Ζήτημα ασφαλούς εφημέρευσης από την κατάργηση των εφημεριών ετοιμότητας

του Χρήτου Βήττα από τον ΠΤΟΛΕΜΑΙΟ
Θέμα αναφορικά με την ασφαλή εφημέρευση ιατρών στα νοσοκομεία της χώρας και εν προκειμένω στο Μαμάτσειο νοσοκομείο Κοζάνης, λόγω της περικοπής των εφημεριών ετοιμότητας, θέτει ο Διευθυντής του Ωτορινολαρυγγολογικού τμήματος του Μαμάτσειου νοσοκομείου Γεώργιος Χ. Γρηγοριάδης, με επιστολή του προς την κοινή διοίκηση των νοσοκομείων Κοζάνης και Πτολεμαΐδας, προς το Επιστημονικό Συμβούλιο του νοσοκομείου, προς την Ομοσπονδία των νοσοκομειακών γιατρών (ΟΕΝΓΕ) και την Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Δυτικής Μακεδονίας (ΕΙΝΔΥΜ).
Η επιστολή του Διευθυντή του ΩΡΛ τμήματος του Μαμάτσειου έχει ειδικότερα ως εξής:

«Παραλαμβάνοντας το πρόγραμμα των εφημεριών του Αυγούστου ’12 διαπίστωσα ότι υπήρξε τροποποίησή του σε σχέση με το πρόγραμμα που κατέθεσα. Η τροποποίηση αυτή αφορά την κατάργηση των εφημεριών ετοιμότητας. Προφανώς ο υπεύθυνος για την τελική εκπόνηση του προγράμματος θεωρεί ότι οι εφημερίες ετοιμότητας είναι περιττές.
Με την ευκαιρία αυτή θέλω να εκφράσω ορισμένες σκέψεις και προβληματισμούς όσον αφορά την αναγκαιότητας των εφημεριών ετοιμότητας και μικτού τύπου.
1. Οι υγειονομικές μονάδες και εν προκειμένω τα Νοσοκομεία της χώρας, εφημερεύουν για να είναι δυνατή η συντομότερη, αν όχι η άμεση και καλύτερα εφικτή αντιμετώπιση των επειγόντων προβλημάτων υγείας. Τώρα βέβαια το πώς καθορίζεται το επείγον περιστατικό είναι μια αρκετά μεγάλη συζήτηση στην οποία μπορούν να ακουστούν διάφορες απόψεις. Προσωπικά νομίζω ότι θα έπρεπε να ορισθεί και να γίνει αποδεκτό από όλους ότι: «Επείγον πρόβλημα υγείας είναι το πρόβλημα που θέτει σε άμεσο κίνδυνο την ζωή ή την σωματική ακεραιότητα και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη, αναπηρία ή θάνατο».
2. Η ασφαλής εφημέρευση ενός Νοσοκομείου ή ενός Τμήματος του προϋποθέτει την δυνατότητα αντιμετώπισης του επείγοντος δηλαδή την επάρκεια του προσωπικού, του εξοπλισμού και την ύπαρξη ενεργού εφημερεύοντος γιατρού. Ασφαλής εφημέρευση λοιπόν με εφημερεύοντα σε εφημερία ετοιμότητας ή μικτού τύπου δεν μπορεί να υπάρξει. Στην περίπτωση αυτή είναι προτιμότερο να μην εφημερεύει καθόλου το τμήμα και οι ασθενείς μετά τις πρώτες βοήθειες να παραπέμπονται ή να διακομίζονται σε πραγματικά ασφαλές αντίστοιχο τμήμα άλλου Νοσοκομείου.
3. Τι σημαίνει άραγε εφημερία ετοιμότητας; Είναι μια μορφή εφημερίας κατά την οποία ο εφημερεύων δεν είναι υποχρεωμένος να παρευρίσκεται εντός του ιδρύματος αλλά να προσέρχεται όταν τον καλούν. Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του νόμου 3205/2003 «Οι ιατροί που συμμετέχουν σε εφημερία ετοιμότητας υποχρεούνται να προσέρχονται στα νοσοκομεία και στις λοιπές μονάδες όταν και όσες φορές καλούνται για παροχή ιατρικών υπηρεσιών» καθώς και «Η κλήση και η προσέλευση ή μη ιατρών στην περίπτωση αυτή διαπιστώνεται από τα στοιχεία της κάθε νοσηλευτικής μονάδας και με ευθύνη του γιατρού της ενεργού εφημερίας». Και γεννάται το ερώτημα: Από ποιόν καλείται ο εφημερεύων σε ετοιμότητα; Προφανώς από τον ενεργό εφημερεύοντα με την ευθύνη του οποίου διαπιστώνεται η προσέλευση του ή μη. Δηλαδή πρέπει να υπάρχει ενεργός εφημερεύων ο οποίος και θα κρίνει την ανάγκη προσέλευσης του σε ετοιμότητα ευρισκομένου. Ακόμα, γεννούνται και τα ερώτηματα: Είναι νόμιμο, σύννομο έστω, να νοσηλεύεται ασθενής σε ένα τμήμα για το οποίο δεν υπάρχει ενεργός εφημερεύων; Είναι νόμιμο να κάνει εισαγωγή και να νοσηλεύσει ασθενή ο εφημερεύων σε ετοιμότητα; Προσωπικά νομίζω πως όχι, ωστόσο μάλλον επικρατούν άλλες απόψεις.
