16 Αυγούστου 1974. Η θριαμβευτική επιστροφή του Ανδρέα Παπανδρέου μετά τη Χούντα!

Πριν από 43 χρόνια ο άνθρωπος που έμελε να σημαδέψει τη σύγχρονη ιστορία της χώρας όσο λίγοι Έλληνες πολιτικοί, ο Ανδρέας Παπανδρέου επέστρεφε στη χώρα μετά το τέλος της Χούντας των συνταγματαρχών.

Όταν η Χούντα πέφτει και εκείνος επιστρέφει στην Ελλάδα στις 16 Αυγούστου 1974, ζει για πρώτη φορά την αποθέωση από το πλήθος που τον περίμενε, αποθέωση που θα ζήσει δεκάδες ακόμη φορές μέχρι το τέλος της ζωής του.

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ τις στιγμές όταν κατέβηκε από το αεροπλάνο… υπήρχε πλημμύρα ανθρώπων» θυμάται η Μελίνα για την υποδοχή του Ανδρέα στο αεροδρόμιο, στα μέσα Αυγούστου του 1974.

Παρότι οι βουλευτές της Ένωσης Κέντρου ζητούν από τον Ανδρέα να ηγηθεί του κόμματος του πατέρα του, εκείνος αρνείται. Είναι η στιγμή που θα διαχωρίσει εντελώς την πολιτική του σταδιοδρομία από εκείνη του πατέρα του. Παρόλο που θα μπορούσε να πάρει ένα κόμμα έτοιμο, που κουβαλούσε την κληρονομιά του πατέρα του αλλά και του ίδιου, προτίμησε να βάλει ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της ζωής του. Εντέλει, η ιστορία τον δικαίωσε.

 O Ανδρέας Παπανδρέου στο αεροπλάνο της επιστροφής για την πατρίδα μετά την πτώση της Χούντας

Το χρονικό της σύλληψής του

«Άκουσα έναν αστυνομικό, ο οποίος ήταν στην ασφάλειά μου, να φωνάζει… από ξυλοδαρμό. Και είδα τουλάχιστον τριάντα μαυροσκούφηδες με τα αυτόματα να σπάζουν παράθυρα… να σπάζουν πόρτες. Και δεν φαντάστηκα, ούτε καν, πως επρόκειτο για δικτατορία. Εκείνη τη στιγμή φαντάζομαι πως επρόκειτο για εκτελεστικό απόσπασμα» περιγράφει ο Ανδρέας Παπανδρέου στον Γιώργο Δουατζή για τις πρώτες στιγμές της Χούντας.

«Αποφάσισα να μην παραδοθώ και πήγα στην ταράτσα, πάνω από μια σοφίτα. Είχα ένα πιστόλι στο χέρι. Με βοήθησε ο γιος μου, ο Γιώργος, να ανέβω».

Οι στρατιώτες πιάνουν τον Γιώργο, που τότε ήταν 15 χρόνων. Τον ρωτούν πού είναι ο πατέρας του και τον απειλούν πως θα τον σκοτώσουν, αν δεν τους αποκαλύψει πού κρύβεται. «Τότε σηκώθηκα, τους είπα “είμαι εδώ”, κρατούσα πιστόλι. Γύρισαν τα αυτόματα (προς εμένα) και μου είπαν “ή πηδάς ή σε πυροβολούμε”». Ο Ανδρέας οδηγείται στο Γουδί. Την επομένη μεταφέρεται στο ξενοδοχείο Πικέρμι. Στις 10 Μαΐου μεταφέρεται στις φυλακές Αβέρωφ, απομονωμένος από τους άλλους κρατούμενους.

Η σύζυγός του, Μαργαρίτα, είναι εκείνη που ξεκινά ένα διεθνή αγώνα για την αποφυλάκισή του. Οι ακαδημαϊκοί φίλοι του Ανδρέα στις ΗΠΑ κινητοποιούνται και πιέζουν τον πρόεδρο Lindon Johnson να πείσει το καθεστώς να τον απελευθερώσουν.

