Δίκτυο για τη μεταρρύθμιση: Απαιτείται εθνική αγροτική πολιτική, σήμερα, τώρα

Του Απόστολου Σκουμπούρη

Πώς μπορεί μια χώρα που έχει τόσο μεγάλη ανάγκη εθνικής αγροτικής πολιτικής να αλλάζει –κατά μέσο όρο– μόλις κάθε 14 με 16 μήνες υπουργό Γεωργίας καθ' όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης; Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ορθολογική αγροτική ανάπτυξη, όταν το 50% των επιδοτήσεων κατευθύνεται στο 10% των αγροτών; Πώς μπορεί μια χώρα να δώσει ώθηση στον αγροτικό τομέα, όταν δίνει αφειδώς και άκριτα άδειες για... πλυντήρια αυτοκινήτων στην Αθήνα ή άλλα αστικά κέντρα, που καταναλώνουν εκατ. κυβικά νερού, ενώ περνά από τεράστιο γραφειοκρατικό μαρτύριο κάποιον αγρότη που επιζητεί καλύτερη πρόσβαση στο νερό; Πώς είναι δυνατόν να διαμορφωθούν απλοί κανόνες ανάπτυξης του γεωργικού τομέα, όταν δεν υπάρχει εθνική αγροτική πολιτική ή όταν οι συνεταιρισμοί κατάντησαν να είναι το... τσιφλίκι πολιτικής χειραγώγησης και εξυπηρετήσεων των εκάστοτε κυβερνήσεων και των «συνδαιτυμόνων» τους;

Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει αίσθημα δικαίου, όταν «τιμωρούνται» έως εξοντώνονται φορολογικά οι αγρότες που διατηρούν τιμολόγια και χαρτιά, ενώ ένα μεγάλο κομμάτι δηλώνει κατ' εξακολούθηση και κατά σύστημα αστεία εισοδήματα;

Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ορθολογική ανάπτυξη του αγροτικού τομέα, όταν από τα 3 δισ. ευρώ που έρχονται στην Ελλάδα για τις αγροτικές επιδοτήσεις, το 1 δισ. κατευθύνεται στα λιπάσματα και στα φυτοφάρμακα; Πώς μπορεί μια χώρα να δείχνει ότι... σέβεται τον αγροτικό τομέα, όταν, κατ' ομολογία μεγαλοστελέχους του ΠΑΣΟΚ, το υπουργείο Γεωργίας θεωρούνταν το πιο... παρακατιανό και δίνονταν στον... τελευταίο επιλαχόντα, θεωρούμενο ως το πιο υποβαθμισμένο (σε αίγλη, κύρος και προβολή) χαρτοφυλάκιο;

Πώς μπορεί να υπάρξει αγροτική ανάπτυξη, όταν έχει δαιμονοποιηθεί συλλήβδην και συνολικά ο θεσμός των συνεταιρισμών, που στην Ελλάδα κατάντησε να «φέρνει» μόλις το 15% της αγροτικής παραγωγής, ενώ στο εξωτερικό φτάνει έως και το 100%; Πώς μπορεί να υπάρξει αίσθημα δικαίου και έλκυση νέων αγροτών – μέσω συνεταιρισμών–, όταν όλες αυτές τις δεκαετίες υπάρχει πλήρης ατιμωρησία για όλες τις «απαλλοτριώσεις» δεκάδων δισ. ευρώ από φίλα προσκείμενους στα εκάστοτε κυβερνητικά κόμματα;

Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση: Στήριξη νέων ευκαιριών για τη γεωργία στην Ελλάδα

Το Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη διοργάνωσε χθες το απόγευμα εκδήλωση με κεντρικό τίτλο «ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ: Υπάρχει λύση;» παρουσία πολλών πολιτικών, αλλά κυρίως παρουσία πολλών πρώην υπουργών γεωργίας κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας και, μεταξύ άλλων, έβαλε όλους τους παραπάνω προβληματισμούς...

