Προτομή της Βελβεντινής Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη στα Κορέστεια Καστοριάς. Ως Βελβεντινός και μαθητής της εκφράζω τη βαθιά μου συγκίνηση.

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Τα Μέσα Ενημέρωσης (το ‘’Μαζικής’’ δεν μας εκφράζει, ο λαός δεν είναι ‘’μάζα’’) ηλεκτρονικά και έντυπα, μετέφεραν την είδηση που με συγκλόνισε: ‘’Κορέστεια Καστοριάς: Αποκαλυπτήρια της προτομής της μεγάλης κυράς της Μακεδονίας Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη’’.

Ρεπορτάζ από το kastoria365.gr αναφέρει:  ‘’Νέος Οικισμός: Με συγκίνηση και αισθήματα ευγνωμοσύνης τα αποκαλυπτήρια της προτομής της σύγχρονης Δασκάλας του Μακεδονικού Αγώνα.

Με τις ευλογίες του Μητροπολίτη Καστοριάς κ. Σεραφείμ και  παρουσία  των μελών του  πανελληνίου συλλόγου απογόνων  Μακεδονομάχων  Παύλος Μελάς, τοπικών φορέων, αλλά και πλήθος κόσμου πραγματοποιήθηκαν το πρωί (22-9-2019) μετά την Θεία λειτουργία στο Νέο οικισμό Γαύρου,  τα αποκαλυπτήρια  της προτομής της αείμνηστης και μεγάλης κυράς της Μακεδονίας  Αθηνάς Τζινίκου- Κακούλη .

Τα αποκαλυπτήρια της Μακεδονίτισσας  με την τεράστια εθνική προσφορά της  και στην περιοχή μας, έκαναν με  ιδιαίτερη τιμή και ευγνωμοσύνη τα  μέλη  του   πανελληνίου συλλόγου απογόνων  Μακεδονομάχων  Παύλος Μελάς με τα  συνεργαζόμενα  γυναίκεια  σωματεία Θεσσαλονίκης,   κάτω από το συγκινητικό βλέμμα του Μητροπολίτη Καστοριάς ο οποίος και βραβεύτηκε από τους Συλλόγους  για την προσφορά του στην Μακεδονία.

Στο λόγο του ο Μητροπολίτης Καστοριάς, έκανε ιδιαίτερη μνεία στην  κυρά  της Μακεδονίας Αθήνα Τζινίκου – Κακούλη. Στην συνέχεια  ακολούθησε κατάθεση στεφάνων και λουλούδια από τα εγγόνια της και τους άλλους φορείς  και η  εκδήλωση έκλεισε με την  δεξίωση στον ξενώνα του Νέου  Οικισμού Γάβρου .

Η Μεγάλη κυρά της Μακεδονίας Αθηνάς Τζινίκου- Κακούλη γεννήθηκε το 1942 στο Βελβεντό Κοζάνης, ήταν φιλόλογος, λαογράφος, ζωγράφος, συγγραφέας, η αξέχαστη Διευθύντρια του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης.

Μεγάλο και αθάνατο το έργο της, δεν ήταν μόνο το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης, αλλά και η μετατροπή, υποστήριξη της οικίας που σκοτώθηκε ο Παύλος Μελάς, σε Μουσείο, στο χωριό Παύλος Μελάς Καστοριάς. Η δράση της στα Κορέστεια ξεκίνησε το 1992, δημιούργησε εκπαιδευτικές εκδρομές, δωρεά παραδοσιακών στολών. Βοήθησε με μεγάλο χρηματικό ποσό στην Εκκλησία του χωριού νέου  οικισμού Γάβρου αλλά και  διάφορες άλλες δράσεις’’.

Ρεπορτάζ από ιστότοπους της περιοχής μας Κοζάνης και Σερβίων  ενημερώνουν: ‘’Ο Σύνδεσμος Γραμμάτων και Τεχνών Π.Ε Κοζάνης τιμώντας την μνήμη της Αθηνάς Τζινίκου - Κακούλη παραβρέθηκε σήμερα 22-09-2019 στην τελετή Αποκαλυπτήριων της προτομής της Αείμνηστης Μακεδόνισσας ΑΘΗΝΑΣ ΤΖΙΝΙΚΟΥ-ΚΑΚΟΥΛΗ που έγινε στα Κορέστια της Π.Ε Καστοριάς. Πολυνείκης Αγγέλης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Π. Ε. Κοζάνης’’.

