Από το «πατριωτάκι» στον πατριωτισμό

Του Γιώργου Παγουλάτου*
Για δεύτερη φορά σε λίγες βδομάδες, ιταμοί εκπρόσωποι των υπαλλήλων της Βουλής απείλησαν με «λουκέτο», αντιδρώντας στην απόπειρα της κυβέρνησης να τους εξισώσει με τους λοιπούς δημοσίους υπαλλήλους. Για δεύτερη φορά, κόμματα και βουλευτές έσπευσαν να τους υποστηρίξουν.

Όταν διαλύονται οι ασθενέστεροι, θα περίμενες κάποια αυτογνωσία από όσους επί μακρόν καρπώθηκαν τη γενναιοδωρία του συστήματος. Όποιος περισσότερο ωφελήθηκε, περισσότερα ας προσφέρει. Όμως είναι κοντή η συνταγματική μνήμη των συνδικαλιστών της Βουλής. Παίζουν στα δάχτυλα το αυτοδιοίκητο, αλλά ξεχνάνε την ισότητα του άρθρου 4, να «συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους».

Δεν είναι αμελητέες οι δυνάμεις τους. Μια καθαρίστρια της Βουλής αμείβεται περισσότερο από μια λέκτορα πανεπιστημίου, πολύ περισσότερο από μια δασκάλα. Πράγματι, έχουν υποστεί μεγάλες μειώσεις, γιατί ήταν δυσθεώρητο το σημείο εκκίνησης. Από τους 16 μισθούς που λάμβαναν ώς το 2009, μέχρι τα θηριώδη εφάπαξ των 150 και 200 χιλιάδων ευρώ, από παρακρατήσεις εσόδων και προμηθειών της Βουλής υπέρ του Ταμείου τους. Προσληφθέντες ρουσφετολογικά, συγγενείς και προστατευόμενοι πολιτικών, βουλευτών και ισχυρών παραγόντων. Με δικαίωμα να μη μετατίθενται ποτέ, παρότι δημόσιοι υπάλληλοι, και εξαιρούμενοι του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Δεν είναι χωρίς προσόντα οι υπάλληλοι της Βουλής. Γνωρίζω ανθρώπους ικανούς, με παιδεία, σοβαρούς επαγγελματίες. Όμως τα προσόντα τους δεν ήταν ο καθοριστικός παράγοντας πρόσληψης. Δεν μπορεί να τους διαφεύγει αυτή η λεπτομέρεια, όταν εξουσιοδοτούν τους συνδικαλιστές τους να ασχημονούν. Δεν επιτρέπεται να το ξεχνούν οι πολιτικοί τους πάτρωνες, που όλο και κάποιον αδιόριστο επιτυχόντα του ΑΣΕΠ, κάποιον άνεργο οικογενειάρχη, κάποιον πενιχρά αμειβόμενο που χτυπάει υπερωρίες στην επιχείρηση ή σκίζεται φιλότιμα για 800 ευρώ στο Δημόσιο, όλο και κάποιον τέτοιο θα έχουν μεταξύ των ψηφοφόρων τους.

Χειρότερο ακόμα είναι το μήνυμα που εκπέμπουν. Δεν έχει σημασία ποιος είσαι, αλλά σε ποια καρέκλα κάθεσαι. Όχι τι ξέρεις, αλλά ποιον ξέρεις. Όχι τι προσφέρεις, αλλά για ποιον δουλεύεις. Δεν έχει σημασία πόσο προκλητική είναι η αντίδρασή σου, αρκεί να έχεις γερές πλάτες.

Μια κοινωνία διαλύεται όταν την ώρα της κρίσης οι πιο δυνατοί, οι πιο τυχεροί, οι πιο ευνοημένοι απεμπολούν τις ευθύνες τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε θαυμάσια ευκαιρία να αφήσει μια συντεχνία να περάσει χωρίς να τη χαϊδέψει. Μπορούσε να αξιώσει συμμετοχή στις θυσίες. Αντ’ αυτού προτίμησε να παίξει συνταγματικό κρυφτούλι. Προς τιμήν του το ΚΚΕ απέφυγε να γίνει μέρος του διακομματικού θεάτρου. Περιμένουμε από τον πρωθυπουργό να στηρίξει μέχρι τέλους τον υπουργό Οικονομικών σε αυτή την αναμέτρηση.

Τα συμφέροντα εκφυλίζονται σε απεχθείς συντεχνίες όταν περνάνε από την κοινωνική διαμαρτυρία στον κοινωνικό εκβιασμό. Όταν δίκην Φωτόπουλου κατεβάζουν διακόπτες για να διασφαλίσουν τα κεκτημένα. Οι βουλευτές που υπερασπίστηκαν τους υπαλλήλους της Βουλής στη διατήρηση των προνομίων τους δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τη λογική των «δικών μας παιδιών». Δεν κατόρθωσαν το άλμα από το «πατριωτάκι» του διαδρόμου στον συνταγματικό πατριωτισμό των θεσμών. Από την πελατειακή ηθική της διακριτικής μεταχείρισης σε κείνη της καθολικής υποχρέωσης.

* O κ. Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. To άρθρο δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή της Κυριακής στις 16 Δεκεμβρίου του 2012.