Μνήμη και ανάγνωση

της Ιωάννας Κωσταρέλλα από το ΧΡΟΝΟ

Μέσα στις επαναλήψεις σειρών και στο ξαναζεσταμένο τηλεοπτικό μενού που μας προσφέρεται αυτή την περίοδο, δίνουμε συνήθως την ευκαιρία στον εαυτό μας να διαβάσουμε περισσότερο. Βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά και ότι άλλο πέσει στο χέρι μας. Βοηθάει σ’ αυτό και η αποτοξίνωση που αποζητούμε στις διακοπές, καθώς, επίσης, και το γεγονός ότι έχουμε συνδέσει τις ώρες χαλάρωσης στην παραλία με την ανάγνωση ενός βιβλίου. Η ανάγνωση ενός βιβλίου είναι μια διαδικασία πολύ σημαντική για την εξάσκηση της μνήμης και την τροφοδότηση της σκέψης μας με νέα δεδομένα.
Οπως σημείωσε ο Ουμπέρτο Eκο κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος που έδωσε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια το 1996 «σύμφωνα με τον Πλάτωνα, όταν ο Ερμής που φέρεται να εφηύρε τη γραφή, παρουσίασε την εφεύρεσή του στο Φαραώ, του επεσήμανε ότι αυτή η νέα τεχνική θα βοηθούσε τους ανθρώπους να θυμούνται ότι αλλιώς θα ξεχνούσαν.

Αλλά ο Φαραώ δεν έμεινε ευχαριστημένος και απάντησε ότι η μνήμη είναι ένα δώρο που πρέπει να κρατιέται ζωντανό μέσα από τη διαρκή εξάσκηση».
Σήμερα, πια, κανείς δεν συμμερίζεται τους παραπάνω φόβους για δύο απλούς λόγους, εξήγησε ο Εκο. Πρώτον, γιατί όλοι γνωρίζουμε ότι τα βιβλία μεταφέρουν τη γνώση σε μεγαλύτερες ομάδες του πληθυσμού και είναι μηχανισμοί για να βελτιώνουν τη μνήμη και όχι να τη ναρκώνουν. Και δεύτερον, γιατί μόνο με τη γραφή είναι δυνατόν να μεταφερθεί ένα αριστούργημα για την αυθόρμητη μνήμη όπως το «Αναζητώντας το Χαμένο Χρόνο» του Προυστ.
Μέσα, λοιπόν, στη ρουτίνα της καθημερινότητας, η οποία λειτουργεί πολύ επιβαρυντικά για την εξάσκηση της μνήμης, η ανάγνωση είναι από τα λίγα πράγματα που μπορεί να προσφέρει κανείς ως δώρο στον εαυτό του.