Εραστής των ελληνικών γραμμάτων, της ελληνικής ανθρωπιστικής παιδείας και της ιστορίας του γένους η φιλόλογος καθηγήτρια Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη στο 6/τάξιο Γυμνάσιο Βελβεντού, μας φώτιζε με την ελληνική παιδεία και μας άνοιγε δρόμους:  ‘’Εις φρονών μυρίων μη φρονούντων κρείττων εστίν και τούτον δ’ άρχειν δει, τους δ’ άρχεσθαι’’. (Γοργίας 490Α). Ένας φρόνιμος είναι ανώτερος από μύριους άφρονες και αυτός πρέπει να άρχει, ενώ εκείνοι να άρχονται.

Ως Βελβεντινός και μαθητής της στο 6/τάξιο Δημόσιο Γυμνάσιο Βελβεντού (εγώ ο π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας) εκφράζω τη βαθιά μου συγκίνηση για την προτομή της στα Κορέστεια Καστοριάς, για την ανάδειξη του προσώπου της, την αναγνώριση των αγώνων και του έργου της. Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη, μας τιμάς όλους, τιμάς τη γενέτειρά μας το Βελβεντό. Μνημονεύω το όνομά σου και σε ευχαριστώ.

Για την Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη (αμέσως μετά το θάνατό της) είχαν γράψει:

Ο ΜΟΡΦΩΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ (ΜΟΒ):

‘’ΑΘΗΝΑ ΤΖΙΝΙΚΟΥ – ΚΑΚΟΥΛΗ (1942-2016): Στις 23 Φεβρουαρίου 2016 έφυγε από τη ζωή η Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη, φιλόλογος, λαογράφος, τ. Διευθύντρια του Μουσείου του Μακεδονικού Αγώνα και ζωγράφος.

Η Αθηνά γεννήθηκε το 1942 και μεγάλωσε στο Βελβεντό. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Με το έργο της αναδείχτηκε σε μια από τις σημαντικότερες πνευματικές μορφές του τόπου μας τα τελευταία πενήντα χρόνια.

Συνέγραψε πλήθος εργασιών και εξέδωσε βιβλία ιστορικού και λαογραφικού περιεχομένου. Με την κλασική της πλέον εργασία «Λαογραφικοί Αντίλαλοι του Βελβεντού» άφησε σπουδαιότατη παρακαταθήκη στη βιβλιογραφία που αφορά στο Βελβεντό. Με πάθος ασχολήθηκε με την παράδοση, την ιστορία και την εν γένει πολιτιστική παραγωγή του τόπου μας. Δεκάδες δημοσιεύσεις, εκδόσεις ομιλίες-διαλέξεις και τηλεοπτικές παραγωγές έχουν τη σφραγίδα της.

Επίτιμο Μέλος και τακτική συνεργάτης του Μ.Ο.Β., δημοσίευε στην εφημερίδα μας από τα πρώτα χρόνια της έκδοσής της μέχρι και σήμερα άρθρα, λαογραφικού και ιστορικού περιεχομένου, δώριζε βιβλία στη βιβλιοθήκη καθώς και τεράστιο αριθμό αντικειμένων στη Λαογραφική Συλλογή του Ομίλου. Σ’ αυτήν οφείλεται και η ίδρυση του Τμήματος Ζωγραφικής του Ομίλου το 1979.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Μορφωτικού Ομίλου Βελβεντού εκφράζει τη βαθιά του θλίψη για την απώλειά της και τα θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά της.
Στη μνήμη της αντί στεφάνου το Δ.Σ. του Μ.Ο.Β. ομόφωνα αποφάσισε τη δωρεά ποσού στην Παιδική και Εφηβική βιβλιοθήκη του Βελβεντού’’. (xronos-kozanis.gr).

Ο π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ι. ΚΩΣΤΑΣ:

‘’Ανέβηκε ‘’ψηλά στους βασιλιάδες του ουρανού’’ η φιλόλογος, συγγραφέας λαογράφος και ιστορικός Αθηνά Τζινίκου - Κακούλη από το Βελβεντό. (του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα)

Την είδηση μετέφερε πένθιμα στη γενέτειρά της, το Βελβεντό, η καμπάνα του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου το μεσημέρι της 23^ης-2-2016: Η καθηγήτρια Αθηνά Τζινίκου – Κακούλη (ετών 74) ‘’κοιμήθηκε’’ στη Θεσαλονίκη. Ανέβηκε ‘’ψηλά στους βασιλιάδες τ’ ουρανού’’. (Διονύσης Σαββόπουλος). Ανάμεσα στους Μακεδονομάχους Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη, Παύλο Μελά, Καπετάν Κώττα και άλλους. Η εξόδιος Ακολουθία εψάλη (και η ταφή της έγινε) στη Θεσσαλονίκη (στις 25-2-2016).

