Θ΄ αλλάξουμε ?...

Του Ν. Μαλεβίτη από το  reporter.gr

Το 2011 θα είναι η πιο κρίσιμη χρονιά στην σύγχρονη ιστορία της χώρας μας και ενδεχομένως της Ευρώπης. Είτε αποτύχει το Μνημόνιο, καταρρεύσει το πολιτικό σύστημα, διαλυθεί η ευρωζώνη και γενικώς “μας πέσει ο ουρανός στο κεφάλι”, είτε εφαρμοστεί το Μνημόνιο και παράλληλα δρομολογηθεί λύση στο πρόβλημα των κρατικών χρεών, με την πλήρη πολιτική και οικονομική ενοποίηση της Ευρώπης, γεγονός παραμένει ότι με όσα διακυβεύονται φέτος, είναι βέβαιο ότι από του χρόνου θα ζούμε σε μία άλλη πραγματικότητα.
Όπως έχει πολλές φορές επισημανθεί, οι τύχες μας δεν είναι πλέον μόνο στα δικά μας χέρια. Αν το Ευρωπαϊκό οικοδόμημα που σήμερα κλονίζεται, τελικά καταρρεύσει, τότε θα επικρατήσει ο νόμος της ζούγκλας και το πρόσταγμα “ο σώζων εαυτόν, σωθήτω”.
Ας υποθέσουμε όμως για μια στιγμή ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα αρθούν, από θαύμα, στο ύψος των περιστάσεων και οι κόποι έξι δεκαετιών για την ενοποίηση της ηπείρου μας δεν θα πάνε στράφι, επειδή στη χειρότερη κρίση του σύγχρονου καπιταλισμού έτυχε να μας κυβερνούν πολιτικοί, όπως ο κ. Μπαρόζο, η κα. Μέρκελ, ο κ. βαν Ρομπέι, ο κ. Μπερλουσκόνι και ο κ. Σαρκοζί.

Το πρώτο που πρέπει να έχουμε κατά νου σε μία τέτοια περίπτωση είναι ότι η σωτηρία της Ευρώπης, είναι αναγκαία, αλλά όχι και ικανή συνθήκη για τη διάσωση της Ελλάδας. Είναι μόνο ένας από τους τρεις πυλώνες της λύσης στην κρίση που αντιμετωπίζουμε. Για να μη φτάσουμε στο σημείο λοιπόν να επιβιώσει η Ε.Ε, αλλά εμείς να βρισκόμαστε έξω από αυτήν, απαιτείται ένας σπάνιος συνδυασμός δύο ακόμη παραγόντων: Από τη μία πλευρά, οι επιδόσεις της κυβέρνησης θα πρέπει να αγγίξουν την τελειότητα: από τον περιορισμό των δαπανών του δημοσίου, μέχρι την αύξηση των εσόδων σε αποδεκτά πλαίσια και από τον δίκαιο επιμερισμό των βαρών, ώστε να μην προκληθεί κοινωνική έκρηξη, μέχρι την προώθηση μεταρρυθμίσεων που θα έπρεπε να έχουν γίνει από χρόνια, τα πάντα πρέπει να δουλέψουν ρολόι. Εφησυχασμός, καθυστερήσεις, προσωπικές στρατηγικές, ισοδυναμούν με έγκλημα. Το ίδιο ισχύει και για την πιθανότητα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, χωρίς αυτό να επιβάλλεται από τις αντικειμενικές συνθήκες (απώλεια της δεδηλωμένης).

Ο τρίτος πυλώνας της διάσωσης από τη χρεοκοπία είναι η αλλαγή νοοτροπίας και μάλιστα άμεσα. Επί χρόνια, ιδιοκτήτες άθλιων “rooms to let” είχαν συνηθίσει να περιμένουν ότι αρκούσε να κατακλέψουν τους δύσμοιρους τουρίστες που μας επισκέπτονται για δύο μήνες το καλοκαίρι, ώστε να ζήσουν άνετα όλο τον χρόνο. Αγρότες επέμεναν να καλλιεργούν μη ανταγωνιστικά προϊόντα, αφαιρώντας από τη γη μέχρι και την τελευταία ρανίδα υγρασίας, βασιζόμενοι σε επιδοτήσεις για δήθεν καταστροφές στα κτήματά τους. Έμποροι πίστευαν ότι είναι λογικό να επιβιώνει μία επιχείρηση μόνο και μόνο επειδή εισφοροδιαφεύγει και φοροδιαφεύγει. Και ιδιοκτήτες καφετεριών είχαν φτάσει να θεωρούν εαυτούς μεγαλοεπιχειρηματίες που μπορούσαν να αγοράζουν Πόρσε με δανεικά και φέσια στους προμηθευτές τους. Η νοοτροπία αυτή όχι μόνο δημιούργησε στρεβλώσεις τη λειτουργία της αγοράς και κατάφωρες κοινωνικές αδικίες, αλλά και οδήγησε στο χείλος της καταστροφής την μεταποιητική και την τουριστική βιομηχανία της χώρας.

Στη θύελλα που ζούμε, θα επιβιώσουν μόνο όσοι προσαρμοστούν. Μερικούς από αυτούς, μπορεί ήδη να τους εντοπίσει κανείς, καθώς ευημερούν εν μέσω κρίσης: από τους εξαγωγείς που στρέφονται προς τις αναδυόμενες αγορές μέχρι τους επιχειρηματίες στο χώρο της εστίασης, της διασκέδασης και του τουρισμού που προσφέρουν υψηλής ποιότητας προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές. Με τους πρώτους θα ασχοληθούμε σε επόμενο άρθρο. Ας αρκεστώ εδώ να δώσω ένα παράδειγμα από τους δεύτερους: μετά από αλλεπάλληλες αυξήσεις στον ΦΠΑ και στους ειδικούς φόρους, υπάρχει ένα μπαρ στο κέντρο που πουλάει (καθαρά) ποτά στην τιμή των τεσσάρων ευρώ και είκοσι λεπτών. Ρώτησα τον ιδιοκτήτη πως γίνεται να επιβιώνει. Μου απάντησε ότι το περιθώριο κέρδους του έχει μειωθεί σημαντικά, αλλά ο τζίρος του έχει αυξηθεί 20% εν μέσω ύφεσης, αφού όλο και λιγότεροι είναι πλέον εκείνοι που είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν ένα βδομαδιάτικο για ένα βράδυ διασκέδασης. Αποφάσισε επίσης να αναβαθμίσει την ποικιλία καφέ που αγοράζει, αφού η διαφορά των 15 επιπλέον ευρώ που πληρώνει στο κιλό, ισοσκελίζεται από τους επιπλέον πελάτες που προσελκύει. Τέλος, πήρε απόφαση ότι έχει ένα μικρό μπαρ και, ως εκ τούτου, δεν έχει απαίτηση να ζει σαν βιομήχανος, αλλά να βγάζει ένα αξιοπρεπές εισόδημα.

Όλα αυτά είναι βέβαια μαθήματά οικονομικών για αρχάριους. Δυστυχώς όμως, στην Ελλάδα δεν τα έχουμε εμπεδώσει. Πολλοί επιχειρηματίες συνεχίζουν να ευελπιστούν ότι θα τους σώσει το κράτος με επιδοτήσεις και χαριστικές ρυθμίσεις, ενώ στο μεταξύ προσπαθούν να βγάλουν “από τη μύγα ξύγκι”, ζημιώνοντας και τον εαυτό τους και το “brandname” της χώρας.

Οι καιροί όμως άλλαξαν. Έχει φτάσει πια η ώρα να αλλάξουμε και μυαλά.