ΟΜΙΛΙΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΣΑΧΙΝΙΔΗ ΣΤΗ ΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΝΗΜΗΣ ΤΗΣ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η Βουλή των Ελλήνων έχει ορίσει την 14^η Σεπτεμβρίου ως Ημέρα Μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Έχουν συμπληρωθεί ενενήντα ένα χρόνια από τη χρονιά που ο ελληνισμός γνώρισε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες στη νεώτερη ιστορία του. Πολιτικές συγκρούσεις στην Ελλάδα, λανθασμένες πολιτικές εκτιμήσεις, ως προς τις στρατηγικές στοχεύσεις της χώρας αλλά και ως προς τις δυνατότητές της, ανατροπές στις διεθνείς συμμαχίες αλλά και στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, λανθασμένες αποφάσεις σε επίπεδο στρατιωτικής ηγεσίας, είχαν ως αποτέλεσμα το 1922 ο ελληνισμός να ζήσει ένα σύγχρονο ισοδύναμο της ήττας του 1453 που οδήγησε στην άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Επιμένω να αναφέρομαι στον ελληνισμό και όχι στην Ελλάδα, γιατί για αιώνες Έλληνες ζούσαν, δραστηριοποιούταν οικονομικά και κοινωνικά και παρήγαγαν ελληνικό πολιτισμό έξω από τα γεωγραφικά όρια που οριοθετούν τη σημερινή Ελλάδα. Έλληνες, που για αιώνες κατοικούσαν σε περιοχές της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Πόντου, αναγκάστηκαν μετά την ήττα να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες και να εγκατασταθούν στην Ελλάδα.

Μεγάλωσα σε ένα προσφυγικό χωριό της Λάρισας στο οποίο εγκαταστάθηκαν οικογένειες προσφύγων από τον Πόντο - προέρχομαι από μια τέτοια οικογένεια - αλλά και κάποιες οικογένειες από την περιοχή της Σμύρνης. Μεγάλωσα ανάμεσα σε ανθρώπους που σε όλη τους τη ζωή όταν έλεγαν πατρίδα εννοούσαν τη Σμύρνη, το Ικόνιο, το Αϊβαλί, τη Σαμσούντα ή την Κερασούντα.

Γέροντες συγχωριανοί μου μας μιλούσαν για τη ζωή τους σε μέρη, που εμείς ως μικρά παιδιά μόνο με τη δύναμη της παιδικής φαντασίας μπορούσαμε να προσεγγίσουμε. Εκεί μεγάλωσαν. Εκεί ήταν οι τάφοι των προγόνων τους, η γη που τους έδινε όσα χρειάζονταν για να συντηρήσουν τις οικογένειές τους. Οι άνθρωποι αυτοί με την καταστροφή έχασαν τα πάντα. Έχασαν παιδιά. Έχασαν σύζυγο. Έχασαν γονείς. Έχασαν αδέλφια. Έχασαν ανθρώπους αγαπημένους που ποτέ δεν ξανάδαν. Θυμάμαι τη γιαγιά μου να μου μιλάει για τα τρία παιδιά που έχασε στη διαδρομή για την Ελλάδα. Πέρα από τους ανθρώπους έχασαν τη γη τους, το σπίτι τους και την περιουσία τους.  Έχασαν το είναι τους.

Και ενώ μας μιλούσαν για τη σκληρότητα των ανθρώπων που τους κυνηγούσαν, για τις αγριότητες των Τσετών, την ίδια στιγμή μας μιλούσαν για φίλους Τούρκους που προσπάθησαν να τους σώσουν και να τους προστατεύσουν. Άλλες φορές πάλι, μας έλεγαν πώς Μουσουλμάνοι πήγαιναν στα σπίτια τους και ζητούσαν τα εικονίσματα της Παναγίας και του Αγίου Γεωργίου, όταν τα μικρά τους παιδιά ήταν άρρωστα να τα βάλουν δίπλα στα παιδιά τους αλλά και για τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν όταν ήρθαν στην Ελλάδα. Ξένοι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά «τουρκόσποροι» και «ξενομερίτες» για πολλούς εδώ στην Ελλάδα.

Γρήγορα, όμως, παρά την τεράστια καταστροφή κατάφεραν να ξεκινήσουν από το μηδέν και να ξαναχτίσουν ό,τι έχασαν και με τη δική τους συνεισφορά βοήθησαν στη πολιτική, κοινωνική και οικονομική ανάκαμψη της κατεστραμμένης Ελλάδας. Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, όπως και οι υπόλοιποι πρόσφυγες του Πόντου και της Ανατολικής Θράκης, διακρίθηκαν σε όλους τους χώρους της ανθρώπινης δραστηριότητας. Με τις διηγήσεις τους, τα τραγούδια τους και τους χορούς τους, πέτυχαν να κρατήσουν ζωντανή την αγάπη για τις χαμένες πατρίδες και στην καρδιά των παιδιών τους και των εγγονών τους αλλά κράτησαν ζωντανή τη μνήμη για τις θυσίες και τη καταστροφή του μικρασιατικού ελληνισμού.

Η Ελλάδα και ο ελληνισμός, μετά το 1922, γνώρισαν ξανά και άλλες περιπέτειες πολεμικές, οικονομικές και κοινωνικές. Αν κάτι πρέπει να διδαχθούμε από τις θυσίες και την καταστροφή του ελληνισμού της Μικράς Ασίας και όχι μόνο, είναι ότι η Ελλάδα πρέπει να διεκδικεί το σεβασμό των γειτόνων της  αλλά και να σέβεται τους γείτονές της. Αυτό προϋποθέτει ότι η Ελλάδα κάνει ό,τι χρειάζεται για να μπορεί να στέκεται μόνη της στα πόδια της, να μην εξαρτάται από άλλους, να θέτει ρεαλιστικούς στόχους, να μην υποκύπτει σε μαξιμαλιστικές εθνικιστικές στοχεύσεις, μα πάνω από όλα, διεκδικώντας το σεβασμό στα θρησκευτικά πιστεύω των Ελλήνων αλλά και τον πολιτισμό μας, να σέβεται τη διαφορετικότητα στη θρησκεία και τον πολιτισμό των άλλων.

Είναι χρέος μας, εδώ στη Βουλή, να υπενθυμίζουμε τι συνέβη στους Έλληνες της Μικράς Ασίας. Αιωνία η μνήμη όλων των Ελλήνων Μικρασιατών που χάθηκαν με τη μεγάλη αυτή καταστροφή του ελληνισμού.