Συγχωνεύσεις σχολείων: Οι ισοπεδωτικές λογικές δε βοηθούν

Τον τελευταίο καιρό το Υπουργείο Παιδείας προωθεί εκτεταμένο σχέδιο καταργήσεων και  συγχωνεύσεων σχολείων, προκαλώντας πολλές αντιδράσεις. Είναι φανερό ότι υπάρχει μια ασφυκτική πίεση για μείωση του κόστους, η οποία επιχειρείται υπό το βλέμμα της Τρόικας, και συχνά στριμώχνει στη γωνία τα κοινωνικά και εκπαιδευτικά κριτήρια των συγχωνεύσεων. Οι τοπικές κοινωνίες αντιδρούν συνήθως στις αλλαγές, είτε δικαιολογημένα είτε γιατί  διακατέχονται γενικά από μια αμυντική λογική.

Κανείς δεν αντιλέγει ότι σε μερικές περιπτώσεις χρειάζεται μια νέα «χωροταξία» των σχολικών μονάδων. Όμως οι αρμόδιοι παραβλέπουν ότι η Εκπαίδευση δεν αντιμετωπίζεται με «λογιστικές» νόρμες, κι ότι οι απομονωμένες γεωγραφικά περιοχές δεν μπορούν να διαβαθμίζονται ως ήσσονος σημασίας. Λησμονούν ότι η ορεινή και η νησιωτική Ελλάδα, (όπου «ποτέ δεν έφτανε το ψωμί» αλλά περίσσευε η δίψα για μάθηση), έδωσε μεγάλα ονόματα στο χώρο της επιστήμης και του πνεύματος.

Η Αυτοδιοικητική Κίνηση «Κοζάνη τόπος να ζεις»,  συζήτησε αρκετά για το θέμα αυτό και κατέληξε στα εξής:

α) Η κάθε σχολική μονάδα πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση. Ως  βασικά κριτήρια πρέπει να θεωρούνται, ο αριθμός των μαθητών, η  γεωγραφική θέση, η πυκνότητα του πληθυσμού και η κοινωνική σύνθεση (μετανάστες κλπ).

β) Σχολεία που εξυπηρετούν απομονωμένες περιοχές πρέπει να διατηρούνται για παιδαγωγικούς & κοινωνικούς λόγους. Αν ο αριθμός των μαθητών είναι πολύ μικρός ή φθίνει ραγδαία, τότε μπορεί να συγχωνευτούν με γειτονικές, εφόσον η μετακίνηση των παιδιών καλύπτεται από το κράτος και διαρκεί λιγότερο από μισή ώρα.

γ) Σε περιοχές της υπαίθρου με καλή πρόσβαση η συγχώνευση μικρών σχολείων είναι ευκολότερη. Είναι προτιμότερο ένα σύγχρονο διδακτήριο, καλά στελεχωμένο, με πλήρεις υποδομές  (γυμναστήρια κλπ) για κάθε πέντε χωριά, παρά πέντε ξεχωριστά σχολεία που μαραζώνουν.

δ) Στα αστικά κέντρα που οι ανάγκες για σχολικές στέγες αυξάνονται, είμαστε αντίθετοι με συγχωνεύσεις σχολείων των 300 μαθητών σε διπλάσιας και τριπλάσιας  δυναμικότητας, ειδικά όταν δεν υπάρχουν αντίστοιχες  υποδομές. Αξίζει εδώ να θυμηθούμε ότι η συγχώνευση λυκείων που έγινε προ λίγων ετών στην Κοζάνη, με τις ευλογίες πολλών φορέων, δημιούργησε περισσότερα προβλήματα από όσα έλυσε, καθώς τα σχολικά κτήρια ήταν ανεπαρκή για να δεχτούν διπλάσιο αριθμό μαθητών.

ε) Ο προγραμματισμός των νέων σχολικών μονάδων πρέπει να συμπεριλαμβάνει κριτήρια πληθυσμιακά, να λαμβάνει υπόψη την αυξητική ή τη μειωτική τάση των τοπικών κοινωνιών. Δεν μπορεί ο ορθολογισμός να υποκαθίσταται από τον πολιτικό παραγοντισμό. Δεν επιτρέπονται πλέον λάθη του τύπου: τα αστικά κέντρα να αποκτούν  καινούρια μεν σχολεία, αλλά μικρότερης δυναμικότητας, χωρίς αντιστοιχία με την πληθυσμιακή πυκνότητα της περιοχής, (18^ο Δημοτικό Κοζάνης, 4^ο Λύκειο Κοζάνης), σε αντίθεση με την επαρχία που διαθέτει μεν μεγάλα διδακτήρια, αλλά με λίγους μαθητές (Δημοτικό σχολείο Αγίου Δημητρίου, Γυμνάσιο Εράτυρας).

Αν όντως ο στόχος των συγχωνεύσεων που προωθεί το Υπουργείο Παιδείας είναι η αναβάθμιση της εκπαίδευσης, δε μένει παρά να δεσμευθεί δημόσια ότι τα κονδύλια που θα εξοικονομηθούν από τις συμπτύξεις θα επαν-επενδυθούν για τη βελτίωση στην εκπαίδευση. Οι προτάσεις βελτίωσης είναι γνωστές σε όλους. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τμήμα, υποχρεωτική  μεταφορά των καταργούμενων οργανικών θέσεων σε άλλα σχολεία, πρόσληψη βοηθητικού προσωπικού που θα συνοδεύει τους μαθητές των προσχολικών ηλικιών στις μετακινήσεις, μετατροπή όλων των δημοτικών σε ολοήμερα σχολεία, (τα οποία δεν μπορεί να λειτουργούν ως απλά «κέντρα φύλαξης» παιδιών αλλά ως εκπαιδευτικές και πολιτιστικές κυψέλες).  Επίσης αναμόρφωση του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας για την υποβοήθηση των αδύνατων μαθητών, αναμόρφωση του αμαρτωλού καθεστώτος των σχολικών κυλικείων, αξιοποίηση μερικών σχολικών υποδομών στις απογευματινές ώρες από οργανώσεις & συλλογικότητες της γειτονιάς (γυμναστήρια, αίθουσες εκδηλώσεων, χώρος για δωρεάν μαθήματα)  κ.α

 Η Αυτοδιοικητική Κίνηση δηλώνει ότι  αντιμετωπίζει κάθε εξαγγελία στο χώρο της Εκπαίδευσης χωρίς δογματισμούς. Δεν αρνείται ότι υπάρχουν περιθώρια για μείωση της σπατάλης, για νοικοκύρεμα και οικονομίες κλίμακας. Όμως ο στόχος αυτός δεν μπορεί να αποτελεί το άλλοθι για την υποβάθμιση της παρεχόμενης εκπαίδευσης, ούτε το πρόσχημα για τη μεταφορά πόρων από τα σχολεία στην κάλυψη των χρόνιων ελλειμμάτων της χώρας και όσων τα δημιούργησαν.

Αυτοδιοικητική Κίνηση «Κοζάνη, τόπος να ζεις»

Επιτροπή Παιδείας