Στην εκδήλωση, μεταξύ άλλων, μίλησαν η πρόεδρος του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και την Ευρώπη, κ. Άννα Διαμαντοπούλου, ο κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης, καθηγητής Γενετικής Γεωπονικής Σχολής Α.Π.Θ. πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, ο κ. Αθανάσιος Βακάλης, πρόεδρος Αγροτικού Συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα, ο Νίκος Κουτλιάµπας και ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού ΑΣΕΠΟΠ Βελβεντού.

Επίσης, ο καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Σουηδικού Πανεπιστημίου Γεωργικών Επιστημών της Ουψάλα Κωνσταντίνος Καραντινινής παρουσίασε τη μελέτη «Νέες ευκαιρίες στη Γεωργία για την Ελλάδα», ενώ την όλη εκδήλωση συντόνισε ο πρώην υπουργός κ. Γιώργος Φλωρίδης.

Αν. Διαμαντοπούλου: Τώρα υπάρχει ανάγκη για εθνική αγροτική πολιτική

Η πρώην επίτροπος κ. Άννα Διαμαντοπούλου τόνισε ότι «όταν σκεφτήκαμε τη διοργάνωση της εκδήλωσης για το αγροτικό ζήτημα, είχαμε ένα φόβο... Στην Αθήνα εκδήλωση για το αγροτικό ζήτημα; Ποιος θα πάει στην εκδήλωση στο αστικό κέντρο; Μήπως θυμόμαστε το αγροτικό ζήτημα μόνο με τα μπλόκα;».

Αναφέρθηκε επίσης σ' όλη τη «διαδρομή» του αγροτικού τομέα στην Ελλάδα, που πέρασε από... τσιφλικάδες, πολέμους, κρίσεις, αγώνες, επιδοτήσεις και πολλά άλλα. Όμως ο αγροτικός τομέας, η πρωτογενή παραγωγή έχει τεράστια άλυτα ζητήματα σήμερα, ενώ αποτελεί το 3,8% του ΑΕΠ της χώρας. Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια του Δικτύου για μια ενιαία εθνική αγροτική πολιτική ανάπτυξης και βιωσιμότητας».

Γ. Φλωρίδης: Μακροπρόθεσμος σχεδιασμός

Ο πρώην υπουργός τόνισε ότι η έξοδος από την κρίση θα επιτευχθεί μόνο μέσα από την παραγωγή. Τόνισε ότι «στην Ελλάδα για τον αγροτικό τομέα συζητάμε διαρκώς τα ίδια, ποτέ μελετημένα, ποτέ σχεδιαστικά, λειτουργούμε μόνο εκτονωτικά. Πλέον πρέπει να σταματήσουν οι εκτονωτικές λύσεις και οι πυροσβεστικές παρεμβάσεις και απαιτούνται δομικές αλλαγές με μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό σχεδιασμό». Επίσης, έθεσε θέμα αλλαγής (ευνοϊκότερης μεταχείρισης) στη φορολογική προσέγγιση όσων είναι σε συνεταιρισμό, καθώς φορολογούνται 100% λόγω τιμολογίων.

Αθ. Τσαυτάρης: Θέμα ταυτότητας και αυτονομίας της χώρας ο αγροτικός τομέας

Στο γεγονός ότι ο αγροτικός τομέας περιλαμβάνει τεράστια ζητήματα για τη χώρα, όπως την αυτονομία της, την ταυτότητά της, τη βιομηχανία της και τον τουρισμό της, αναφέρθηκε ο πρώην υπουργός γεωργίας κ. Αθ. Τσαυτάρης. «Ίσως περισσότερο από όλα πρέπει να δούμε το αγροτικό ζήτημα ολιστικά και σε συνέργειες με όλες αυτές τις κομβικές παραμέτρους της χώρας, τον τουρισμό, τον πολιτισμό, την ιστορία και την ταυτότητά της».

