Πανεπιστημιακά τμήματα υπό διωγμό

από τη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 29/11/2010

Το δόγμα «κάθε πόλη και σχολή» φαίνεται ότι θυσιάζεται στο βωμό των περικοπών κονδυλίων για την ανώτατη εκπαίδευση. Υπουργείο Παιδείας αλλά και ηγεσίες ιδρυμάτων άρχισαν ήδη τη συζήτηση -έστω και άτυπη αρχικά- για το συμμάζεμα των διάσπαρτων τμημάτων, στοχεύοντας στη δραστική μείωσή τους μέσα στο ερχόμενο διάστημα.

Η προσπάθεια της σμίκρυνσης του κράτους, για να περιοριστούν τα κρατικά έξοδα, όπως όλα δείχνουν, θα επεκταθεί και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στόχος του υπουργείου Παιδείας σύμφωνα με πληροφορίες είναι από τα συνολικά 40 πανεπιστήμια και ΤΕΙ (22 και 18 αντίστοιχα, με συνολικά 590 τμήματα) που λειτουργούν σήμερα σε όλη τη χώρα να συνεχίσουν την ακαδημαϊκή πορεία μόνον τα μισά. Το σκεπτικό του υπουργείου μάλλον είναι ξενόφερτο, αφού φαίνεται ότι ακολουθεί το γαλλικό μοντέλο. Εκεί η κυβέρνηση το 2006 κάλεσε τα ιδρύματα (28 ερευνητικά, 80 πανεπιστημιακά και δεκάδες σχολές) να συνεργαστούν, για να αντλήσουν χρήματα, δημιουργώντας πόλους έρευνας και ανώτατης εκπαίδευσης, όπως τους χαρακτηρίζουν. Μέχρι στιγμής παρά τις αντιδράσεις έχουν δημιουργηθεί 18 τέτοιοι πόλοι και έπονται και άλλοι.
Στην Ελλάδα η αρχή φαίνεται ότι θα γίνει με τα ΤΕΙ και τα τμήματα που δεν έχουν ιδιαίτερη ζήτηση, αλλά απομυζούν χρήματα από τα ιδρύματα. Οι πρόεδροι των ΤΕΙ στην πρόσφατη σύνοδό τους συζήτησαν διεξοδικά το θέμα, καταθέτοντας μάλιστα προτάσεις αρκετά ριζοσπαστικές και μη αρεστές σε αρκετούς. Υποστήριξαν πως πριν από τις τελικές αποφάσεις πρέπει να υπάρξει μία σοβαρή μελέτη, στην οποία θα προταχθούν τα ακαδημαϊκά κριτήρια λειτουργίας των ιδρυμάτων, ενώ θα εξεταστούν τόσο το κόστος όσο και η στελέχωση των τμημάτων. «Δεν είναι και πολύ ακαδημαϊκό αυτό που θα πω, αλλά έτσι αισθάνομαι. Απλώσαμε πολύ τον τραχανά και είναι καιρός να τον μαζέψουμε, γιατί θα αρχίσει να βρέχει. Ίσως υποκύψαμε σε πιέσεις τοπικών αρχόντων και ιδρύσαμε πολλά τμήματα σε διάφορες περιοχές. Δεν είναι όμως δυνατόν να υπάρχουν σπατάλες και να αιμορραγούν τα τμήματα, ιδιαίτερα όταν δεν υπάρχει ζήτηση από φοιτητές», τόνισε στη «Θ» ο πρόεδρος του ΤΕΙ Σερρών Δημήτρης Πασχαλούδης.
Στο τραπέζι του διαλόγου μπαίνουν και τα παραρτήματα των πανεπιστημιακών και τεχνολογικών ιδρυμάτων. Πληροφορίες αναφέρουν πως τα τμήματα που λειτουργούν μεμονωμένα σε διαφορετικές πόλεις από όπου βρίσκονται οι έδρες των ιδρυμάτων θα κληθούν να επιστρέψουν στη βάση τους ή να καταργηθούν, εάν δεν έχουν ζήτηση.

3+1=;
Στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν τέσσερα ιδρύματα. Το ΑΠΘ, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το ΑΤΕΙ και το Διεθνές Πανεπιστήμιο με πολλά ομοειδή τμήματα. Καταρχήν οι συζητήσεις αφορούν τα παραρτήματα αυτών των ιδρυμάτων, δηλαδή την κατάργηση ή την επιστροφή τους στη βάση. Βέβαια στη δεύτερη περίπτωση θα δημιουργηθεί πρόβλημα με τις υποδομές. Φήμες θέλουν το Διεθνές Πανεπιστήμιο (σ.σ. έχει μόνον μεταπτυχιακά προγράμματα) να ενσωματώνεται στο Μακεδονίας, όπως και κάποια τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που λέγεται ότι θα καταργηθεί, αφού μέχρι στιγμής δεν κατάφερε να γίνει αυτόνομο. Κάποια άλλα τμήματά του πιθανόν να ταιριάζουν καλύτερα στο ΑΠΘ, π.χ. μηχανολόγοι. Η συζήτηση είναι έντονη και για το τι μέλλει γενέσθαι με τα τμήματα που έχουν σχεδόν όμοια αντικείμενα σπουδών, π.χ. Οικονομικό ΑΠΘ και Οικονομικές Επιστήμες του ΠΑ.ΜΑΚ., Λογιστική και Χρηματοοικονομική του ΠΑ.ΜΑΚ. και Λογιστική του ΑΤΕΙ-Θ.
Στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας οι αποφάσεις μάλλον θα είναι πολύ δραστικές. Όπως υποστήριξε ο πρόεδρός του Γιώργος Χαραλαμπίδης, μεγάλο πρόβλημα υπάρχει με το τμήμα Εφαρμογών Συστημάτων Εφοδιαστικής στα Γρεβενά, το οποίο παρά την κατάργηση του 10 δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τον επιθυμητό αριθμό φοιτητών. Κατά συνέπεια εξετάζεται ακόμη και η κατάργησή του. Συμμάζεμα, δηλαδή κατάργηση ή συγχώνευση, θα γίνει και στα τμήματα Περιβάλλοντος και Πληροφορικής, τα οποία είναι διάσπαρτα σε διάφορες πόλεις.