4. Είναι άραγε χρήσιμη η εφημερία ετοιμότητας; Μάλλον ναι, γιατί αποτελεί δικλείδα ασφαλείας για την ασφαλή εφημέρευση ενός τμήματος. Παραδείγματος χάριν αν συμβεί κάτι στον ενεργό εφημερεύοντα ( βλάβη της υγείας του ας πούμε) να είναι δυνατή η αντικατάστασή του, ή ακόμα σε περίπτωση ανάγκης διακομιδής, επείγουσας χειρουργικής επέμβασης κ.λ.π. να μην βρεθεί ακάλυπτο το τμήμα.
5. Η αποζημίωση που λαμβάνει ο σε ετοιμότητα ευρισκόμενος, όπως και ο ενεργός βέβαια, δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την ποσότητα του έργου που παράγουν αλλά μόνο με δέσμευση που έχουν απέναντι στο νοσοκομείο στο να του διαθέτουν τον πολύτιμο ελεύθερό τους χρόνο. Δεν φαντάζομαι να επιθυμεί κανείς να μπαινοβγαίνουν τα φορεία στο ΤΕΠ. Ο πυροσβέστης βρίσκεται σε βάρδια όχι γιατί έπιασε φωτιά αλλά για να σβήσει την φωτιά που πιθανώς να πιάσει, πράγμα που κανείς δεν το επιθυμεί, και ας πληρώνεται τσάμπα.
6. Τη μεγαλύτερη διαστρέβλωση της έννοιας της εφημερίας την αποτελεί η λεγόμενη μικτή εφημερία κατά την οποία ο ενεργός εφημερεύων μετά από κάποιες ώρες μετατρέπεται σε εφημερεύοντα ετοιμότητας. Βέβαια η λογική πίσω από αυτό, βρίσκεται στην ανάγκη διεκπεραίωσης εκκρεμοτήτων του πρωινού ωραρίου, το απόγευμα ή στην διεκπεραίωση προγραμματισμένων για το απόγευμα ιατρικών πράξεων όταν λόγω μεγάλου φόρτου εργασίας ή άλλων αιτίων αυτές δεν μπορούν να προγραμματιστούν πρωινές ώρες (π.χ. αιμοληψίες, απεικονιστικοί έλεγχοι, απογευματινή επίσκεψη στους νοσηλευόμενους κ.λ.π.) Αυτό ενδεχομένως να είναι σωστό, όμως αυτό δεν είναι εφημερία αλλά υπερωριακή απασχόληση. Καταστρατηγούμενη λοιπόν η μικτή εφημερία μετατρέπεται σε εφημερία που καλύπτει τα επείγοντα και κατ’ επέκταση τις διοικήσεις των νοσοκομείων στο να παρουσιάζουν το δυνατόν μεγαλύτερη ημερολογιακή κάλυψη στα προγράμματα εφημεριών (άπλωσε λίγο το πρόγραμμα γιατρέ μου) που εκπονούν. Δηλαδή, δούλεψε γιατρέ μου σαν ενεργός αλλά θα πληρωθείς λίγο λιγότερο και δεν θα σε ψάχνω να δω αν είσαι στην θέση σου, (καμιά φορά και στις ενεργείς, εκτός αν γίνει καμιά στραβή) πράγμα που ίσως βολεύει και μερικούς γιατρούς.
Σίγουρα, τα οικονομικά του κράτους οδηγούν σε περικοπές των κοινωνικών παροχών και κατ’ επέκταση και των δυνατοτήτων αποζημιώσεων των εργαζομένων, αλλά στην προκειμένη περίπτωση η περικοπή των εφημεριών ετοιμότητας, όπως αυτές πρέπει να γίνονται, μάλλον εντάσσεται στον γενικό σχεδιασμό της υποβάθμισης του ΕΣΥ. Εδώ δεν μιλάμε για οικονομία γιατί οι πιστώσεις για την αποζημίωση αυτών των εφημεριών δεν υπερβαίνουν τα προϋπολογισθέντα ποσά.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν προσωπικές μου απόψεις και σε καμία περίπτωση μομφή στους διοικούντες.»