Το πρόβλημα της πρόσληψης των αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου σε άρθρο-εισήγηση του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου.

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Το άρθρο: ‘’Οι αποφάσεις της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και το πρόβλημα της πρόσληψης αυτών, υπό του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου (Σαββάτου), Καθηγητού Πανεπιστημίου Αθηνών’’, (amen.gr) ανήκει στην κατηγορία των πιο σημαντικών μετασυνοδικών κειμένων. Το άρθρο του Σεβ. αναγνωρίζει την ύπαρξη του προβλήματος και απαντά με υπευθυνότητα για την επίλυσή του.    

Στην τοπική μας Εκκλησία ο Σεβ. Μητροπολίτης Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος είχε την καλή πρόνοια και ευγένεια και κοινοποίησε έγκαιρα στον ιερό Κλήρο καταλεπτώς όλα τα κείμενα των αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου.

Αν σκεφτεί κανείς τα σωρηδόν κείμενα που αναρτώνται στο διαδίκτυο, στα οποία οι συντάκτες τους καταφέρονται με σφοδρότητα (και μίσος θα έλεγα) εναντίον της σύγκλησης και των αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, εκτιμά καλύτερα την αναγκαιότητα του άρθρου του Σεβ. κ. Χρυσοστόμου, που με νηφάλιο λόγο βάζει τα πράγματα στη θέση τους.      

Το ως άνω άρθρο του Σεβ. Μεσσηνίας είναι κείμενο ουσίας και απαντά στην εύλογη απορία (και αγωνία) πολλών και δική μου: Οι αποφάσεις (εν Αγίω Πνεύματι) ελήφθησαν. Τις παραλάβαμε. Ωραία. Άλλοι από εμάς τις διαβάσαμε, άλλοι όχι. Και τώρα τι;

Ποια είναι η ‘’τύχη’’ τους; Θα παραμένουν τα κείμενα (αδιάβαστα ή διαβασμένα) στα συρτάρια των ενοριών; Πώς όλα αυτά θα περάσουν στο πλήρωμα; Πώς, με ποιο (ορθό και κανονικό) τρόπο θα γίνει η πρόσληψή τους από το εκκλησιαστικό σώμα;  

Στα ερωτήματα αυτά που γεννιούνται κατά την ανάγνωση των Συνοδικών κειμένων και απασχολούν τον αναγνώστη, ήρθε να απαντήσει με διαυγή εκκλησιαστικό λόγο το παραπάνω άρθρο του Σεβ. Μεσσηνίας, που έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα amen.gr και μπορεί, όποιος ενδιαφέρεται, να την επισκεφτεί και να το μελετήσει.

Στο άρθρο συμπυκνώνονται πολλά θέματα. Που δίνουν απαντήσεις. Και φωτίζουν το τεθέν υπαρκτό πρόβλημα (και) με την ιστορική διαδρομή της Εκκλησίας. Ωστόσο προκύπτουν και νέα ερωτήματα που χρήζουν περισσότερης ανάλυσης.  

Το άρθρο αφοπλίζει τον φοβικό και ελευθερώνει από τον καχύποπτο λόγο. Διαλύει τις αμφιβολίες, όσες που προσπαθούν να ενσπείρουν σε κληρικούς και λαϊκούς, αρνητές και πολέμιοι της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, αυτοχαρακτηριζόμενοι και αυτοπροβαλλόμενοι, ως ‘’παραδοσιακοί’’ και ‘’πατερικοί’’. Ωσάν και οι Πατέρες απ’ άκρου εις άκρον της γης, που συγκρότησαν τη Σύνοδο να μην είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Αντιγράφω λίγα αποσπάσματα από το ενδιαφέρον άρθρο:

Θέτει με σαφήνεια το ερώτημα που μας απασχολεί: ‘’Το πρώτο και βασικό ερώτημα το οποίο τίθεται ως προς τη διαδικασία της πρόσληψης είναι ο τρόπος, το πώς δηλαδή πραγματοποιείται αυτή η πρόσληψη’’. (παράγραφος 8^η).  

Αποσαφηνίζει το χαρακτήρα της πρόσληψης: ‘’Το ζήτημα της πρόσληψης και αποδοχής των συνοδικών αποφάσεων, είτε σε επίπεδο τοπικό είτε και καθολικό είναι θέμα θεολογικό και μάλιστα εκκλησιολογικό ενώ δεν έχει καμμία σχέση με αντιλήψεις δικανικές, νομικές διεργασίες ή στατιστικές αξιολογήσεις’’. (παράγραφος 1^η). 

Η πρόσληψη δεν γίνεται αυτόματα και δεν είναι εύκολη: ‘’Η πρόσληψη είναι ένα γεγονός διαρκές και μία διαδικασία συνεχής της ίδια της ζωής της Εκκλησίας…’’ (παράγραφος 2^η).

Για την πρόσληψη απαιτείται ικανότητα: ‘’Το θέμα της πρόσληψης είναι ζήτημα που δύσκολα μπορεί να ξεπεραστεί ή να παραθεωρηθεί, αφού είναι η έκφραση της ικανότητας του εκκλησιαστικού σώματος να καθιστά ‘’κτήμα’’ του τις συνοδικές αποφάσεις, με τις οποίες εκφράζονται οι εκκλησιαστικές εμπειρίες και συνδέονται με άλλες παλαιές, τις οποίες και επικαλούνται. Με άλλα λόγια η πρόσληψη σχετίζεται με το θέμα της παράδοσης, στα πλαίσια της ίδιας της εκκλησιαστικής εμπειρίας και ζωής, και έτσι συνδέεται με το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, δηλαδή την ιστορία και τα έσχατα και μάλιστα με ένα τρόπο δυναμικό’’. (παράγραφος 3^η).

‘’Μέρος της διαδικασίας της πρόσληψης αποτελούν οι αποφάσεις και τα κείμενα θεσμικών σωμάτων, τα οποία με την ειδική μορφή των συνοδικών αποφάσεων, και όχι ατόμων ή μεμονωμένων ομάδων, καθίστανται ουσιαστικό περιεχόμενο της πρόσληψης, η ίδια δε διαδικασία της πρόσληψης, όσο θα υπάρχουν, ‘’εν τόπω και εν χρόνω’’, διαφορετικές απόψεις, θέσεις ή ερμηνείες επί συγκεκριμένων συνοδικών αποφάσεων, τόσο περισσότερο θα επιβεβαιώνει την αναγκαιότητά της’’. (παράγραφος 7^η).

Το άρθρο αυτό είναι ο απαραίτητος απαντητικός επίλογος στα ερωτήματα, που προκύπτουν από την ανάγνωση των αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου και που το ίδιο το άρθρο θέτει: ‘’Το πρώτο και βασικό ερώτημα το οποίο τίθεται ως προς τη διαδικασία της πρόσληψης είναι ο τρόπος, το πώς δηλαδή πραγματοποιείται αυτή η πρόσληψη’’.

Εύχομαι η πρόσληψη των αποφάσεων της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου (Κρήτη 2016) να ‘’είναι ένα γεγονός διαρκές και μία διαδικασία συνεχής της ίδια της ζωής της Εκκλησίας…στα πλαίσια της ίδιας της εκκλησιαστικής εμπειρίας και ζωής’’.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

29-1-2017