Ο ίδιος στηλίτευσε το γεγονός ότι υπάρχουν αφιλόξενες πολιτικές για τη γεωργία, δίνοντας το παράδειγμα με την πολύ εύκολη άδεια για ένα (ακόμη) πλυντήριο αυτοκινήτων στην Αθήνα, που σπαταλά εκατ. κυβικά νερού εβδομαδιαίως, ενώ δεν δίνεται άδεια σε έναν αγρότη για πότισμα! Λάθος στρατηγικές χρόνων, ενώ θα πρέπει να αλλάξει εντελώς η πολιτική διαχείρισης των υδάτων, καθώς στο μέλλον θα έχουμε λιγότερα νερά και άνισα κατανεμημένα. Ο πρώην υπουργός τόνισε ότι η έξοδος από την κρίση για τη χώρα δε θα γίνει μέσω ίδρυσης μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στην Ελλάδα, τύπου... Λάρκο ή άλλων, καθώς τέτοια εγχειρήματα είναι χρονοβόρα και στρέφονται προς άλλες περιοχές. Αντιθέτως, η έξοδος από την κρίση μπορεί να έρθει μέσα από την καινοτομία και τις αγροτικές συμπράξεις.

Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στις καινοτόμες συμπράξεις και στις συνεργασίες, ονομάζοντάς τις ως τη νέα στοχευμένη κοινωνική δικτύωση, αναφερόμενος και στη διαχείριση υδάτων, τονίζοντας ότι «δίναμε βαρύτητα στα υπόγεια νερά, τα οποία τελειώνουν, ενώ θα πρέπει πρέπει να εκμεταλλευτούμε τα επιφανειακά (αποθήκευση νερών βροχής κλπ). Αναφέρθηκε στο παρωχημένο νομικό καθεστώς, τονίζοντας ότι «όταν ανέλαβα το υπουργείο, είχαν να δοθούν άδειες υδατοκαλλιέργειας 10 - 12 χρόνια! Δεν γίνονταν νέες μελέτες, είτε επειδή περνούσε κάποιο πλοίο της γραμμής από εκεί, είτε επειδή υπήρχε κάποιο... ναυάγιο, είτε επειδή η περιοχή δεσμεύονταν με κάτι άλλο». Επίσης εξήρε τα ξεχωριστά ελληνικά θαλάσσια προϊόντα λόγω του ότι το Αιγαίο είναι «κλειστή» θάλασσα, κάτι που δίνει προστιθέμενη αξία, επισημαίνοντας ότι το ελληνικό λαβράκι πωλείται στις ΗΠΑ σε υπερδιπλάσια τιμή από το ιταλικό π.χ. «Υπάρχει ποιότητα που τη σφραγίζει το περιβάλλον», επισήμανε.

Θανάσης Βακάλης (ΘΕΣγάλα): Από την απαισιοδοξία της θεωρίας, στην αισιοδοξία της πράξης

Σπούδασε γιατρός, αλλά ανέλαβε την οικογενειακή φάρμα και με καινοτόμες ιδέες κατάφερε να συνασπίσει περί τους 100 κτηνοτρόφους στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, δημιουργώντας το 2011 το συνεταιρισμό ΘΕΣγάλα! Πρόκειται για εξαιρετικά καινοτόμα ιδέα, που πλέον αριθμεί 33 καταστήματα, 16 στη Λάρισα, 17 στη Θεσσαλονίκη, ενώ σύντομα θα ανοίξει το πρώτο στην Αθήνα. Ο λόγος για τον Αθ. Βακάλη, που, μιλώντας στη χθεσινή εκδήλωση, ανέφερε ως ανάγκη υπέρβασης και φυγής προς τα εμπρός το να «φύγουμε από την απαισιοδοξία της θεωρίας και να περάσουμε στην αισιοδοξία της πράξης»! Ο κ. Βακάλης τόνισε ότι ο πρωτογενής τομέας νοσεί βαριά στη χώρα μας, ενώ οι επιδοτήσεις –τελικά– δεν έκαναν καλό. Για το ΘΕΣγάλα τόνισε ότι «δε θέλουμε να επαναληφθούν παλαιότερα μοντέλα συνεταιρισμών που κατάντησαν να γίνουν πολιτικά παραμάγαζα. Στην προσπάθειά μας δε βρήκαμε στρωμένο δρόμο, αντιθέτως πολλά εμπόδια, όλα από το κράτος, κυρίως στο θέμα των αδειοδοτήσεων. Σκεφτήκαμε πολλές φορές να τα παρατήσουμε», επισήμανε.

Ο κ. Βακάλης έβαλε τρεις παράγοντες που πρέπει να τηρηθούν από το κράτος. Την εξάλειψη της γραφειοκρατίας, το γεγονός ότι υπάρχει εσωτερική στάση πληρωμών, κάτι που η πολιτεία θα πρέπει να το δει όπως με τις επιστροφές ΦΠΑ κ.α., καθώς επίσης και να υπάρξει σωστός κρατικός έλεγχος. Λόγω απουσίας σοβαρών ελέγχων, καταγράφονται ελληνοποιήσεις ξένων προϊόντων, γίνεται αθέμιτος ανταγωνισμός αλλά και παραπλάνηση των καταναλωτών.

Επίσης τόνισε ότι «ο νόμος περί συνεταιρισμών στην Ελλάδα πρέπει να καταργηθεί, καθώς είναι παρωχημένος, ενώ η Ε.Ε. δεν αναγνωρίζει νομικά τους συνεταιρισμούς. Οι υγιείς συνεταιρισμοί στην Ελλάδα είναι περίπου 20, ενώ θα πρέπει να αλλάξει το φορολογικό καθεστώς, καθώς το κράτος ελάχιστα κερδίζει από την υπερφορολόγησή τους.

Νίκος Κουτλιάμπας (ΑΣΕΠΟΠ): Παθογένειες ετών και έλλειψη εθνικής στρατηγικής

Ο επί 12 χρόνια πρόεδρος του (μόνιμα κερδοφόρου) Συνεταιρισμού ΑΣΕΠΟΠ, κ. Νίκος Κουτλιάµπας, τόνισε ότι ο συνεταιρισμός ιδρύθηκε το... 1917 και σήμερα αποτελείται από 400 μέλη με κύρια δραστηριότητα την παραγωγή και διαχείριση νωπών φρούτων. Η διάθεση των προϊόντων γίνεται από τον ίδιο τον συνεταιρισμό, που πραγματοποιεί μεγάλες εξαγωγές, που αντιπροσωπεύουν το 50% της συνολικής παραγωγής του. Ο συνεταιρισμός έχει ετήσιο τζίρο περίπου 15 εκατ. ευρώ, ενώ συνεργάζεται με μέλη απ' όλη την Ελλάδα, απασχολώντας περίπου 100 εργαζόμενους.

Ο κ. Κουτλιάμπας στην ομιλία του τόνισε ότι «ποτέ δεν υπήρξε εθνική στρατηγική στον αγροτικό τομέα, κάνοντας πολλά ρητορικά αλλά εξαιρετικά καίρια ερωτήματα: «Είμαστε αγροτική χώρα; Αν ναι, τι θα παράγουμε; Πότε θα συνεννοηθούμε για το τι είναι καλό να παράγουμε; Γιατί –επιτέλους– δε γίνεται ένα εύχρηστο, απλό και δίκαιο φορολογικό νομοσχέδιο; Τι εκπροσωπεί ένα μπλόκο; Όταν η ίδια η κυβέρνηση συναντάται με το «μπλόκο», καταργεί τους ήδη υφιστάμενους αγροτικούς θεσμούς». Παράλληλα αναφέρθηκε στο τεράστιο κόστος που κυμαίνεται από 850 έως 1.300 ευρώ ανά στρέμμα για την καλλιέργεια ροδακινιών, ενώ η πληρωμή γίνεται στο τέλος του έτους, αντιθέτως με ο,τι ισχύει σ' όλη την Ευρώπη. «Ποτέ δεν εφαρμόστηκε η ευρωπαϊκή νομοθεσία που επιβάλει την αποπληρωμή των παραγωγών εντός 45 ημερών». Τέλος, τόνισε ότι τα τελευταία 30 χρόνια υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες που δεν ξέρουμε τι... κάνουν, τι παράγουν, μεμονωμένοι, «κρυμμένοι», δίχως τιμολόγια...

Κων/νος Καραντινίνης: Μόλις 14 - 16 μήνες έμεναν οι υπουργοί γεωργίας όλων των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης!

Ο καθηγητής στο Οικονομικό Τμήμα του Σουηδικού Πανεπιστημίου Γεωργικών Επιστημών της Ουψάλα κ. Κωνσταντίνος Καραντινίνης παρουσίασε τη μελέτη «Νέες ευκαιρίες στη Γεωργία για την Ελλάδα», στηλιτεύοντας την απουσία εθνικής στρατηγικής, την προχειρότητα και τον... αρπακολισμό για ένα ζήτημα εθνικής σημασίας. Επισήμανε ότι, σύμφωνα με την έρευνα, οι υπουργοί γεωργίας, κατά τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, έμεναν κατά μέσο όρο 14 με 16 μήνες στο υπουργείο τους, με ο,τι συνεπάγεται αυτό για την προχειρότητα και την απουσία σχεδίου και ολοκληρωμένων λύσεων. Τόνισε τη στρέβλωση με το καρτέλ των τριών πολυεθνικών εταιρειών που προμηθεύουν λιπάσματα και φυτοφάρμακα, με αποτέλεσμα οι Έλληνες αγρότες να πληρώνουν τις υψηλότερες τιμές σχεδόν απ' όλη την Ευρώπη για τέτοια προϊόντα!

Αναφέρθηκε στην άνιση κατανομή των επιδοτήσεων, καθώς ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των επιδοτήσεων πάει σε πολύ λίγους ανθρώπους. «Περίπου το 60% των επιδοτήσεων, σύμφωνα με την έρευνα, θεωρείται ότι κατευθύνεται λάθος. Επίσης, δεν κάνουμε καλή διαχείριση και πληρώνουμε πρόστιμα στις Βρυξέλλες, ενώ μόνο η Βουλγαρία είναι πιο... ουραγός από εμάς σ' αυτό το ζήτημα. Καταγράφεται αναποτελεσματικότητα στην καινοτομία, ενώ η σύνδεση έρευνας και παραγωγής είναι μικρή. Επίσης, μόνο 15% των γεωργικών προϊόντων στην Ελλάδα παράγεται από συνεταιρισμούς, ενώ σε άλλες χώρες αγγίζει μέχρι και το 100%.

Ο κ. Καραντινίνης αναφέρθηκε επίσης και στην προχειρότητα στη διαχείριση του ελαιόλαδου, δίνοντας το παράδειγμα ότι η Ιταλία εισάγει το 48,26% του ελαιόλαδού της από τη χώρα μας, το οποίο μεταπουλά αλλού, ενώ η Ελλάδα... επανεισάγει 3,8% λαδιού από την Ιταλία! Παραδοξότητα και απουσία οργάνωσης. Τέλος, ο καθηγητής στα θετικά της ελληνικής γεωργίας επισήμανε τη χαμηλή χρηματοπιστωτική της επιβάρυνση, εν αντιθέσει με άλλες χώρες όπως η Δανία, όπου πάνω από το 50% των κεφαλαίων είναι από δανεισμό.

Παρεμβάσεις από Θανάση Παπαγεωργίου και Πάρη Κουκουλόπουλο

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, και πολλά πολιτικά στελέχη, όπως οι κ.κ. Πάρης Κουκουλόπουλος, Θανάσης Παπαγεωργίου, Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, η κυρία Κατερίνα Μπατζελή, καθώς και άλλα στελέχη της αγοράς όπως η κα Μιράντα Ξαφά κλπ. Ο κ. Θανάσης Παπαγεωργίου, πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ και επί σειρά ετών υπεύθυνος του αγροτικού τομέα του κόμματος, αποκάλυψε ότι «κάθε υπουργός άλλαζε το νόμο για τους συνεταιρισμούς ανάλογα με τις προτεραιότητες, τις υποχρεώσεις ή τις... φιλίες του. Επίσης, τόνισε ότι τα υπουργεία γεωργίας δίνονταν μόνο σε όσους... περίσσευαν, ως τελευταίο τη τάξη χαρτοφυλάκιο. Από την πλευρά του, ο βουλευτής Κοζάνης της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και πρώην αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ κ. Πάρης Κουκουλόπουλος τόνισε ότι «αν δεν τσακίσουμε τη γραφειοκρατία και τις συντεχνίες, δεν πρόκειται να αλλάξει κάτι στον αγροτικό τομέα της χώρας».