Η Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη υπήρξε σημαντική προσωπικότητα για το Βελβεντό, τη Θεσσαλονίκη, τη Δ. Μακεδονία και τη Μακεδονία γενικότερα. ‘’Μας έμαθες ποιοι είμαστε, Αθηνά’’. Η φράση αυτή του Αντιδημάρχου Νίκου Τέτου  από τον επικήδειο στη Θεσσαλονίκη φανερώνει το μέγεθος και την αξία της γυναικός αφ’ ενός και αφ’ ετέρου την απήχηση (και) στη νεότερη γενιά και την αναγνώριση του έργου της από τη γενέτειρά της το Βελβεντό.  

Δίδαξε ως φιλόλογος στο 6/τάξιο (τότε) Γυμνάσιο Βελβεντού (που στεγαζόταν στο προαύλιο του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Υπήρξα μαθητής της. Θυμάμαι την επιμονή και υπομονή της στη διδασκαλία της γλώσσας (αρχαίο κείμενο και νεο-ελληνικό) και της ιστορίας. Το γλαφυρό τρόπο στις αφηγήσεις της, που μας έκανε να ονειρευόμαστε, να ταξιδεύουμε μέσα μας και μακριά, να νιώθουμε υπέροχα. Μας παρότρυνε να επιζητούμε την έρευνα και τη γνώση, να νοιαζόμαστε για τον πολιτισμό (να μην επαναπαυόμαστε πάνω στις δάφνες των προγόνων μας, να μην είμαστε εγωιστές, να συνεργαζόμαστε με τους ‘’επαΐοντες’’) και να δημιουργούμε. Ένα μέρος των γραμμάτων που έμαθα το οφείλω στην καθηγήτριά μου την Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη. Την ευχαριστώ. Και προσεύχομαι στο Θεό για την ανάπαυση της ψυχής της και την κατάταξή της ‘’εν χώρα ζώντων’’.

Η φιλόλογος Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη ξεπέρασε τα όρια της σχολικής-γυμνασιακής έδρας. Ασχολήθηκε πολύ (ερευνητικά ανατρέχοντας στις πηγές) με τη λαογραφία του Βελβεντού, την ιστορία του και τον πολιτισμό του. Έγραψε βιβλία για τούτο, όπως: ‘’Οι λαογραφικοί αντίλαλοι του Βελβεντού’’, τα ‘’Βυζαντινά μνημεία του Βελβεντού’’ και άλλα. Αργότερα περνώντας στην έρευνα στοιχείων από ζώσες πρωτογενείς πηγές (επισκέφτηκε πολλά χωριά της Μακεδονίας, μπήκε σε καφενεία και σπίτια, συνάντησε παππούδες και γιαγιάδες, κατέγραψε τις μνήμες τους) για τον Μακεδονικό Αγώνα (κι έτσι) έγραψε τα βιβλία της, όπως ο ‘’Παύλος Μελάς, ο θρυλικός καπετάν Μίκης Ζέζας’’, ο ‘’Καπετάν Κώττας, ο εθνομάρτυρας γηγενής Μακεδονομάχος’’, ‘’Η Μακεδόνισσα στο θρύλο και στην ιστορία’’, ‘’Η Αγγελίνα’’, ‘’Γιατροί στον Μακεδονικό Αγώνα’’ και άλλα, που φανερώνουν τη μεγάλη αγάπη της για τη Μακεδονία, όπως και το: ‘’Η Πασχαλίνα άξια της Μακεδονίας’’ κ.ά. που αποτελούν δείγμα γραφής της συγγραφέως λαογράφου, ιστορικού και γλυκιάς αφηγήτριας Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη. Διότι οι αφηγήσεις της είχαν μια θεατρική φωνητική μελωδικότητα. Τελευταία ασχολήθηκε και με την έρευνα, συλλογή και συγγραφή ιστορικών στοιχείων για την περίοδο της Κατοχής και του εμφυλίου στο Βελβεντό.

