Εκδρομή σε Αιανή, Βελβεντό και Κοζάνη

Από τη διαδικτυακή εφημερίδα Ηπειρωτικός Αγών
Ξεκινήσαμε έχοντας σύμμαχό μας τον καιρό για το ταξίδι μας στη δυτική Μακεδονία το Σάββατο στις 3 Δεκεμβρίου. Με τον σύλλογο των φίλων της Γκρετσία Σαλεντίνα, και ιδιαίτερα με τον πρόεδρό τους τον Νίκο Σουρέλη, είναι σίγουρο ότι δεν θα πλήξουμε όπου κι αν βρεθούμε.
 Και προπαντός είναι βέβαιο ότι θα δούμε πολλά που αφορούν στον τόπο, τα οποία  πιθανόν δε θα μας δινόταν ποτέ η ευκαιρία να τα δούμε. Έτσι, λοιπόν, επιβιβαστήκαμε στο εκδρομικό λεωφορείο του ΚΤΕΛ και με οδηγό τον Σπύρο, ο οποίος τίποτα δεν αρνιόταν προκειμένου το ταξίδι μας να είναι άνετο, ξεκινήσαμε.

Προορισμός μας η Κοζάνη και κάποιες άλλες μικρότερες πόλεις που βρίσκονται κοντά της και ομορφαίνουν την περιοχή. Η πρώτη σκέψη να επισκεφθούμε τα Μπουχάρια, το γεωλογικό φαινόμενο του Μικροβάλτου, απορρίφθηκε ευθύς εξ αρχής, λόγω του παγετού που επικρατούσε στην περιοχή και δε θα μπορούσαμε ούτε καν να διαβούμε τη γέφυρα και να πλησιάσουμε τα εντυπωσιακά σχήματα της φύσης που μοιάζουν με εκείνα της Καππαδοκίας.  Ένα μοναδικό, όπως μας πληροφορεί ο κ. Σουρέλης, και ιδιόμορφο δάσος που έχει προέλθει από τη διάβρωση του εδάφους σε διάστημα δεκάδων χιλιάδων χρόνων.

Τα Μπουχάρια μας απασχολούσαν σε όλο το ταξίδι, παρακαλώντας να λιώσουν οι πάγοι, κι αφού η ευχή δεν εισακούστηκε, αρκεστήκαμε να δούμε την πατρίδα των μουσών, το Βελβεντό με την τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου, την Αιανή με τα αρχαία της, την Κοζάνη, τις βυζαντινές και μεταβυζαντινές εκκλησίες και τις άπειρες ομορφιές του τόπου. Και κατά κάποιο τρόπο αποζημιωθήκαμε.

Στο Καμίνι συναντήσαμε την Ντίνα Τζώρτζη που κατάγεται από την Αιανή και την είχαμε μαζί μας για ολόκληρη την πρώτη ημέρα να μας μιλά συνεχώς για τον τόπο της, να τον τραγουδά -γιαβρούμ- και να μας τον δείχνει σπιθαμή προς σπιθαμή. Θα μας διηγηθεί ιστορίες με τις Λαζαρίνες -το έθιμο του Λαζάρου- και θα μας μυήσει στα παραδοσιακά τους τραγούδια. Θα ακούσουμε από τα χείλη της πόσο δύσκολο είναι να συλλέγεις τον κρόκο και την ταλαιπωρία που τράβηξε η ίδια να δουλέψει στα χωράφια του Κρόκου Κοζάνης  για να μαζέψει τελικά  μια σακούλα από αυτό το θαυματουργό φυτό, που έκανε την Κοζάνη ξακουστή στον κόσμο.

Τη σκυτάλη στην ξενάγηση πήρε ο επί δυο τετραετίες δήμαρχος του Βελβεντού Μανώλης Στεργίου. Θα μας ξεναγήσει στο ιστορικό ξωκκλήσι του Αγίου-Μηνά και στην κεντρική εκκλησία του Βελβεντού της Κοίμησης της Θεοτόκου. Το Βελβεντό μια κωμόπολη με 4.000 κατοίκους είναι χτισμένο στους πρόποδες των Πιερίων και στα πόδια του έχει την τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου. Η απαράμιλλη ομορφιά του τοπίου, τα ενδιαφέροντα μνημεία, η αξιόλογη πολιτιστική κίνηση, τα παραδοσιακά αρχοντικά του και τα  πεντακάθαρα σοκάκια με τα καλντερίμια αποτελούν πόλο έλξης για τους επισκέπτες.

Θα περάσουμε μέσα από μια μαγευτική τοποθεσία γεμάτη πλατάνια, μονοπάτια και ξύλινες μικρές σκάλες με γέφυρες  και θα δούμε -έστω κι από μακριά- τον τριπλό καταρράκτη του Αλιάκμονα. Θα ακούσουμε τον ήχο του νερού που πέφτει ορμητικά από ψηλά και χάνεται στο βάθος της χαράδρας του ποταμού. Όμορφες εικόνες, ανεπανάληπτες με τη φύση να οργιάζει.

Διαβαίνοντας ανάμεσα από τα πανέμορφα καθαρά μονώροφα  σπίτια, έρχεται στη μνήμη μας μια γυναίκα, μια αξιόλογη συμπατριώτισσά μας  δασκάλα, που άφησε το στίγμα της στο γυμνάσιο-λύκειο και στον μορφωτικό σύλλογο, αλλά και σε όλους τους κατοίκους  της πόλης. Είναι η φιλόλογος, η αξέχαστη Ιοκάστη Ρίζου. Περνούμε μέσα από το σχολείο της και είναι σα να την ακούμε να μιλά για τον Νίκο  Καζαντζάκη, αλλά και για τον Αντώνη Σαμαράκη.

Ο δήμαρχος θα αναφερθεί και στην Κοινωνία των πολιτών Βελβεντού με τα 2.300 μέλη που την αποτελούν δημότες, ετεροδημότες, ομογενείς και φίλοι οι οποίοι σκοπό έχουν την εθελοντική προσφορά στο Βελβεντό και τον αγώνα για την επαναφορά της αυτονομίας του πρώην δήμου.

Εδώ οι ρέκτες του σιροπιού θα σταματήσουν για να γευτούν τους λουκουμέδες και τις φημισμένες τουλούμπες του Ζανδέ.

Η Αιανή μας βρίσκει γεμάτους εμπειρίες που μας μεταδίδουν οι ξεναγοί μας, αλλά και μας προσφέρουν οι εικόνες της πεντακάθαρης τεχνητής λίμνης. Κι ενώ πολλοί ευχόμαστε να ήταν και η δική μας λίμνη σαν ετούτη, ο δρόμος μας βγάζει στο αρχαιολογικό μουσείο της. Η Αιανή είναι μια αρχαία πόλη και, σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο, χτίστηκε από τον Αιανό, γιο του Ελύμου και ιδρυτή της Ελύμειας, εξ’ ού και το όνομα του ξενοδοχείου μας. Τα αρχαιολογικό μουσείο της κωμόπολης αυτής στεγάζεται σε ένα σύγχρονο κτίριο και περιλαμβάνει ανεκτίμητα αρχαιολογικά ευρήματα. Ακόμη και στον εξωτερικό χώρο του υπάρχουν αντίγραφα αγαλμάτων, ενώ σε ένα από αυτά διαβάζουμε φράσεις από την Ασκητική του Καζαντζάκη. Στον κάτω όροφο στεγάζονται εκθέσεις.  Είχαμε την τύχη να περιηγηθούμε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα -όσο και πρωτότυπη-  έκθεση, με θέμα το DNA.

 Λίγο πιο πέρα θα συναντήσουμε το αρχαιολογικό συγκρότημα, όπου κάτω από τα σκέπαστρα υπάρχουν τάφοι και άλλα αρχαία ευρήματα. 

Θα περάσουμε από τα Σέρβια με τα ιστορικά του κάστρα πάνω στο βουνό, ενώ ο δρόμος σε λίγο θα μας βγάλει στην κεντρική πλατεία της Κοζάνης με το ιστορικό ρολόι να δεσπόζει. Ο κεντρικός ναός της, ο αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο, με το θαυμάσιο τέμπλο και την κόκκινη εικόνα της Πλατυτέρας στο ιερό του, ετοιμάζεται να γιορτάσει τον άγιό της την επομένη.

Μέσα σ’ αυτό το γεμάτο πολιτιστικό διήμερο που ζήσαμε,  να μην παραλείψουμε να αναφερθούμε και στον Λάκη μας. Με την ευκαιρία της εκδήλωσης για τα 60 χρόνια των Ορυχείων της ΔΕΗ, ο συνθέτης Γιάννης Μαρκόπουλος προσκλήθηκε για μια μεγάλη συναυλία στο εξαιρετικό κλειστό γυμναστήριο έξω από την Κοζάνη, στην οποία συμμετείχαν ο συμπατριώτης μας Λάκης Χαλκιάς, ο Κώστας Μακεδόνας και πολλοί νέοι ανερχόμενοι καλλιτέχνες. Σ’ αυτή την εκδήλωση δόθηκε μεγάλη σημασία στη συστηματική αξιοποίηση των επιφανειακών λιγνιτικών κοιτασμάτων της δυτικής Μακεδονίας -των μεγαλύτερων στην Ελλάδα- που έμελλε να σφραγίσει ανεξίτηλα την περιοχή καθιστώντας την ενεργειακή καρδιά της χώρας.