγήκε ο Χριστός – άγιος και πνευματικός - στη γη να περπατήσει - και να μας καλοκαρδίσει. - Άγιος Βασίλης έρχεται – άρχοντες το κατέχεται – από την Καισαρεία – συ σαι αρχόντισσα κυρία’’.

‘’Ήρθαμι στουν αφέντη μας, τουν πουλυχρονημένου. Μας έδωσιν ένα φούρνου ψουμιά κι άλλα τόσα φλουριά. Όσ’ άστρ’ απ’ τουν ουρανό κι φύλλ’ απ’ τα δέντρα, τόσα καλά να τς δώσ’ Θιός, ιδώ που τραγουδούμι.  Χέρ’ να μην τουν πουνάει, κιφάλ’ να μην τουν πουνάει,  καρδιά τ’ να μην τουν πουνάει, πουδάρ’ να μην τουν πουνάει. – Πέτι παλικάρια μ’, αμήν. – Αμήν’’.  

Στο τέλος οι ‘’Βασιλιάδες’’ επιστρέφουν στο αρχονταρίκι της Ενορίας. Εκεί ο παπάς διαβάζει και κόβει την πρωτοχρονιάτικη πίτα. Και ο Ι. Ναός προσφέρει κέρασμα σε όλους. Το φλουρί φέτος έπεσε στην Ιουλία Παπαγόρα.

‘’Βασιλιάδες 2019’’: Αθανασία Κώστα πρεσβυτέρα, Κωνσταντίνα Κανταρτζή πρεσβυτέρα, Ανθούλα Παπαγόρα, Θεοδώρα Δελνιώτη, Ιουλία Παπαγόρα, Ολυμπία Δολδούρα, Χαρίκλεια Ματοπούλου, Θεοδώρα Κακούλη, Ευαγγελία Τσιαπανίκα, Αικατερίνη Νικοπούλου, Σοφία Αντωνίου και Δημήτριος Στεφάνου. Μάγειρας ο Περικλής Παπαγεωργίου. 

Από τις πρωτοχρονιάτικες ευχές και ευλογίες του Σεβ. Μητροπολίτη μας κ. Παύλου: ‘’Αδελφοί μου, ο Θεός είναι και του χρόνου και του ανθρώπου κυρίαρχος. Ο Θεός έβαλε τον άνθρωπο μέσα στον χρόνο ώστε να τον διαχειρίζεται με σεβασμό, να πράττει έργα αγαθά επ’ ωφελεία των συνανθρώπων του, έργα ευλογημένα από τον Θεόν διά τον αγιασμόν και την σωτηρίαν όλων ‘’εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισί..’’ σημειώνει ο Απόστολος των Εθνών Παύλος. Κατακλείων, εύχομαι, συν Θεώ, ο Νέος Χρόνος να φέρη παν ποθητόν και ειρηνικόν και σωτήριον στις καρδιές σας, στην οικογένειά σας, στην πορεία σας. Μετά της εν Κυρίω αγάπης και ευχών. Ο Επίσκοπος και Μητροπολίτης σας. Ο Σερβίων και Κοζάνης Παύλος’’.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

2-1-2019