Ομιλία Γ. Βλατή στην ολομέλεια για την ίδρυση υπηρεσίας ασύλου & υπηρεσίας πρώτης υποδοχής

Κύριε Υφυπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πάνε σχεδόν πενήντα χρόνια από τότε που καθιερώθηκε μέσω της Συνθήκης της Γενεύης το δικαίωμα της αναζήτησης ασύλου και αποτελεί πλέον θεμελιώδη αρχή της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Κατά συνέπεια, η εξασφάλισή του, δηλαδή, η προστασία των προσφύγων δεν είναι απλώς παραχώρηση ανθρωπιστικής φύσης, αλλά και διεθνής νομική υποχρέωση…ο ίδιος ο ορισμός της ιδιότητας του πρόσφυγα καθορίζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο την επιτακτική ανάγκη διασφάλισης του δικαιώματος του ασύλου για όλους όσους όχι απλώς το δικαιούνται, αλλά το έχουν απόλυτη ανάγκη. Αυτή καθεαυτή η ιδιότητα του πρόσφυγα καθιστά απαραίτητη και τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για το διαχωρισμό του από τον οικονομικό μετανάστη.

Καλό είναι να πάψουμε να ψαρεύουμε συνεχώς στα θολά νερά του λαϊκισμού -δεν είναι το ίδιο πράγμα- αλλά, βήμα-βήμα να βρούμε τις λύσεις και να κάνουμε και προτάσεις καμία φορά, όχι μόνο να χύνουμε «μαύρο» δάκρυ, «κροκοδείλιο» πολλές φορές.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η αθρόα εισροή παράνομων μεταναστών από τρίτες χώρες στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδιαιτέρως στη χώρα μας, ως πύλη εισόδου, τις τελευταίες δεκαετίες έχει δημιουργήσει μία κατάσταση αφόρητη και, δυστυχώς, ανεξέλεγκτη πολλές φορές. Η Κυβέρνηση, αφενός λαμβάνοντας υπ' όψιν τα αρνητικά σχόλια των διεθνών οργανισμών -όχι μόνο των κοινοτικών οργάνων, αλλά και του ΟΗΕ,  της Ύπατης Αρμοστείας κ.λπ.- σχετικά με την αδυναμία μας να ανταποκριθούμε επιτυχώς στις υποχρεώσεις μας αναφορικά με τους αιτούντες άσυλο και αφετέρου έχοντας αντιληφθεί την αγανάκτηση των τοπικών κοινωνιών των παραμεθόριων περιοχών, αλλά και των μεγάλων αστικών κέντρων που συγκεντρώνονται σε μεγάλους πληθυσμούς οι παράνομοι μετανάστες, προχωρά στη λήψη δέσμης μέτρων που αφορούν τόσο την επιτάχυνση του μηχανισμού χορήγησης ασύλου, όσο και την ενίσχυση των ελέγχων στα κύρια σημεία εισόδου.

Πριν περάσω, λοιπόν, στο νομοσχέδιο που σήμερα συζητούμε, θα ήθελα να κάνω ένα σύντομο σχόλιο για τον περίφημο φράκτη των δωδεκάμισι χιλιομέτρων στα χερσαία σύνορά μας με την Τουρκία, στον Έβρο. Τα είδαμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Πήγαμε και τα είδαμε. Ο φράκτης προφανώς δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης, δεν πρόκειται να αποτρέψει τους αιτούντες άσυλο να προσφύγουν στη χώρα μας για την άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος. Είναι ένα μέτρο, όμως, που -κατά τη γνώμη μας- θα συμβάλει στον καλύτερο έλεγχο των χερσαίων συνόρων μας στην περιοχή. Δηλαδή, αυτή τη στιγμή που εκεί, στα χερσαία σύνορα, δεν υπάρχει τίποτα, κανένα εμπόδιο, είναι νόμιμο να περνάει ο οποιοσδήποτε; Μπορεί να περνάει ο οποιοσδήποτε από τη μία χώρα στην άλλη, χωρίς να υφίσταται τις κυρώσεις ή ο,τιδήποτε μέτρα που κάθε χώρα προσπαθεί να πάρει για να προστατεύσει τα σύνορά της; Η λειτουργία του, λοιπόν, είναι αποτρεπτική, γι’ αυτό είναι παράλογο να γίνονται τόσες συζητήσεις για τη σκοπιμότητα ή τη χρησιμότητά του.