Τα κριτήρια και οι παράμετροι
«Μιλάμε για νοικοκύρεμα και ορθολογισμό στη διαχείριση κονδυλίων. Είμαστε αντίθετοι στις περικοπές κονδυλίων αλλά υπέρ του νοικοκυρέματός τους. Θεωρώ ότι, όταν θα είναι έτοιμες οι οικονομικοτεχνικές προτάσεις μας, το κόστος των δαπανών θα είναι μειωμένο κατά 50%», σχολίασε ο πρόεδρος του ΤΕΙ Πάτρας Σωκράτης Καπλάνης, προσθέτοντας ότι τα προεδρεία έχουν συγκροτήσει μία επιτροπή, η οποία θα καταθέσει σύντομα προτάσεις.
Κατά τον ίδιο οι προτάσεις για το νέο χωροταξικό σχέδιο των ιδρυμάτων πρέπει να λάβουν υπόψη τους τις εξής παραμέτρους:
- Την απασχολησιμότητα των πτυχιούχων.
- Το ενδιαφέρον των εισαχθέντων για φοίτηση στα εν λόγω τμήματα.
- Τις υποδομές και το επιστημονικό προσωπικό.
- Εάν στην ίδια πόλη υπάρχουν τμήματα με ομοειδή αντικείμενα. Παραδείγματος χάριν στην Πάτρα υπάρχουν δύο τμήματα Διοίκησης και Οικονομίας του πανεπιστημίου και του ΤΕΙ. Σε αυτήν την περίπτωση θεωρεί ότι ιδανική θα ήταν η συνδιοίκηση και η συνδιαχείριση πόρων μεταξύ των ιδρυμάτων.
- Την εισαγωγή των υποψηφίων σε σχολές και στη συνέχεια την κατανομή τους σε προγράμματα σπουδών (και όχι τμήματα που θεωρούνται δαπανηρά) κατά τα πρότυπα ευρωπαϊκών πανεπιστημίων.
Πάντως για τον πρόεδρο του ΤΕΙ Καβάλας Γιώργο Μητρόπουλο η κατάργηση των παραρτημάτων δεν είναι λύση. «Το πρόβλημα για μένα είναι οι σχολές που οδηγούν στην ανεργία. Πετάνε τα χρήματα του έλληνα φορολογούμενου, βάζοντας 1.400 άτομα στις Θεολογικές σχολές, όταν είναι γνωστό ότι δεν υπάρχει επαγγελματική αποκατάσταση».

Στο κόκκινο
- Άγνωστο το μέλλον του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, το οποίο εκτιμάται ότι είτε θα καταργηθεί εντελώς είτε κάποια τμήματά του θα μεταφερθούν στη Θεσσαλονίκη.
- Προς τη Θεσσαλονίκη, τη βάση δηλαδή των πανεπιστημίων, οδεύουν μάλλον τα τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στη Νάουσα (Διοίκησης Τεχνολογίας) και την Έδεσσα (Μάρκετιγκ και Διοίκηση Λειτουργιών) αλλά και του ΑΠΘ στη Βέροια (Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης). Δεν είναι ξεκάθαρο το ζήτημα του ΤΕΦΑΑ στις Σέρρες, το οποίο ανήκει στο Αριστοτέλειο, που διατηρεί ήδη τμήμα στη Θεσσαλονίκη.
- Προς κατάργηση ή μεταφορά τους στην έδρα του ιδρύματος τα παραρτήματα του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης στο Κιλκίς (Παραγωγής και Σχεδιασμού Eνδυμάτων) και τα Νέα Μουδανιά (τμήμα Τεχνολογίας Αλιείας-Υδατοκαλλιεργειών). Δεν αποκλείεται να συζητηθεί το ενδεχόμενο μεταφοράς στη Θεσσαλονίκη του τμήματος Τυποποίησης και Διακίνησης Προϊόντων-Logistics της Κατερίνης.
- Γενικές ανακατατάξεις με αρκετές συγχωνεύσεις αλλά και καταργήσεις στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας, που έχει έδρα την Κοζάνη και παραρτήματα σε Καστοριά, Γρεβενά, Φλώρινα και Πτολεμαΐδα.