Και τα μυαλά στα κτίρια... Στην Κοζάνη δεν λείπει το μπετόν. Χρειάζεται καλύτερη οργάνωση των κτιριακών υποδομών

του Πάσχου Μανδραβέλη

Η Κοζάνη παινεύεται ότι είναι «πόλη του βιβλίου». Στην πραγματικότητα βέβαια είναι πόλη του ενάμισι βιβλιοπωλείου και η σχέση της με το βιβλίο είναι όσο το Εύξεινον της Μαύρης Θάλασσας. Σ’ αυτή την «πόλη του βιβλίου» λοιπόν πανηγυρίσαμε όλοι το γεγονός ότι θα διατεθούν δεκαπέντε εκατομμύρια (15.000.000) ευρώ για να χτιστεί ένα νέο κτίριο βιβλιοθήκης.

Ακούστηκαν παιάνες και διθύραμβοι για την νέα «αναπτυξιακή» προοπτική που ανοίγεται, ισομεγέθεις με εκείνους που ακούστηκαν για όλα τα άχρηστα κτίρια που στοιχειώνουν στο νομό. Στην Ελλάδα, και ουχί μόνο στην Κοζάνη, ανάπτυξη θεωρείται το «χτίστο και βλέπουμε». Αναπτυξιακό είναι το μπετόν και φυσικά τα συμπαραμαρτούντα του: κάτι υπερτιμημένες μελέτες των αναπτυξιακών εταιριών, κάτι υπερτιμολογήσεις στα υλικά, λίγα μεροκάματα που θα κάνουν κάποιοι γηγενείς συμπολίτες μας και τα πολλά μεροκάματα που θα κάνει η πραγματική εργατική τάξη της χώρας, δηλαδή οι μετανάστες.

Το μόνο που δεν αναρωτήθηκε κανείς είναι το απλό: χρειαζόμαστε ακόμη ένα κτίριο σε μια πόλη που φημίζεται για την ασχήμια και το μπετόν της; Μήπως θα ήταν χρησιμότερο να ζητούσαμε αυτά τα 15 εκατομμύρια για να κάνουμε (ή καλύτερα: για να γκρεμίσουμε) κάτι που θα πιάσει τόπο;

«Και η βιβλιοθήκη;», θα αναρωτηθούν κάποιοι, «δεν πρέπει να στεγαστεί η βιβλιοθήκη;» Η απάντηση δυστυχώς είναι: ποια βιβλιοθήκη; Η Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη είναι κάτι σαν τα χωριά Ποτέμκιν. Κάτι που λέμε στους ξένους ότι υπάρχει.

Κατ’ αρχήν η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης δεν υπάρχει στον ψηφιακό χώρο. Υπάρχει ένα site που κόστισε 700.000 ευρώ και δεν προσφέρει τίποτε. Αν μπει κανείς στο www.kozlib.gr, θα βρει δελτία τύπου για τα πεπραγμένα της δημοτικής αρχής και αυτό που ευφημίζεται ως ψηφιακός κατάλογος είναι άχρηστος στον χρήστη. Αν ψάξει κάποιος για κείμενα του Βούλγαρη, παίρνει: 1) κωδικούς όπως τον Ε487007, 2) Γλώσσα του Έργου, Γλώσσα του Κειμένου =  gre, 3) Περιοχή Τίτλου και Μνεία Ευθύνης, Κύριος Τίτλος =  Ευγενίου του Βουλγάρεως θεολογικόν, 4) Φυσική Περιγραφή, Έκταση τεκμηρίου =  οδ΄, 616 σ. Διαστάσεις =  22 εκ., 5) DDC Αριθμός Dewey =  230 κ.λπ.

Ένα πράγμα μόνο δεν παίρνει ο επισκέπτης. Αυτό που υποτίθεται ότι προσφέρει μια βιβλιοθήκη· ολοκληρωμένα κείμενα. Υπάρχουν σκαναρισμένες κάποιες (τυχαίες;) σελίδες κι αυτό αποτελεί ψηφιακή βιβλιοθήκη. Για να βρει κανείς τα έργα των νεοελλήνων διαφωτιστών που έζησαν στην Κοζάνη, πρέπει να ψάξει σε άλλες βιβλιοθήκες άλλων πόλεων που, όπως όλα δείχνουν, έκαναν καλύτερη δουλειά από την δική μας.

Στην μη-πόλη του μη-βιβλίου λοιπόν που φημίζεται για το μπετόν της η αναπτυξιακή προοπτική που προβάλλεται είναι: περισσότερο μπετόν. Μία βιβλιοθήκη των 15 εκατομμυρίων ευρώ στην περιοχή του στρατοπέδου και μια νέα πανεπιστημιούπολη στην περιοχή της ΖΕΠ. Λες και περισσεύουν τα λεφτά κι ο χώρος. Να θυμίσουμε ότι στην περιοχή υπάρχουν: το κτιριακό συγκρότημα του ΤΕΙ, το Ξενία που ρημάζει, αρχοντικά που παραμένουν κλειστά, οι σχολές του ΟΑΕΔ που δεν χρησιμοποιούνται, ενώ θα προστεθούν τα κτίρια του Α’ Σώματος Στρατού (όσο κι αν σέρνει τα πόδια του ο κ. Βενιζέλος, κάποια στιγμή θα εξορθολογιστεί και το υπουργείο Εθνικής Άμυνας και τα άχρηστα στρατόπεδα θα κλείσουν).

Έτσι η πιο απλή λύση της στέγασης της βιβλιοθήκης είναι να χωριστεί. Το κομμάτι των κειμηλίων της να στεγαστεί σε ένα από τα αρχοντικά που παραμένουν κλειστά (π.χ. του Βούρκα) και η δανειστική βιβλιοθήκη να στεγαστεί στο Ξενία, μαζί με καφέ, χώρο πολιτιστικών δραστηριοτήτων κ.λπ. Και αν δεήσει επενδυτής να φτιάξει ξενοδοχείο στην περιοχή, ας παραχωρήσει ως κίνητρο ο δήμος την έκταση στην ΖΕΠ.

Ακόμη και αν οι τοπικισμοί, μεγαλοϊδεατισμοί και συντεχνιασμοί αποτρέψουν την ορθολογική λύση, δηλαδή την συγχώνευση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας με το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, η ίδια η ζωή και η οικονομία θα κλείσει ένα από τα δύο. Για να αποφευχθεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να προωθηθεί τουλάχιστον η συστέγασή τους. Δεν θα περισσέψουν ποτέ τα λεφτά για να συντηρούμε υποδομές ανώτατης παιδείας και στην ΖΕΠ και στα Κοίλα. Δηλαδή θα έχουμε τρίακτίριαβιβλιοθηκών σε μια πόλη που ζει με 1,5 βιβλιοπωλείο;

Όπως και να έχει το πράγμα η ζωή και η κρίση απέδειξε ότι τα ντουβάρια δεν φέρνουν ανάπτυξη. Το διαπιστώσαμε με τις υποδομές για την γούνα, που σπείραμε σε ολόκληρη την Δυτική Μακεδονία και τώρα απλώς τρώνε τα λεφτά των φορολογούμενων. Επιπλέον: το μόνο που θυμάται όποιος έχει επισκεφτεί την Κοζάνη είναι το μπετόν και την ασχήμια της. Έφτασε πλέον η στιγμή να αρχίσουμε να γκρεμίζουμε, αντί να χτίζουμε.