Η Ε.Ε. σε σταυροδρόμι ή σε ελεύθερη πτώση; Η περίπτωση της Ελλάδας.

Του Δημήτρη Ζιούζιου*

Η οικονομική κρίση έφερε στο προσκήνιο χρόνιες παθήσεις του ελληνικού συστήματος. Δεν αναφέρομαι συγκεκριμένα στο οικονομικό ή κάποιο άλλο σύστημα, αλλά γενικά στην λειτουργία ολόκληρου του κράτους. Φυσικά όλα αυτά τα προβλήματα ήταν γνωστά αλλά πάντα τα κρύβαμε κάτω από το χαλί.  Χρόνιες παθογένειες με την ανοχή όλων μας διαιωνίζονται μέχρι και σήμερα.

Τώρα βιώνουμε τις συνέπειες από όλες τις παραλήψεις και την ατολμία για μεγάλες μεταρρυθμίσεις του παρελθόντος. Αυτό που χρειαζόμαστε ως κράτος είναι ο χρόνος για να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ώστε να μετατρέψουμε το σπάταλο κράτος σε παραγωγικό για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Η αλλαγή στο μοντέλο απαιτεί την στήριξη των Ευρωπαίων εταίρων μας.
Όχι όμως με την “επιβολή” κάποιου προγράμματος το οποίο είναι τυποποιημένο και χρονικά συμπιεσμένο. Το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα ακόμη και εάν έχει αποτέλεσμα, θα έχει επιφέρει μια τεράστια κοινωνική έκρηξη και ανισότητα. Κανείς δεν νομίζω πως θα έλεγε να συνεχίσει το ελληνικό κράτος να πορεύεται όπως σήμερα, αλλά αυτές οι βίαιες μεταβολές στην καθημερινότητα από την μια στιγμή στην άλλη, μόνο αρνητικό αντίκτυπο μπορεί να έχει στην κοινωνία.

Αυτό που επιδίωκε ο Γιώργος Παπανδρέου από την πρώτη στιγμή  δεν ήταν άλλο από μια ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή λύση, η οποία αποοτελεί μέχρι και σήμερα την μοναδική ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση, καθώς και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν περιέλθει σε δυσμενή θέση. Με κάποιο ευρωομόλογο και ταυτόχρονα με τις δομικές αλλαγές που απαιτούνται θα μπορούσαμε να έχουμε την καλύτερη δυνατή λύση σε αυτή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Έχει χυθεί πολύ μελάνι και έχουν πληκτρολογηθεί πολλές σκέψεις γύρω από αυτό το θέμα αλλά δεν συζητήθηκε ποτέ σοβαρά από αυτούς που έπρεπε. Λέγοντας κάποιο ευρωομόλογο εννοούμε τις διάφορες μορφές που μπορεί να έχει. Για παράδειγμα θα μπορούσε να το εκδίδει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που θα συγκέντρωνε το χρέος ολόκληρης της Ε.Ε. και το κάθε μέλος-κράτος θα πλήρωνε στην ΕΚΤ το μερίδιο που του αντιστοιχούσε σε βάθος χρόνου. Έτσι θα μπορούσαμε να δανειστούμε όλες οι χώρες με πολύ μικρό επιτόκιο και θα είχαμε τον απαραίτητο χρόνο για τις αλλαγές. Αυτό όμως έχει και κάποια μειονεκτήματα για κάποιες χώρες όπως η Γερμανία, μιας και θα δανειζόταν με ελαφρώς μεγαλύτερο επιτόκιο (περίπου 0,3%), δεν θα μπορούσε να αποχωρήσει από το ευρώ  θεωρητικά για όσα χρόνια είναι το ευρωομόλογο αλλά στην πράξη για πάντα και δεν θα μπορούσε να έχει κέρδη από τα επιτόκια που δανείζει σήμερα στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φαίνεται καθαρά πως η Γερμανία θα έχανε τα προνόμια που έχει σήμερα. Σαφώς υπάρχουν και άλλα μοντέλα που θα μπορούσαν να δώσουν λύση. Δυστυχώς όμως η συντριπτική πλειοψηφία στην Ευρωβουλή αποτελείται από τους συντηρητικούς οι οποίοι δεν φαίνεται να έχουν κατά νου τίποτα περισσότερο από την διαφύλαξη συγκεκριμένων συμφερόντων. Οι έννοιες της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών καθώς και μια ανθρωποκεντρική πολιτική προσέγγιση λείπουν από τις σκέψεις και τις προθέσεις τους.

Τα τελευταία δύο χρόνια τρίζουν τα θεμέλια της Ε.Ε. χωρίς όμως να δίνεται η πρέπουσα σημασία από τα ίδια κράτη-μέλη της. Η αλληλεγγύη στην Ελλάδα και η έξοδός της από την κρίση μόνο θετικά μπορεί να συμβάλει, ενώ η διστακτικότητα και η αποσπασματική αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης δίνει τροφή στις αγορές και το έναυσμα για μεγαλύτερες επιθέσεις στην ευρωζώνη. Πολλοί είναι αυτοί που δεν πιστεύουν σήμερα στο οικοδόμημα και στο όραμα για μια ενωμένη Ευρώπη, με όλες τις αντιθέσεις αλλά και τα κοινά γνωρίσματα που υπάρχουν. Πληθαίνουν οι φωνές που ζητάνε μια διαφορετική Ε.Ε. και που διαπιστώνουν διαρκώς πως οι ηγέτες της είναι κατώτεροι των περιστάσεων. Εάν λοιπόν δεν θέλουμε να δούμε το τέλος θα πρέπει να δοθεί μια νέα κατεύθυνση που δεν είναι άλλη παρά αυτή της ανάπτυξης των κοινωνικών παροχών και δομών.  Ήδη σε όλο τον κόσμο οι πολίτες ζητάνε κοινωνική δικαιοσύνη και δουλειά για όλους. Πράγματα για τα οποία οι παλαιότερες γενιές πάλεψαν για να τα αποκτήσουν, αλλά που χάθηκαν μέσα στο αδηφάγο σύστημα του νεοφιλελευθερισμού.

*Ζιούζιος Δημήτρης

Δημοτικός Σύμβουλος Σερβίων-Βελβεντού