Σεισμικές ακολουθίες (1995) κι ανακολουθίες του 2015...

Του Β.Π. Καραγιάννη

Βρέθηκα προχθές στο Λαογραφικό Μουσείο, στα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας με αφορμή τα 20 χρόνια από το σεισμό της 13ης Μαίου 1995. που είχε γενικό τίτλο «Στο χάσμα του σεισμού» μια αδόκιμη απόδοση στίχου του Σολωμού. Η  διοργάνωση με βαριά ονόματα χορηγών σε προετοίμαζε για κάτι το ιδιαίτερο. Οι 100 σπουδαίες φωτογραφίες των αδελφών Γιώργου και Νίκου Γιακουμίδη,  οι οποίοι τράβηξαν εκείνες τις μέρες τα τοπία και τους ανθρώπους, είναι μια συνταρακτική ακολουθία για ό,τι συνέβη, σε ό,τι υπήρξε και σε ό,τι χάθηκε οριστικά καθώς κονιορτοποιήθηκε και η μνήμη. Μια σεισμική, φωτογραφική τοπιογραφία με επίκεντρο τα όρια των άλλοτε νομών Κοζάνης-Γρεβενών, στην οποία τα κτίσματα των ανθρώπων και τα κτίσματα του Θεού πρωταγωνιστές στον ίδιο καμβά μιας σεισμικής σπαρακτικής μικροϊστορίας, κατέρρεαν πολλαπλώς.

Θα σταθώ σε δευτερεύοντα ζητήματα όπως στον διάκοσμο της έκθεσης που περιέβαλε τις φωτογραφίες. Κάποιες φωτοτυπίες πρώτων σελίδων εφημερίδων (τοπικών και πανελληνίων) κάτι προσπαθούσαν να δείξουν και να θυμίσουν από το τότε. Την επιμέλεια του πράγματος είχαν -φαίνεται πως είχαν – επιχώριοι δημοσιογράφοι που λογικά έψαξαν, ερεύνησαν, μελέτησαν, πρόβαλαν. Ομως, στον τομέα της έντυπης  μνήμης, της λογοτεχνικής αφήγησης και της επιστημονικής τεκμηρίωσης του συμβάντος, κάποια κενά, σαν χάσματα θα έλεγα μετασεισμικά, των ερευνητών δημοσιογράφων, ανοίγονταν.

Γίνομαι πιο σαφής.

Α. Το λογοτεχνικό περιοδικό Παρέμβαση τις μέρες εκείνες κυκλοφόρησε δύο τεύχη (83 και 84) με αφιερώματα και κείμενα υψηλού επιστημονικού και ιστορικού ενδιαφέροντος

Β. Στη λογοτεχνική  αποτύπωση κυκλοφόρησε, λίγο αργότερα, η αφήγηση του Β.Π.Κ. «Τα 6,6 της σκηνοπηγίας» και του Κώστα Κοντοδήμου "Το ρήγμα που ενώνει» ένα

μυθιστόρημα live.

Γ. Τω καιρώ εκείνω  γίναμε σαν περιοχή αποδέκτες  μιας συγκινητικής πρωτοβουλίας του συγγραφέα Κώστα Κοντοδήμου (μύρο το χώμα που τόσο ενωρίς τον σκέπασε), όστις με δικές του δαπάνες  (είχε τον τρόπο η αγάπη του με τη χορηγία του πατέρα του) έφερε στην Κοζάνη και τα Γρεβενά μια μεγάλη ομάδα από συγγραφείς και καλλιτέχνες («Το ρήγμα  που ενώνει» όπως ονομάστηκε η «επιχείρηση»-η αφίσα της ήταν του Κ. Τσόκλη) οι οποίοι για μέρες, ο καθείς με τον ή τους τρόπους του, εμψύχωναν την ταρακουνημένη μας υπόσταση, σε συνεργασία με την «Παρέμβαση» και το ΣΥΝ-Βιβλιοπωλείο.

Δ. Επιστημονικά  λίγο μετά  έλαβε χώρα διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Ο σεισμός της 13ης Μαϊου 1995 Κοζάνης –Γρεβενών: Επιστημονική προσέγγιση». Τα πρακτικά του εκδόθηκαν από το τότε  ΙΝΒΑ 1998. Σημαντική παρουσία και συμβολή και σ’ αυτούς τους τομείς,  είχε ο τότε Νομάρχης κ. Πασχάλης  Μητλιάγκας και το

εντελώς στενό του επιτελείον. Δηλαδή όλα αυτά τα σημαντικά (ή κι ασήμαντα κατ’ άλλους) γιατί δεν θα έπρεπε  να έχουν λόγο ύπαρξης στην έκθεση αφού ούτως ή άλλως υπήρχε και γραπτός διάκοσμος., παρά το εντελώς ειδικό φωτογραφικό θέμα που δεν απέκλειε ...παρεκκλίσεις. 

     Δεν γνώριζαν (το πιθανότερο), δεν τα σκέφτηκαν (το απιθανότερον), δεν τα έδωσαν τη σημασία που έπρεπε (ίσως), δεν τους πολυενδιέφερε η πληρότης στην παρουσίαση του γεγονότος (μάλλον), είναι άσχετοι με ό,τι έχει σχέση με τα γράμματα; Ακούστηκαν και ευήθειες στα εγκαίνια για τους συγγραφείς και επιστήμονες που πρέπει  να ασχοληθούν –μα έχουν ασχοληθεί ήδη. 

     Οι δημοσιογράφοι όταν ερευνούν ένα θέμα οφείλουν να το ψάχνουν πρωτίστως αναλυτικά και να μην αρκούνται σε ό,τι τους σερβίρουν αμαθή άτομα ή ημιμαθείς θεσμοί.

Τα ανωτέρω δεν ήταν απλώς ελλείψεις αλλά παραλείψεις που προκαλούν και μια κάποια μελαγχολία.

- Μπορεί όμως και να σφάλλω...

ΥΓ. Το αναίμακτον του σεισμού εκείνου επετεύχθη, όπως διατείνονται σταυροκοπούμενοι διάφοροι, εκ του ότι η εικόνα της Παναγίας  Ελεούσας και Μυδραλιοφόρου, της Μονής Ζιδανίου εφημέρευε προς προσκύνησιν εκείνες τις μέρες στο ναό του αγίου Νικολάου, γι αυτό κι η λιτάνευση της κάθε 13 Μαίου, ώρα 10 το πρωί,  γύρωθεν του ναού. Στην εκδήλωση στο Μουσείο ακούστηκε κάποιος να λέει πως ο «σωσμός» μας οφείλεται στην επέμβαση του «Παππού» της πόλεως αγίου Νικολάου.  Μπορεί, αλλά αυτό ας το λύσουν μεταξύ τους η Εικόνα της Παναγίας κι ο Καθεδρικός του Αγίου. Προσωπικά, πιστεύω ανερεύνητα,  πως η μικρά αγία Γλυκερία που εόρταζε εκείνη την ημέρα έθεσε υπό την γλυκεία σκέπην της την πόλη και την περιοχή. Μεγάλη η χάρη της άρα...