Έπειτα από οκτώ μήνες στην απομόνωση ο Ανδρέας αποφυλακίζεται, με αμνηστία που του παρείχε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος, την παραμονή των Χριστουγέννων. Είναι καταπονημένος, έχει χάσει πολλά κιλά και, κυρίως, έχει επηρεαστεί η ψυχολογία του. Επισκέπτεται τον πατέρα του, ο οποίος βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Καστρί, και εκείνος τον συμβουλεύει να φύγει από τη χώρα.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου περιγράφει τη νύχτα της απελευθέρωσής του στον Φρέντυ Γερμανό, το 1975: «Ήθελα να πάω στα μπουζούκια, γιατί χορεύω… Χορεύω ρεμπέτικο. (…) Και ήθελα να ζωντανέψω, όχι μόνο εγώ, αλλά και οι άλλοι. Και ήταν λιγάκι δύσκολο για εμένα να χορέψω, γιατί ήμουν εξαντλημένος από τη φυλακή. Αλλά το έκανα. Ήταν ωραίο βράδυ. Όμορφο, ζεστό» (η εκπομπή δεν προβλήθηκε ποτέ, αλλά αποσπάσματα παίχτηκαν στην εκπομπή Ενώπιος Ενωπίω, του Νίκου Χατζηνικολάου, στις 25 Ιουνίου του 1996).

Η εξορία το ΠΑΚ και η κηδεία του πατέρα του που δεν τον άφησαν να έρθει

Στις 16 Ιανουαρίου του 1968 ο Ανδρέας αποχωρεί από την Ελλάδα. Το διαβατήριο –ουσιαστικά– της «εξορίας» του το παρέδωσε ο ίδιος ο Στυλιανός Παττακός. Παρά το γεγονός πως θα μπορούσε να αφοσιωθεί στην ακαδημαϊκή του καριέρα εξολοκλήρου, αυτό που έχει στο μυαλό του είναι να ανατρέψει όσο το δυνατόν πιο σύντομα τη Χούντα.

Σχεδόν αμέσως, σε συνέντευξη που παραχωρεί σε ξένους ανταποκριτές, ζητά από τη διεθνή κοινότητα να απομονώσει την Ελλάδα, για να ασκηθεί πίεση στη χουντική κυβέρνηση. Ακολουθεί μια περιοδεία σε ευρωπαϊκές πόλεις, με κατάληξη τη Στοκχόλμη, εκεί όπου ο Ανδρέας θα αναλάβει τη θέση του καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.

Είναι αποφασισμένος να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση με τους Συνταγματάρχες. Έτσι, ιδρύει το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) και ταξιδεύει σε Ευρώπη και ΗΠΑ, προσπαθώντας να φέρει στη δημοσιότητα τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Στο πλευρό του τάσσονται διανοούμενοι διεθνούς ακτινοβολίας, ακαδημαϊκοί, αλλά και καλλιτέχνες, έχοντας ως αρωγό και τη Μελίνα Μερκούρη, η οποία εκμεταλλεύεται την απήχηση που έχει ως σταρ παγκοσμίου επιπέδου.

Ένα δυσάρεστο γεγονός, όμως, για τον Ανδρέα θα γίνει η αφορμή για την πρώτη μαζική διαμαρτυρία εναντίον της Χούντας, εντός Ελλάδας.

Ήταν στην κηδεία του πατέρα του, Γεωργίου Παπανδρέου, στις 3 Νοεμβρίου του 1968, όταν 1 εκατομμύριο κόσμου συνόδευσε το «Γέρο της Δημοκρατίας». Ανάμεσά τους, όμως, δεν υπήρχε ο Ανδρέας, αφού η Χούντα δεν του έδωσε άδεια να παρευρίσκεται. Μόνο η Μαργαρίτα με το 16χρονο Γιώργο βρέθηκαν εκεί. Ήταν εκείνη που μετέφερε την άρνηση του Ανδρέα στο αίτημα των Συνταγματαρχών να γίνει η κηδεία «δημοσία δαπάνη».
thecaller.gr