Ας είμαστε ρεαλιστές, κύριοι συνάδελφοι. Δεν μπορεί η χώρα μας από μόνη της να αποτρέψει ή να ρυθμίσει το γενικότερο πρόβλημα του παγκόσμιου φαινομένου της μετανάστευσης. Έχει, όμως, κάθε δικαίωμα να προασπίζει τα σύνορά της. Η σύγκριση, επιτέλους, με τα αμερικάνικα πλωτά κέντρα κράτησης και οι υπερβολές για εγκατάσταση πολυβολείων με ΣΔΙΤ κ.λπ. -κάτι ειρωνικά σχόλια- δε νομίζω ούτε ότι μας τιμούν, αλλά ούτε και δικαιολογούνται από τα μέτρα που παίρνουμε.

Περνώντας, λοιπόν, στο συγκεκριμένο νομοσχέδιο, θα ήθελα να υπενθυμίσω αυτό που ο Υπουργός είπε στην Επιτροπή και αποτελεί την ουσία του. Η ίδρυση Υπηρεσίας Ασύλου και Υπηρεσίας Πρώτης Υποδοχής δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την ταχύτερη και δικαιότερη εξέταση των αιτημάτων ασύλου που υποβάλλονται στη χώρα μας, καθώς και την ανθρώπινη διαχείριση του τεράστιου αριθμού μεταναστών που υποδεχόμαστε καθημερινά στη χώρα μας. Και βέβαια, στο τρίτο κεφάλαιο είναι η ενσωμάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας στο Εθνικό Δίκαιο που αναθεωρεί ουσιαστικά το νομικό πλαίσιο για τον εθελοντικό επαναπατρισμό των μεταναστών, αλλά και την υποχρεωτική απέλαση όσων δεν φέρουν την ιδιότητα του πρόσφυγα.

Με δύο λόγια το σημερινό νομοσχέδιο αφορά ουσιαστικά την οργάνωση του ελληνικού κράτους σχετικά με τη χορήγηση ασύλου σε νέες βάσεις. Άλλωστε, η μέχρι σήμερα αντιμετώπιση του ζητήματος έχει αποδειχθεί στην πράξη αναποτελεσματική. Εξαιρετικά χρονοβόρες διαδικασίες, μη τήρηση σειράς διαδικαστικών εγγυήσεων, απορριπτικές αποφάσεις χωρίς επαρκή αιτιολόγηση, σοβαρά προβλήματα στην ενημέρωση και τη διερμηνεία, δυσκολίες ακόμη και στην καταγραφή των αιτημάτων συνθέτουν τη σημερινή εικόνα της χώρας μας αναφορικά με το θέμα χορήγησης ασύλου...

Θα λύσει το εν λόγω νομοσχέδιο όλα τα προβλήματα αύριο; Προφανώς, όχι. Όμως, είναι μία αρχή ώστε να αρχίσει να ξετυλίγεται το κουβάρι. Είναι μία αρχή που δηλώνει με ξεκάθαρο τρόπο ότι η ελληνική Κυβέρνηση προσεγγίζει το γενικότερο θέμα της μετανάστευσης στοχευμένα. Ναι, δεν μπορούμε να τους κρατήσουμε όλους. Ναι, δεν αντέχουμε να κρατήσουμε ούτε τους μισούς. Μπορούμε, όμως, με τα συγκεκριμένα μέτρα να εντοπίζουμε ταχύτερα όσους χρήζουν διεθνούς προστασίας.

Αντέχουμε να παρέχουμε άσυλο σε όσους ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Θέλουμε και μπορούμε να οργανώσουμε ένα αποτελεσματικό σύστημα παραπομπών και ένα δίκαιο σύστημα απομακρύνσεων και απελάσεων. Και αυτό ακριβώς κάνουμε μ’ αυτό το νομοσχέδιο. Πραγματώνουμε την ικανότητα και τη θέλησή μας να αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά τη διακίνηση παράνομων μεταναστών στη χώρα μας και να βάλουμε τέλος στο απαράδεκτο καθεστώς των περίπου πενήντα χιλιάδων εκκρεμών αιτημάτων χορήγησης ασύλου που σήμερα ισχύει στη χώρα μας. Γι’ αυτό και επιβάλλεται όλοι να υπερψηφίσουμε αυτό το νομοσχέδιο.