Υπήρξε για ένα διάστημα διευθύνουσα σύμβουλος στο Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα (Θεσσαλονίκης). Η Μακεδονία (μέσα στο χωροχρόνο) με τον πολιτισμό και την ιστορία της και ποιο συγκεκριμένα η Δ. Μακεδονία και ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς υπήρξε η μεγάλη αγάπη της. Όργωσε (ίσως είναι η μοναδική γυναίκα στο χώρο της Μακεδονίας έξω από κρατική υπαλληλική σχέση ή στελέχους πολιτικού κόμματος) ολόκληρη τη Μακεδονική γη, πραγματοποίησε σειρά ομιλιών σε όλες τις πόλεις (και στα πιο πολλά χωριά) με θέμα την ελληνικότητα της Μακεδονίας, έκανε επισκέψεις στους τόπους θυσιών Μακεδονομάχων αγωνιστών, έφερνε πάντα στο φως της επικαιρότητας πρόσωπα, γεγονότα και στοιχεία (άγνωστα στους πολλούς) για τον Μακεδονικό Αγώνα. Ταξίδεψε για τούτο και πραγματοποίησε σειρά ομιλιών στη Γερμανία, στο Βέλγιο, στην Αμερική, στην Αυστραλία, στην Αλβανία. Ήταν άφοβη, αγωνίστρια και ανύσταχτο πνεύμα. ‘’Έκανε το χρόνο ανήμπορο να την καθηλώσει σε αδράνεια, σε απραξία’’, μου έλεγε ο γιος της Παντελής Τζινίκος. Είχε (και κατέθετε) άποψη για την καταστροφή (είτε από τη φθορά του χρόνου είτε από την αδιαφορία είτε από την ασχετοσύνη) μνημείων και έργων τέχνης εκκλησιαστικών και μη.

Η Αθηνά Κακούλη-Τζινίκου συνεργάστηκε με την τηλεόραση του 4Ε. Παρουσίαζε σε εκπομπή του 4Ε θέματα σχετικά με τη λαογραφία, τα ήθη και έθιμα του λαού μας και θέματα για την ανάδειξη της αξίας του ιστορικού αγώνα για τη Μακεδονία. Πρόβαλλε λαϊκούς αγωνιστές όπως ο Καπετάν Κώττας, παπάδες και Μητροπολίτες, όπως ο Γερμανός Καραβαγγέλης, ο Αιμιλιανός Γρεβενών και άλλοι.

Μπορεί κανείς να διαφωνούσε με κάποιες από τις απόψεις της Αθηνάς, δεν θα μπορούσε όμως κανείς να της αμφισβητήσει την εντιμότητα, την εργατικότητα, τη μαχητικότητα, την πίστη στο Θεό και την αγάπη στην πατρίδα. Ήταν δημιουργός και πολυτάλαντη εξ ιδίων δυνάμεων, δεν ήταν κρατικός υπάλληλος ή παιδί κομματικών σωλήνων ή οργανώσεων με συστοιχιζόμενα (ένθεν κακείθεν) συμφέροντα. Γι’ αυτό και ο λόγος της ήταν ενοχλητικός σ’ αυτά και οι απόψεις της ανεπιθύμητες από όλα αυτά. Κάποιες άξεστες - βάρβαρες συμπεριφορές την άφηναν ενεό. Και λυπόταν. 

Η παρουσία (στην εξόδιο Ακολουθία στο Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Θεσσαλονίκης) της ‘’Μακεδονικής φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας’’, του ‘’Συλλόγου Μεσσηνίων Μακεδονίας-Θράκης, ο Καπετάν Άγρας’’, της ‘’Ομοσπονδίας Δυτικο-Μακεδονικών Σωματείων Θεσσαλονίκης’’ του ‘’Πανελλήνιου Συλλόγου απογόνων Μακεδονομάχων’’, των ‘’Φίλων του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα Καστοριάς, η Βοϊακή Εστία’’, τα ‘’Συνεργαζόμενα γυναικεία σωματεία Θεσσαλονίκης’’, το ‘’Ίδρυμα Μουσείου του Μακεδονικού Αγώνα’’ είναι ένα μικρό δείγμα ανταπόκρισης τιμής για το έργο της Αθηνάς Τζινίκου-Κακούλη, που η ίδια (αγωνιζόμενη επιστήμων διά βίου) κατάφερε να περάσει μέσα στο λαό.   

Προτείνω και εύχομαι η γενέτειρά μας το Βελβεντό (να μην ορρωδήσει) να τιμήσει το πρόσωπο και το έργο της φιλολόγου, συγγραφέως λαογράφου και ιστορικού Αθηνάς Τζινίκου- Κακούλη.

Τώρα πια αναπαύου στη γη της Θεσσαλονίκης, στη γη της Μακεδονίας, Αθηνά Τζινίκου-Κακούλη και η ψυχή σου μέσα στο ανέσπερο φως του αναστάντος Κυρίου και Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, ω η δόξα και το κράτος εις τους αιώνας. (π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας, παπαδάσκαλος, 27-2-2016)’’.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

27-9-2019