Η κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων ιδεών και της παγκοσμιοποίησης, τις τελευταίες δεκαετίες, οδήγησαν σε απίσχναση της Δημοκρατίας.
Ο υποτιθέμενος ακατάλυτος δεσμός ανάμεσα στην οικονομία της αγοράς και τη Δημοκρατία οδήγησε στη Δημοκρατία της αγοράς, δηλαδή σε ένα μετά-δημοκρατικό καθεστώς, εντός του οποίου η οικονομία αποφασίζει και η πολιτική υποτάσσεται, ενώ οι πολίτες παραμένουν αδρανείς στο περιθώριο, ιδιώτες-καταναλωτές.
Ο μεγάλος απών στη Δημοκρατία της αγοράς είναι ο λαός και η πιο μεγάλη πρόκληση για τη λειτουργία του πολιτεύματος η απάθεια του λαού και ο εσωτερικός κατακερματισμός του.
Στη χώρα μας, η διαδοχή δύο κρίσεων, της κρίσης χρέους και της επιδημιολογικής κρίσης, επέτειναν το δημοκρατικό πρόβλημα.
Η πιο επικίνδυνη πολιτική και πολιτισμική συνέπεια τους είναι η εκμηδένιση κάθε έννοιας συλλογικής συνείδησης.
Πρόκειται για την ηθική και πνευματική εξάντληση του ελληνικού λαού, η συντριπτική πλειονότητα του οποίου δεν αισθάνεται πλέον ότι ανήκει σε μια συλλογική οντότητα, μέσα στην οποία μοιράζεται με άλλους κοινές αξίες, κοινούς στόχους και κοινές δράσεις.
Στο πλαίσιο αυτό, ο φόβος και η ανασφάλεια διευκόλυναν την κυριαρχία στην εθνική μας σκηνή του φτηνού δημόσιου λόγου, της δημαγωγικής ιαχής, της ισοπεδωτικής απλούστευσης, διευκόλυναν την απώλεια της αισθητικής και την αντιστροφή της σημασίας των λέξεων. Ο δημόσιος λόγος μετασχηματίστηκε από μέσο πολιτικού διάλογου σε μέσο πολιτικής βίας.
Είναι προφανές ότι χρειάζεται να ανακαλύψουμε εκ νέου τη Δημοκρατία, να την αναζωογονήσουμε και να της δώσουμε νέο περιεχόμενο, διαστάσεις και βάθος.
Η υποχρέωση αυτή συνιστά καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας, όχι συντηρητικών και νεοφιλελεύθερων κομμάτων που παρήγαγαν το πρόβλημα.
Το δημοκρατικό καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας, παντού και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, είναι η ριζική αναδιοργάνωση της Δημοκρατίας, ώστε το γενικό δημόσιο συμφέρον να καταστεί η μόνη ισχυρή κανονιστική αρχή των πολιτικών αποφάσεων, μακριά από την επιρροή αδιαφανών μηχανισμών και συμφερόντων.
Το καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας είναι να μεταμορφώσει τη Δημοκρατία από μαραζωμένη αντιπροσώπευση σε ένα θεσμικό σχηματισμό δυναμικά διαμορφούμενο από πρωτοβουλίες των πολιτών. Να μετασχηματίσει, δηλαδή, την αντιπροσωπευτική Δημοκρατία σε συμμετοχική Δημοκρατία. Θεσμοί, όπως το δημοψήφισμα που διενεργείται ύστερα από πρωτοβουλία πολιτών ή όπως η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, μπορούν να συμβάλλουν στον βαθύ αυτό μετασχηματισμό.
Δεν είναι μικρότερης σημασίας η οργάνωση ισχυρών δικτύων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ανταλλαγών στο επίπεδο των πόλεων και των περιφερειών, που μπορούν να αναδείξουν ένα νέο πνεύμα τοπικού και δημοκρατικού φεντεραλισμού, ικανού να εξισορροπεί την ασυδοσία των χρηματιστηριακών αγορών και ροών.
Μόνον έτσι η Δημοκρατία θα αποκτήσει την εσωτερική ζωντάνια και διαλεκτική της. Μόνον έτσι θα πάψει να είναι τόπος παθητικών και εξαναγκασμένων συμφωνιών και θα μετατραπεί σε τόπο ενεργητικών και δημιουργικών συναινέσεων.
Η «σφύζουσα δημοκρατική κοινωνία», σύμφωνα με την ωραία διατύπωση της Chantal Mouffe, πρέπει να περιλαμβάνει διάσπαρτες κοινωνικές δυνάμεις και συμφέροντα, που δεν υπόκεινται στον έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Πρέπει, δε, να τη διατρέχουν «κέντρα δημιουργίας και διάδοσης του πολιτισμού, ισχυρά, αυτόνομα και ανταγωνιστικά μεταξύ τους», όπως παρατηρεί ο Carlo Galli.
Το καθήκον της σοσιαλδημοκρατίας είναι να ανανεώσει και να νοηματοδοτήσει πάλι τη Δημοκρατία, δίνοντάς της τη λάμψη του μοναδικού θεσμικού εγγυητή της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, καθιστώντας επίκεντρό της τη συμμετοχή, τη διαφάνεια, τη δικαιοσύνη.
Αν, 40 χρόνια τώρα, οι νεοφιλελεύθεροι συντηρητικοί «διόρθωσαν» τη Δημοκρατία σύμφωνα με τις ανάγκες της αγοράς, ήλθε ή ώρα να πετύχουμε εμείς, όσοι μιλούμε στο όνομα των ιδεών του δημοκρατικού σοσιαλισμού, τη «διόρθωση» της αγοράς στις ανάγκες της Δημοκρατίας και της κοινωνίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου