Τα αποτελέσματα των Πανελλαδικών: η αβάσιμη κριτική της βάσης, η ορορφή και η αυτοκριτική

Του Αθαν. Γ. Τριανταφύλλου,

Καθηγητή ΓΕΩΠΕ/ΤΕΙΔΜ, από το vetonews.gr

Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, σημαντικό μέρος των σχολίων εστιάστηκε στη βάση εισαγωγής σε τμήματα ΤΕΙ κυρίως,  με πρωτοσέλιδα της μορφής, εισαγωγή με πολύ χαμηλό βαθμό πρόσβασης, πολύ κάτω από τη βάση, με μονάδα, με λευκή κόλα κ.α. Όσο και αν αυτό είναι σε κάποιες περιπτώσεις γεγονός, ωστόσο εκείνο που δεν απηχεί την πραγματικότητα είναι οι προεκτάσεις που δίνονται άμεσα ή έμμεσα σχετικά με την σκοπιμότητα ύπαρξης συνολικά των  τμημάτων αυτών, τη βιωσιμότητα τους, ελκυστικότητα κ.λ.π. και ο όποιος τυχόν αρνητικός απόηχος δημιουργείται συνειρμικά για τα αντίστοιχα ιδρύματα. 

Μία ακόμη και τέτοιας κλίμακας μερική προσέγγιση, το λιγότερο που απαιτεί, είναι, παράλληλα με τη βάση εισαγωγής του τελευταίου σπουδαστή στο τμήμα, να βλέπουμε και το βαθμό ή τα μόρια του πρώτου που εισάγεται στο τμήμα αυτό. Στα καθ’ ημάς: Στο τμήμα με το χαμηλότερο βαθμό πρόσβασης (ΓΕΩ.ΠΕ), ο πρώτος επιτυχών,  συγκέντρωσε δεκατεσσεραμιση χιλιάδες μόρια, περισσότερα δηλαδή και με διαφορά από όλα τα  υπόλοιπα τμήματα της ίδιας σχολής, αλλά και πολλών άλλων τμημάτων της χώρας. Άγγιξε τις κατά κοινή ομολογία «ελκυστικές μαίες» της Πτολεμαΐδας.

Αυτές με τη σειρά τους έμειναν αρκετά «πίσω» (1000 μόρια περίπου) από το τμήμα Χρηματοοικονομικών Εφαρμογών της ΣΔΟ, το οποίο ωστόσο είχε το μικρότερο αριθμό εισαχθέντων («μπήκαν» 176) και άρα τις περισσότερες «κενές» θέσεις, σε σύγκριση με τα υπόλοιπα τμήματα της ίδιας σχολής που «γέμισαν». Στο τμήμα αυτό ο πρώτος «μπήκε» με 15.662 μόρια, που αποτελεί το μεγαλύτερο αριθμό μορίων όλων των τμημάτων του ΤΕΙΔΜ, αλλά και άλλων 137 τμημάτων ΤΕΙ από το σύνολο των 213 συνολικά της χώρας (με το όποιο σφάλμα από την παραδοχή της μη διάκρισης των επιστημονικών πεδίων). Είναι φανερό ότι και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις, αριθμός εισαχθέντων είχε και άλλες παραδοσιακές ή περισσότερο «πιασάρικες» δυνατότητες επιλογής.

Ποια αλήθεια θα ήταν η βάση εισαγωγής στα παραπάνω τμήματα, αν ο αριθμός εισαχθέντων ήταν 100 και όχι 300 ή 350, όπως σωστά γράφει ο Αντιπρόεδρος κ. Ταμουτσίδης, ή ακόμη καλύτερα, προσθέτω, ήταν αριθμός εισακτέων τμημάτων του κέντρου (60 ή 70 εισακτέοι!) και δεν υπαγορεύονταν από τα «αναπτυξιακά!!» κριτήρια της περιφέρειας; Αποδεικνύεται λοιπόν ότι τμήματα με πολύ χαμηλή ή ακόμη και «καθόλου» βάση, υπήρξαν συνειδητή επιλογή υποψηφίων οι οποίοι με τα μόρια τους είχαν δυνατότητες εισαγωγής σε πολλά από τα λεγόμενα περισσότερο ελκυστικά τμήματα. Αυτό δεν το δείχνει η πολυσυζητημένη βάση εισαγωγής, ούτε βέβαια ο …παραπλανητικός όρος των λεγόμενων «κενών θέσεων»!!  

Εκείνο όμως που, κατά την άποψη μας,  πραγματικά αποτελεί τουλάχιστον κοντόφθαλμη προσέγγιση, αν όχι ομολογία δικής μας αδυναμίας και έλλειψης στρατηγικής γενικότερα, είναι το να συσχετίζουμε τη διατήρηση ή την κατάργηση ενός τμήματος από το εάν και κατά πόσο δηλώνεται από τους υποψηφίους. Αυτό την ίδια ώρα που από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά δηλαδή του υπουργείου παιδείας, δηλώνεται, (αναγνωρίζοντας έτσι τις αδυναμίες του εκπαιδευτικού συστήματος αναφορικά με τον επαγγελματικό προσανατολισμό), ότι οι νέοι, ακόμη και σήμερα εισάγονται σε τμήματα χωρίς να ξέρουν τι «θα κάνουν όταν τελειώσουν το τμήμα στο οποίο φοιτούν». Ρίχνουμε δηλαδή το βάρος της αξιολόγησης της σκοπιμότητας ύπαρξης ενός τμήματος σε αυτούς που κατά τεκμήριο, στην πλειοψηφία τους τουλάχιστον, δεν γνωρίζουν για το τμήμα. 

Τα ΑΕΙ αναπτύσσονται μέσα από τη συνειδητοποιημένη ευθύνη τους να διαβλέπουν τις γενικότερες εξελίξεις στην κοινωνία, την παραγωγή και την οικονομία, την ικανότητα τους να επηρεάζουν και να επηρεάζονται από τις εξελίξεις αυτές, στη βάση δυναμικών προγραμμάτων σπουδών, της εφαρμοσμένης έρευνας που πραγματοποιούν, της ποιοτικής εκπαίδευσης που παρέχουν, της ώσμωσης, τα περιφερειακά ιδρύματα ειδικότερα, με τα χαρακτηριστικά της περιοχής τους, ως αντιστάθμισμα αντικειμενικών πλεονεκτημάτων των ιδρυμάτων του κέντρου. Δεν αναπτύσσονται με τη συγκυριακή δημιουργία τμημάτων - γνωστικών αντικειμένων, ή την εύκολη δημιουργία τμημάτων - αντιγραφών άλλων «ελκυστικών» τμημάτων, στη θέση αυτών που καταργούνται με την ίδια ευκολία που δημιουργήθηκαν.  

Η αποτελεσματικότητα εξ άλλου των επιλογών τους αυτών είναι στοιχείο κοινωνικής λογοδοσίας. Με τέτοιες προϋποθέσεις, η ακαδημαϊκή κοινότητα μπορεί να πείθει υπομονετικά με επιχειρήματα τους υποψηφίους, την κοινωνία που τα χρηματοδοτεί, για τη σκοπιμότητα ύπαρξης συγκεκριμένων τμημάτων. Όχι, ή έστω πολύ λιγότερο, οι επιλογές των υποψηφίων.  

Η απορροφητικότητα τέλος των πτυχιούχων ενός τμήματος στην αγορά εργασίας προσδιορίζεται από τους πτυχιούχους οι οποίοι συνειδητά ενδιαφέρθηκαν να απασχοληθούν στο επάγγελμα που σπούδασαν αναζητώντας αντίστοιχα εργασία, και όχι από όλους όσους απλά πήραν το πτυχίο του τμήματος, αφού, κατά το γνωστό, «όσοι μπαίνουν, βγαίνουν».

Η εμπειρία έχει καταδείξει ότι αρκετοί διεκδικούν τη «πατρότητα» της ίδρυσης  ενός τμήματος. Για την κατάργηση όμως φταίνε οι υποψήφιοι;

Αποτελεί πεποίθηση μας, ότι η κοινότητα του ΤΕΙ έχει την τόλμη και την υπευθυνότητα να κάνει στον εσωτερικό διάλογο, στο βαθμό που χρειάζεται, την αυτοκριτική της. Έχει τη δυνατότητα να προωθήσει αποφασιστικά ρεαλιστικές επιλογές προοπτικής. Διεκδικεί την ευθύνη να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον πολυδιάστατο ρόλο του ΤΕΙ στην περιοχή, αλλά και την ελπίδα και την αισιοδοξία των σπουδαστών του για το μέλλον τους.