γράφει ο Κώστας Δαβάνης- Δημοσιογράφος
Η επανέκδοση του βιβλίου του Δασκάλου Αναστασίου Ζ. Μπέλλου με τίτλο «Η Σταυροπηγιακή Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Σιάπκας Καστανιάς Σερβίων» το οποίο στην αρχική του μορφή συντάχθηκε το 1989 επί εποχής του Μακαριστού Μητροπολίτη Διονυσίου, συνεχίζει να επιτρέπει στον αναγνώστη, τον μελετητή, τον λαογράφο και ερευνητή να ιχνηλατεί μέσα στο χρόνο, αποκαλύπτοντας πτυχές της Εκκλησιαστικής Ιστορίας και της λαογραφικής παράδοσης, που περιβάλει την Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Σιάπκας.
Ένα μοναστήρι σχετικά άγνωστο στο ευρύ κοινό της Ιεράς Μητρόπολης Σερβίων και Κοζάνης, πασίγνωστο όμως στους κατοίκους των Σερβίων, της Καστανιάς Σερβίων, του Σαρανταπόρου και της ευρύτερης περιοχής Ελασσόνας καθώς εκεί θεραπευόταν δεκάδες ασθενείς, εκεί τελούνταν οι λατρευτικές εκδηλώσεις εις μνήμην του Αγίου Αντωνίου, εκεί συναντιόντουσαν την 1η Σεπτεμβρίου κάθε έτους κάτοικοι των γύρω περιοχών στο μεγάλο πανηγύρι.
Η Ιερά Μονή βρίσκεται σε απόσταση έντεκα χιλιομέτρων περίπου από το χωριό Καστανιά Σερβίων στο όρος Τίταρος και σε ίση περίπου απόσταση από το χωριό Σαραντάπορο. «Ανεβαίνοντας στο Μακεδονικό Έλυμπο, στα Πιέρια και τη Σιάπκα, αισθάνεσαι ότι αντικρίζεις το Δωδεκάθεο και ψάχνεις να συμπαραταχθείς με τους μοναχούς των πολλών εθνικοθρησκευτικών μας επάλξεων, των μοναστηριών της περιοχής μας» γράφει χαρακτηριστικά ο συγγραφέας σε μια αποστροφή του στην εισαγωγή του βιβλίου αποτυπώνοντας το συναίσθημα που κατακλύζει τον επισκέπτη και περιπατητή. Το Μοναστήρι δεν είναι διακριβωμένο πότε ιδρύθηκε. Υπάρχουν εκτιμήσεις που ιστορικά τοποθετούν την δημιουργία του στα 1150, με τις χρονολογίες να ταλαντεύονται μεταξύ 15ου και 16ου αιώνα. Πληροφορούμαστε μάλιστα από την αλληλογραφία του Μητροπολίτου Κωνστάντιου ότι γύρω στα 1750 διαλύθηκε, που σημαίνει ότι υπήρχε από παλαιότερους χρόνους. Μέχρι τα τέλη του 18ου αιώνα υπαγόταν στη δικαιοδοσία της αρχιεπισκοπής Ελασσόνας και για ένα χρονικό διάστημα ήταν μετόχι του μοναστηριού της Αγίας Τριάδος Λαριούς. Νεότερες πηγές αναφέρουν δώδεκα ηγούμενους από το 1823-1938 και δώδεκα μοναχούς μεταξύ 1871-1942.
Το βιβλίο του Αναστασίου Ζ. Μπέλλου που επανεκδόθηκε από τον Δήμο Σερβίων –Βελβενδού το 2012, επιβεβαιώνει και τεκμηριώνει ότι και η τοπική μας Εκκλησία ήταν πάντοτε στενά συνδεδεμένη με τους απελευθερωτικούς αγώνες της πατρίδας, άλλοτε προσφέροντας καταφύγιο στους επαναστατημένους αγωνιστές και άλλοτε ως άσβεστο λυχνάρι της ψυχής και της πίστης του ελληνικού λαού.
Η ιστοριογραφική μελέτη και καταγραφή της ζωής της Σταυροπηγιακής Μονής του Αγίου Αντωνίου Σιάπκας, επιχειρείται μέσα από ένα μοναδικό συγγραφικό πόνημα, όπου η προφορική και γραπτή λαογραφική παράδοση σε συνδυασμό με τις καταγραφές της εκκλησιαστικής ιστορίας κατορθώνουν να αναπαραστήσουν με ξεχωριστή ζωντάνια την διαδρομή της Ιεράς Μονής μέσα στο χρόνο αλλά και μιας ολόκληρης περιοχής στο διάβα των αιώνων.
Οι 116 σελίδες του βιβλίου, είναι κατανεμημένες σε τέσσερα μέρη, όπου συνολικά περιέχονται αρκετά υποκεφάλαια, καθένα από τα οποία συνοδεύεται στο τέλος από την σχετική βιβλιογραφία και αναφορές. Στο πρώτο τμήμα φιλοξενούνται αφιέρωση στον Α.Θ.Π Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο για την 20ετηρίδα της ποιμαντορίας του, εικόνες και σχεδιαγράμματα από την Ιερά Μονή Αγ. Αντωνίου Σιάπκας Σερβίων, ενώ τον νέο τόμο προλογίζουν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ.κ. Παύλος και ο Δήμαρχος του νεοσυσταθέντος Δήμου Σερβίων-Βελβενδού κ. Βασίλειος Κωνσταντόπουλος.
