Eγκαίνια του αποκατεστημένου στο πλαίσιο έργου ΕΣΠΑ Αρχοντικού Πούλκως στη Σιάτιστα

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, οι Εφορείες Αρχαιοτήτων Κοζάνης και Ημαθίας, και ο Δήμος Βοΐου σας προσκαλούν την Κυριακή 16 Ιουλίου 2017 και ώρα 12 το μεσημέρι, στα εγκαίνια του αποκατεστημένου στο πλαίσιο έργου ΕΣΠΑ Αρχοντικού Πούλκως, στη Σιάτιστα του Δήμου Βοΐου Κοζάνης.

Τα εγκαίνια θα τελέσει η Γενική Γραμματέας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη.

Από τα μέσα του 18^ου αι., η αρχιτεκτονική της κατοικίας στο νομό Κοζάνης γνωρίζει  μεγάλη άνθηση αντανακλώντας την οικονομική ευμάρεια,  η οποία συμπίπτει με την εμφάνιση της νέας αστικής τάξης των εμπόρων, και την μεγάλη οικονομική ανάπτυξη πολλών πόλεων. Η Κοζάνη, η Σιάτιστα, η Εράτυρα, το Τσοτύλι, το Βελβεντό, και πολλά από τα χωριά του Βοΐου, όπως ο Πεντάλοφος και η Αγία Σωτήρα, έχουν να επιδείξουν εξαίρετα αρχιτεκτονικά δείγματα της εποχής εκείνης.

Γύρω από την αρχιτεκτονική παρατηρείται άνθηση όλων των τομέων της λαϊκής τέχνης. Η ζωγραφική, η ξυλογλυπτική, η λιθογλυπτική αποτελούν τους κύριους κλάδους της διακοσμητικής τέχνης. Λιθανάγλυφα στολίζουν εισόδους και τζάκια, ενώ ο ξυλόγλυπτος διάκοσμος καλύπτει μεγάλες επιφάνειες του εσωτερικού των σπιτιών. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται στην οροφή και στον ομφαλό που στολίζεται με ρόδακες, άστρα, φρούτα, συχνά σε συνδυασμό με γεωμετρικά σχήματα και άνθη. Μεγαλύτερη έκταση και ποικιλία παρουσιάζει ο ζωγραφικός διάκοσμος που καλύπτει εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες. Αξιοθαύμαστη ποικιλία, θεματογραφική και τεχνοτροπική: Aπόψεις πόλεων, φανταστικά τοπία, μυθολογικές σκηνές, ακόμη και προσωπογραφίες. Φυτικά και άλλα μοτίβα έχουν εμφανείς επιδράσεις από το μπαρόκ και το ροκοκό, το νεοκλασικισμό και τη μουσουλμανική τέχνη προσαρμοσμένων στην αισθητική της παράδοσης. Η διακόσμηση δεν προορίζεται μόνο να τέρψει τον ιδιοκτήτη αλλά είναι μέσο προβολής, διαφοροποίησης, κοινωνικής ανωτερότητας και επίδειξης.

Στη Σιάτιστα, η οποία συγκροτείται από δύο πολεοδομικούς ιστούς, έχουν καταγραφεί περίπου 100 αρχοντικά, που ανάγονται στον 18^ο και 19^ο αι. Τα αρχοντικά της θεωρούνται τα ωραιότερα. Τα σπουδαιότερα χρονολογούνται μεταξύ 1740-1780. Όλα είναι κτισμένα με το ίδιο περίπου σχέδιο και την ίδια εσωτερική διαρρύθμιση, με μεγάλο εμβαδόν και ύψος. Αποτελούνται από υπόγειους και ημιυπόγειους χώρους, το μεσοπάτωμα και τον όροφο. Χαρακτηριστικό στοιχείο η μεσιά που αποτελεί ένα είδος εσωτερικής αυλής και τα κλειστά σαχνισιά. Ο πλούσιος διάκοσμος στο εσωτερικό τους με βιτρώ, τοιχογραφίες και ξυλόγλυπτα, δημιουργεί μια βαριά και επιβλητική ατμόσφαιρα, με στοιχεία από την παράδοση της εκκλησιαστικής μεταβυζαντινής τέχνης, την ισλαμική και την ευρωπαϊκή τέχνη - μπαρόκ και ροκοκό - ενώ μετά τον 19^ο αι. είναι εμφανής η επίδραση του νεοκλασικισμού.

Το αρχοντικό Πούλκως (ή Πουλκίδη) βρίσκεται στη συνοικία Γεράνεια. Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται πάνω από την είσοδο άρχισε να χτίζεται το 1752. Το αρχοντικό φέρει εξαιρετικό γραπτό διάκοσμο, βιτρώ στα παράθυρα και ξυλόγλυπτα. Εκπληκτικής τέχνης είναι και οι γύψινες διακοσμήσεις στα τζάκια του αρχοντικού. Η αποκατάστασή του ολοκληρώθηκε πρόσφατα από την Εφορεία Ημαθίας, στο πλαίσιο έργου ΕΣΠΑ, στο οποίο και εντάχθηκε από την πρώην 11^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.