Αυτό που παράγεται σε λάθος περιοχές

Νίκος Κουτλιάµπας: Πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού

Συνέντευξη Νίκου Κουτλιάμπα στον Λεωνίδα Λιάμη στο περιοδικό Fresher μηνός Μαρτίου 2015

«∆εν είναι µεγάλη η παραγόµενη ποσότητα επιτραπέζιου ροδάκινου στην Ελλάδα, είναι ότι είναι µεγάλη σε περιοχές, οι οποίες δεν θα έπρεπε καν να το καλλιεργούν. Είναι σαν να λέµε στο Βελβεντό θα φυτέψουµε ελιές», τονίζει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού, ο οποίος εντοπίζει εγκληµατικούς ερασιτεχνισµούς και ζητά επίµονα ζώνες καλλιέργειας

Τις εκτιµήσεις αυτές διατυπώνει ο Νίκος Κουτλιάµπας, πρόεδρος του ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού και προειδοποιεί ότι από τη στιγµή που δεν µπορεί να γίνει εξαίρεση για την Ελλάδα, όσον αφορά στα ρωσικά αντίµετρα, θα πρέπει να ξεκινήσουν έγκαιρα να εφαρµόζονται µέτρα στήριξης από την ΕΕ, γιατί αλλιώς οι τιµές θα πιεστούν κι η φετινή χρονιά θα είναι πολύ δύσκολη για τους Έλληνες ροδακινοπαραγωγούς.
Με συνέντευξή του στο Fresher ο κ. Κουτλιάµπας επισηµαίνει µεταξύ άλλων ότι οι 100 τόνοι ροδάκινου που εξήγαγε ο συνεταιρισµός στη Ρωσία, έφερναν τουλάχιστον 20% περισσότερα έσοδα από ό,τι 100 τόνοι που πάνε στην Πολωνία, τονίζοντας τη σηµασία που έχει η Ρωσία για το προϊόν.

Προσφάτως άνοιξε µια κουβέντα για την πιθανότητα εξαίρεσης των ελληνικών ροδάκινων, φραουλών, πορτοκαλιών και ίσως του ακτινιδίου, σε σχέση µε το εµπάργκο, ενώ υπήρξε και πρόταση από τη Ρωσία να γίνεται µεταφορά ελληνικών πρώτων υλών σε ρωσικό έδαφος και να µεταποιούνται εκεί. Πώς σας ακούγονται;
∆υστυχώς δεν µπορεί να γίνει κατ’ εξαίρεση για την Ελλάδα, η άρση του εµπάργκο. Όσο για την άλλη πρόταση, είναι λάθος. Τι δηλαδή; Να µεταφέρουµε χύµα ροδάκινα, για να τυποποιούνται εκεί; ∆εν υπάρχει περίπτωση για κάτι τέτοιο. Όταν ένα προϊόν δεν φεύγει τυποποιηµένο, µε µια συγκεκριµένη τιµή, και ο καθένας να παίρνει αυτό που πιστεύει ότι θα πρέπει να πάρει η περιοχή του ή η οργάνωσή του, πάµε σε τριτοκοσµικούς όρους. ∆εν ξέρω σε ποια χώρα ισχύουν αυτά, ίσως στην Ουγκάντα. Πιθανώς κάποιοι που είναι σε πολύ δύσκολη θέση, να το κάνουν, αλλά αυτό δεν είναι λύση, είναι το τελείωµα για τον αγρότη, γιατί θα στήσουν οι Ρώσοι µια καλή εταιρεία κάπου, θα παίρνουν χύµα τα προϊόντα και θα σου λένε φίλε τα µισά είναι φύρα και ποια κατηγορία τώρα… Όχι δεν είναι λύση. Εκτός και αν µιλάµε για πρόσχηµα. Να φεύγουν, δηλαδή, κανονικά τα προϊόντα τυποποιηµένα από εδώ και να λέµε ότι τυποποιούνται εκεί. Αυτό θα µπορούσε να αποτελέσει διέξοδο, αλλά αν είναι να γίνει κάτι τέτοιο, δεν λέγεται.

Τι όγκοι ελληνικού ροδάκινου εξάγονται στη Ρωσία και πού αλλού κατευθύνεται;
Έχουµε ένα περίπου 40% του παραγόµενου όγκου που κατατάσσεται στην κατηγορία top, το οποίο παραδοσιακά εξαγόταν στην Ρωσία και στην Ουκρανία και έπαιρνε την τιµή που έπρεπε. Ένα 30% της παραγωγής είναι µεσαίας κατηγορίας και το κατευθύναµε σε χώρες όπως η Πολωνία, η Τσεχία, η Σλοβακία και άλλες χώρες της κεντρικής Ευρώπης και έχουµε και τα χαµηλότερης ποιότητας, τα οποία εξάγονται στις χώρες της Βόρειας Αφρικής ή στα Βαλκάνια, την Αλβανία, τη Βουλγαρία κ.α., Σε αυτές τις αγορές, οι καταναλωτές κυρίως ενδιαφέρονται να αγοράσουν ποσότητα.

Από πέρυσι, ωστόσο, η Ρωσία κι η Ουκρανία παρουσιάζουν εµπόδια και καθώς επίκειται και η νέα σεζόν, το ερώτηµα είναι πώς θα υποκατασταθούν οι απώλειες;
∆υστυχώς το κενό που δηµιουργείται από το εµπάργκο στη Ρωσία, αλλά και την κατάσταση στην Ουκρανία, δεν µπορεί να καλυφθεί από τις άλλες αγορές που εξάγουµε το ροδάκινο κι αν δεν ανοίξουν εκ νέου οι αγορές αυτές, θα έχουµε µεγάλο πρόβληµα. Ιδίως αν η φετινή παραγωγή είναι µεγάλη. Για εµάς η Ρωσία και η Ουκρανία θεωρούνταν top αγορές και δεν έχει να κάνει, τόσο, µε την  ποσότητα που απορροφούσαν, αλλά µε την αξία των εξαγωγών εκεί. Για παράδειγµα οι 100 τόνοι ροδάκινου που εξάγαµε στη Ρωσία, έφερναν τουλάχιστον 20% περισσότερα έσοδα από ό,τι 100 τόνοι που πάνε στην Πολωνία. Για να µην σας πω την Αγγλία, που είναι ακόµη χαµηλότερα ή την Αίγυπτο από την οποία η αξία των εξαγωγών, συγκριτικά µε τη Ρωσία, θα είναι τουλάχιστον 40% µικρότερη. Συνεπώς, η απουσία της Ρωσίας και της Ουκρανία από το παιχνίδι δυσχεραίνει το έργο µας.

Αυτό σηµαίνει, δηλαδή, πως οι τιµές αναµένεται να πιεστούν έντονα και φέτος;
Είναι πολύ πιθανό, γιατί συν τοις άλλοις ανεβαίνει κατακόρυφα και ο ανταγωνισµός που έχει το ελληνικό ροδάκινο από άλλες χώρες. Εάν δεν υπάρχει η εναλλακτική της Ρωσίας και της Ουκρανίας, όλη η παραγωγή των ανταγωνιστριών χωρών, αναγκαστικά, αναζητά διέξοδο αλλού και όπως έγινε και πέρυσι, στρέφεται προς τις ήδη κορεσµένες αγορές. Οπότε η τιµή πιέζεται και µετά οδηγούµαστε σε κατάρρευσή της. Αυτό που ζήσαµε δηλαδή το καλοκαίρι του 2014, όταν ανακοινώθηκε το εµπάργκο από τη Ρωσία.

Τι νοµίζετε πως πρέπει να γίνει ώστε να αποφύγουµε επανάληψη µιας ανάλογης δυσάρεστης εξέλιξης στις τιµές;
Αν φέτος δεν ξεκινήσουν έγκαιρα τα µέτρα στήριξης του ροδάκινου από την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως έγινε πέρυσι µετά το εµπάργκο, η κατάρρευση τιµής θα είναι νοµοτελειακή. Εκτός εάν επικρατήσουν κακές κλιµατικές συνθήκες και προκληθεί ζηµιά σε κάποια από τις χώρες παραγωγούς. Σε µια τέτοια περίπτωση η προσφορά θα µειωθεί αρκετά και ίσως να υπάρξει εκτόνωση. Μέσα στο Μάιο, που θα γίνει το πανευρωπαϊκό ετήσιο συνέδριο για τον κλάδο και θα ανακοινωθούν και οι προβλέψεις για τις ποσότητες, εκεί θα έχουµε µια πληρέστερη εικόνα για το τι θα γίνει.

Συµµερίζεστε την άποψη ότι είναι µεγάλη η παραγωγή µας, πλέον και πρέπει να πάµε και σε µια µικρή αναδιάρθρωση της καλλιέργειας;
∆εν θα το έθετα στη βάση ότι είναι µεγάλη η παραγόµενη ποσότητα στην Ελλάδα. Θεωρώ πως είναι µεγάλη σε συγκεκριµένες περιοχές, οι οποίες δεν θα έπρεπε να καλλιεργούν καν επιτραπέζιο ροδάκινο. Είναι σαν να λέµε στο Βελβεντό θα φυτέψουµε ελιές. Αφού δεν το ξέρουµε το αντικείµενο. Οι Εβραίοι λένε δουλειά που δεν την ξέρεις µην την κάνεις. ∆εν το λένε τυχαία. Λένε επίσης, πούλησε πρώτα και µετά καλλιέργησε. Ούτε και αυτό τυχαία. Το θέµα έχει να κάνει µε το κράτος. ∆ηλαδή πρέπει να δηµιουργηθούν ζώνες καλλιέργειας. Επιτραπέζιο ροδάκινο, κύριοι, θα καλλιεργηθεί εκεί και εκεί. Θέλεις εσύ να το καλλιεργήσεις κάπου αλλού, εκτός της ζώνης; ∆εν θα τύχεις καµιάς επιδότησης, καµιάς χρηµατοδότησης. Τίποτε. Οπότε αναγκαστικά ο κόσµος θα µπει στη βάσανο του τι θα καλλιεργήσει και πού. Αυτό όµως θα πρέπει να κουβεντιαστεί και να συµφωνηθεί µε αυτούς που παράγουν και που πουλάνε, σε συνεργασία µε τα πανεπιστήµια και το υπουργείο.

Υπάρχει άναρχο τοπίο δηλαδή στον κλάδο του ροδάκινου; Ισχύει αυτό που λέµε ξέφραγο αµπέλι;
Απολύτως. Έγιναν τραγικά λάθη σε αυτό το θέµα. Φυτεύτηκαν φυτείες επιτραπέζιου ροδάκινου σε περιοχές που δεν γνώριζαν να το καλλιεργούν και χωρίς καµία καθοδήγηση. Και το ίδιο έγινε και σε περιοχές που ήταν έµπειρες στην καλλιέργεια αµιγώς βιοµηχανικού ροδάκινου, αλλά λόγω διαφοράς τιµής πήγαν στο επιτραπέζιο. Το µετάνιωσαν βέβαια. Θα έλεγα πως έγιναν εγκληµατικοί ερασιτεχνισµοί. Στο νοµό Πέλλας, για παράδειγµα, έχουν διαλυθεί οι οµάδες παραγωγών και δεν υπάρχει ούτε συνεταιρισµός. ∆ηλαδή να έχουµε ένα νοµό που πραγµατοποιεί το 35-40% της συνολικής ποσότητας του επιτραπέζιου ροδάκινου και οι παραγωγοί να λειτουργούν όλοι µεµονωµένα; Αυτό είναι καταστροφικό για την αγορά.

Γιατί πιστεύετε ότι φτάσαµε σε τέτοια φαινόµενα;
Γιατί δεν υπήρχε συνεταιριστική συνείδηση. Οι παραγωγοί χτυπήθηκαν πιο πολύ από αυτό που κάποτε λέγαµε κρατισµό. Έµαθαν να ζουν από τις επιδοτήσεις. Ουσιαστικά δεν τους ενδιέφερε η πώληση του προϊόντος, όσο το τι θα µπορούσαν να πάρουν έµµεσα µέσω του κράτους, όπως µε την απόσυρση, την επιδότηση κ.λπ. Μην ξεχνάµε ότι υπάρχουν άπειρα στρέµµατα που καλλιεργούνταν κάποτε µε τεύτλα ή καπνά και διατήρησαν µια επιδότηση αρκετά σηµαντική και τώρα έχουν φυτευτεί µε ροδάκινα. Αυτούς τους παραγωγούς δεν τους νοιάζει να παράξουν ένα ποιοτικό προϊόν και να απολαύσουν µια υπεραξία.

Έτσι, όµως, δεν δηµιουργείται αθέµιτος ανταγωνισµός έναντι των σοβαρών επαγγελµατιών του κλάδου;
Ναι, αυτό υπονοµεύει τις προσπάθειες που κάνουµε όλοι οι υπόλοιποι επαγγελµατίες που ασχολούµαστε µε το επιτραπέζιο ροδάκινο και φυσικά είναι αθέµιτος ανταγωνισµός.

Πέραν των µέτρων της Ε.Ε. οι επαγγελµατίες του κλάδου, οι οµάδες παραγωγών τι µπορείτε να κάνετε και πώς κινείστε ενόψει της νέας παραγωγής το καλοκαίρι;
Αυτό που µπορούµε να κάνουµε είναι να συνεχίσουµε να δουλεύουµε όπως εργαζόµαστε, αλλά µε µεγαλύτερη ένταση. ∆ηλαδή να συνεχίσουµε να παράγουµε ένα ποιοτικό προϊόν, το οποίο να αναγνωρίζεται στην αγορά για να µπορεί ο καταναλωτής να το διαλέξει. Να πει πως είµαι ευχαριστηµένος και ας το πληρώσω λίγο παραπάνω.

Γίνονται προσπάθειες να ανοίξετε άλλες καινούριες αγορές για το προϊόν;
Στις περισσότερες αγορές είµαστε ήδη µέσα όλοι οι Έλληνες. Χώρες όπου δεν είµαστε -και αυτό συµβαίνει λόγω της φύσης του προϊόντος- είναι αυτές της Άπω Ανατολής. Γιατί το ροδάκινο δεν µπορεί να ταξιδέψει εύκολα όσο το ακτινίδιο ή το µήλο. Και αυτό περιορίζει και τις δυνατότητες που έχουµε να κινηθούµε εµπορικά.

Με τα άλλα φρούτα, όπως για παράδειγµα είναι τα µήλα, πώς εξελίσσεται η χρονιά;
Τα µήλα ακολουθούν την ίδια πορεία µε τα ροδάκινα, αλλά όχι µε την ίδια ένταση. Κι αυτό γιατί το µήλο είναι ένα προϊόν το οποίο αποθηκεύεται. Και όταν µιλάµε για µήλο, όσον αφορά στον Βελβεντό, µιλάµε για κόκκινο, το οποίο εξάγεται στην Αίγυπτο. Λόγω πάντως του ανταγωνισµού και σε αυτή την περίπτωση, έχουµε µειωµένες τιµές µε την ευθύνη να βαρύνει κυρίως την Πολωνία, η οποία δεν µπορεί να στείλει την παραγωγή της στη Ρωσία και ψάχνει πλέον να βρει διεξόδους σε άλλες αγορές. Για να δείτε πόσο ντόµινο είναι η ιστορία θα σας πω ότι η Ρωσία εισήγαγε κάθε χρόνο από τις χώρες της Ε. Ε. περίπου 780 χιλ. τόνους µήλα. Οι όγκοι αυτοί, φέτος κάπου πρέπει να διοχετευτούν. Οπότε γυρίζουµε πάλι στον παρονοµαστή που λέγαµε ότι ήδη κορεσµένες αγορές βοµβαρδίζονται µε νέες µεγάλες ποσότητες προϊόντος και υποχωρεί η τιµή. Για την ώρα βέβαια το ελληνικό µήλο στην Αίγυπτο αντέχει λόγω της ποιότητάς του, αλλά µε την υπερπροσφορά που υπάρχει δεν παύει ο πελάτης να τη χρησιµοποιεί ως µοχλό πίεσης για να κατεβάσει την τιµή. Σκεφτείτε ότι µας στέλνουν κι εµάς προσφορές οι Πολωνοί, στα 25 λεπτά το κιλό συσκευασµένα, έτοιµα και παραδοτέα στο συσκευαστήριο. Ποσότητες ατελείωτες. Πάρτε, πουλήστε, και κερδίστε, η προµήθεια δικιά σας, µας λένε.

Μπήκατε στον πειρασµό…
Να πουλήσουµε πολωνέζικα µήλα στην Ελλάδα; Ούτε κατά διάνοια. Είναι έγκληµα. Κάποιοι που αποσκοπούν καθαρά στο κέρδος ίσως το κάνουν. Είναι οι περίφηµες ελληνοποιήσεις. ∆εν µπορώ να σου πω τι ποσότητες θα έρθουν, δεν υπάρχει κάτι επίσηµο.

Το µέλλον τι επιφυλάσσει για το µήλο; Ποια είναι η εκτίµησή σας;
Οι προοπτικές είναι καλές, αλλά και εδώ πρέπει να γίνουν συγκεκριµένες φυτεύσεις σε περιοχές που πρέπει να καλλιεργούν µήλα. Πρέπει να πάµε σε καλλιεργητικές ζώνες, γιατί αυτή τη στιγµή βλέπουµε µήλο στην Ελλάδα που παράγεται σε υψόµετρο 50 µέτρα και εµφανισιακά είναι απαίσιο, µε συντηρησιµότητα µηδέν και µε γεύση τίποτε. Μπαίνει όµως στην αγορά και το µόνο που καταφέρνει είναι να γκρεµίσει την τιµή του ποιοτικού µήλου. Έχουν γίνει µεγάλα εγκλήµατα στο πώς έχει διαρθρωθεί η καλλιέργεια στην Ελλάδα. Εδώ χρειάζεται όλοι οι συντελεστές της παραγωγής να καθίσουµε, να συζητήσουµε.

Αισιοδοξείτε ότι µπορεί να υπάρξει κάποια θετική εξέλιξη στον τοµέα αυτό;
Όχι (γέλια). Κοιτάξτε. Είµαι 11 χρόνια πρόεδρος στον ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού κι ο κ. Αποστόλου που ανέλαβε υπουργός για θέµατα αγροτικού τοµέα, θα είναι ο 10ος σε αυτό το πόστο. Όσο καλή θέληση και γνώση και να είχε ο καθένας από αυτούς, δεν προλάβαινε να κάνει τίποτε σε τόσο σύντοµο χρονικό διάστηµα.

Υπάρχει κάποιο ελληνικό φρούτο που να κρύβει ευκαιρίες για τους παραγωγούς;
Το προϊόν µε τη µεγαλύτερη άνοδο στην κατανάλωση, αυτή τη στιγµή, στην Ευρώπη, είναι το κεράσι. Αν δεις το δείκτη είναι έτοιµος να απογειωθεί. Μια 7ετής έρευνα που έγινε από Ισπανούς και διερευνά µεταξύ άλλων πόσα κιλά κεράσια τρώει ο Ευρωπαίος, δείχνει ότι η τάση είναι έντονα ανοδική. Αντίθετα τα ροδάκινα υποχωρούν διαρκώς. Είναι θέµα γεύσης. Το αποτέλεσµά τους ήταν ξεκάθαρο. Το Ινστιτούτο της Ισπανίας προσπαθεί να βρει οµάδες στη χώρα για να τους προβάλει το δικό µας µοντέλο, του Βελβεντού, που είναι της λογικής φύγετε από την ποσότητα και πηγαίνετε στην ποιότητα. Αυτό όµως δεν θα το κάνει µε έναν, που, για παράδειγµα, έχει 3.000 στρέµµατα. Γι' αυτό και ψάχνουν να βρουν µικρές οµάδες παραγωγών σε περιοχές στο Βορρά όπου έχουν αυτές τις συνθήκες.

http://www.agronews.gr