Ακολουθεί στο δεύτερο μέρος του επανεκδοθέντος βιβλίου, το αρχικό κείμενο του «Οδοιπορικόν στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Σιάπκας», ενώ στο τρίτο υπάρχει το παράρτημα με πίνακες και συμπληρώματα, όπου γίνεται αναφορά σε κείμενα του Δ. Μακρή από το 1971, τις «Ενθυμίσεις» καθώς και στις υφιστάμενες Ιερές Μονές της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, τις Καστροεκκλησίες, το Δημαρχείο, τις Εκκλησίες των Σερβίων με υπόμνηση στην Αγία Κυριακή, το Επισκοπείο και την Αγία Θεοδώρα.
Στο τελευταίο μέρος της νέας εκδόσεως εκτός από το επίμετρο και το ευρετήριο το οποίο αποδεικνύεται τόσο λειτουργικό όσο και χρήσιμο, υπάρχει φωτογραφία του αποκατασταθέντος Επισκοπείου Κοζάνης, που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2012 από την Α.Θ.Π Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο.
Ολόκληρος ο τόμος κοσμείται από πολυάριθμα διαγράμματα, χάρτες και φωτογραφίες παρελθόντων ετών. Αναλύονται ο τόπος και ο χρόνος συγγραφής, με τον συγγραφέα να επιχειρεί μια σύζευξη επιστημονικών ιστορικών στοιχείων με αμιγώς εκκλησιαστικές καταγραφές, οι οποίες εμπλουτίζονται από προσωπικά του βιώματα και συνομιλίες, όντας λάτρεις ο ίδιος της συγκεκριμένης περιοχής. Μάλιστα οι πηγές προφορικής παράδοσης που εμπλουτίζουν το κείμενογραφικό τμήμα, παρέχουν λεπτομερή στοιχεία στον αναγνώστη, ο οποίος δεν σταματά ούτε λεπτό το ταξίδι της ιστορικής εξερεύνησης και αναζήτησης για το Μοναστήρι και την γύρω περιοχή.
Το «Οδοιπορικόν στην Ιερά Μονή Αγίου Αντωνίου Σιάπκας» φωτίζει την πραγματική ζωή του Μοναστηριού μέσα από αναφορές στην Οικολογία, την Οικονομία, την Παράδοση και την Ιστορία. Η ύλη του εύχρηστου και ευσύνοπτου βιβλίου περιλαμβάνει εκτός από την ιστορική αναδρομή, περιηγήσεις στην περιοχή των Πιερίων και του Ολύμπου με σημείο αναφοράς το Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου Σιάπκας. Περιγράφονται επίσης η ίδρυση της Ιεράς Μονής, η διοίκηση της, το μοναστηριακό συγκρότημα, οι εικόνες, οι τοιχογραφίες και τα λάβαρα, το σκευοφυλάκιο καθώς και το υγιεινό περιβάλλον και τοπίο της.
Εξάλλου ο συγγραφέας ανατροφοδοτεί τον αναγνώστη με μια ακόμη διάσταση. Πρόκειται για την προσφορά της Ιεράς Μονής στο λαογραφικό και κοινωνικό γίγνεσθαι, με περιγραφή των κατοίκων της περιοχής και των συνηθειών τους, την εορτή και το πανηγύρι του Μοναστηριού, φθάνοντας μέχρι το κουρμπάνι, την περιφορά της εικόνας, τα θαύματα του Αγίου Αντωνίου και τις ιάσεις ασθενών. Δεν παραλείπεται η κοινωνικοοικονομική θεώρηση, η παιδεία και η εθνική δράση της Μονής. Η νέα έκδοση του 2012 εμπλουτίζεται τέλος με βελτιωμένη και συμπληρωμένη την ασματική ακολουθία.
Η συγγραφική προσπάθεια του Αναστασίου Ζ. Μπέλλου επιβεβαιώνει την σημασία αναλόγων εκδόσεων, αφού η καλαίσθητη νέα έκδοση επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα της αναγκαιότητας της ανάδειξης της εκκλησιαστικής και τοπικής μας ιστορίας, με την μεταλαμπάδευση της, στις νεότερες γενιές, αναγκαιότητα την οποία ασπάζεται και ο Δήμος Σερβίων-Βελβενδού.
Άλλωστε είναι γνωστό, ότι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει στην Ελλάδα σημαντικές προσπάθειες για τη συντήρηση και την παρουσίαση πολλών αξιόλογων μνημείων. Δεν υπάρχει όμως άυλη συστηματική προσπάθεια αξιοποιήσεως και συστηματικής καταγραφής του μεγάλου πολιτιστικού και θρησκευτικού πλούτου για την τοπική ανάπτυξη.
Στην Ελλάδα του 2012, η πολύτιμη πολιτιστική και εκκλησιαστική κληρονομιά που βρίσκεται σε αγροτικές περιοχές, σε μικρά απομακρυσμένα χωριά και σε νωθρές μικρές πόλεις, μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην ανόρθωση του εθνικού αναστήματος, της θρησκευτικής πίστης και στην αναγέννηση του γένους απέναντι στις προκλήσεις της κρίσης και της νέας εποχής που διανύουμε. Γιαυτό το βιβλίο επιβάλλεται να αξιολογηθεί από τους ερευνητές ως ένα ακόμη λιθαράκι στο οικοδόμημα της ανάδειξης του ελληνικού πολιτιστικού αποθέματος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου