Του Β. Π. Καραγιάννη
Στοπ! Τελειώσαμε αφού τρίτωσε το
κακό: Ν. Χειλαδάκης, Μίμης Σουλιώτης Νίκη Μαραγκού («Νίκη,
καλό ταξίδι μάτια μου...να μου τον προσέχεις. Κυπριακή ποίηση θα σχολιάζετε
εκεί πάνω, μα τί σας έπιασε όλους να φύγετε ένας ένας, Παν/μιο θα φτιάξετε;» η
Ελένη Μεκάση –Σουλιώτη)
Οταν μπήκε σπίτι (εδώ) είχε την
άνεση του εντελώς δικού σου ανθρώπου κι ας μην γνωριζόμασταν ακόμα καλά -μόνο από
τα βιβλία της (ποίηση, διηγήματα, μυθιστορήματα, παιδικά, μαγειρικής,
μεταφράσεις) και βιβλίο για τον πατέρα της.
Ανοιξε το ψυγείο για νερό κρύο. Οταν
πήγαμε
σπίτι της στη Λευκωσία, οδός Ι. Μεταξά τόσο
-ακόμα δεν της ταχυδρόμησα το τελευταίο
τεύχος της 'Π', κι έστελνε κείμενα σ’ αυτήν – έδωσε τα κλειδιά στην Τ., μας έδειξε το
δωμάτιο, το μπάνιο (βιβλιοθήκη κι αυτό). Σπίτι σας! Χωθήκαμε κι αφεθήκαμε στο
πλατύχωρο της αγκαλιάς της. Είχε ένα λιτό τρόπο ν' αγαπιέται ακαριαία.
“Γεννήθηκα το 1948 στη Λεμεσό. Ο
πατέρας μου ήταν από την Αμμόχωστο και η μάνα μου από την Κοζάνη. Αυτό με
βοήθησε να διατηρήσω μια πλατιά εικόνα του ελληνικού ορίζοντα μεγαλώνοντας στο
ανατολικότερο του σημείο.” “Γιατρός από τη
Βιέννη” εκδ. Το Ροδακιό, ο Νίκος Μαραγκός μεγαλογιατρός στο παντού της Κύπρου.
Η μάνα της η Κατίνα το γένος Χασάπη, άρα εδώ είμαστε.
Σεπτέμβριος του 2005. Λασσάνεια: “Γυναίκες συγγραφείς της Κοζάνης ή και από την Κοζάνη (αυτή
ήταν όλου του κόσμου), την καλέσαμε εδώ (αντιδήμαρχος επί των γραμμάτων και των
τεχνών της πόλης η κ. Τασα Σιόμου - η πόλη την ψάχνει ακόμη). Η φιλόλογος Αγνή
Παπακώστα μιλά για το “Γιατρό...”. Κάνω μια εισαγωγή στην ποίησή της, περισσότερο
με λόγια της ψυχής μου. Η Δήμητρα στους μουσικούς προλόγους κι επιλόγους της
βραδιάς στο πιάνο παίζει του Ερικ Σατί τις “Γυμνοπαιδίες”. Τις ακούω και τώρα,
αυτήν δηλ. ακούω.
Στο χωριό (ένα είναι το χωριό) φωτογραφίες
με όλους τους οικείους - ενήλικες, στο
μπαλκόνι και πάνω στα κάγκελα να στεγνώνουν καθαρισμένα τα καλαμπόκια του
Φθινοπώρου.
Στο αρχοντικό Βαμβακά χώνεται στο υπόγειο και φωτογραφίζει τα κελάρια του (ο Δήμο θα το
κάνει πινακοθήκη, λέει, αν μέχρι τότε δεν
καταρρεύσει). Μικρή περνούσε απ' αυτό.
Στο μοναστήρι Κοιμήσεως της Θεοτόκου
στο Μικρόκαστρο η γερόντισσα Θεολογία, μας χαρίζει σταφύλια από την κληματαριά.
Τα ξεχάσαμε στη βρύση.
Εκεί, στη Λευκωσία, 2008 ( «Λήμματα ταξιδιού στα δια-παρά-τουρκο-Κατεχόμενα και πίσω»
Ημερολόγιο οδοστρώματος Γ'), Παρέμβαση
τχ. 148, έτος 2009.
Επιλέγω κι αντιγράφω.
*
...«Προς αμυδράν ιδέαν». Ποίηση εν
προόδω που γράφεται στον Η/Υ και δένεται σε αυτοσχέδιο βιβλίο δι’ εκάστην
ζήτησιν. Εχω το αντίτυπο του τέλος Απριλίου με 44 ποιήματα. Σήμερα επληθύνθησαν
οι σελίδες και τα ποιήματα. Της Νίκης (Ν) Μαραγκού θέλω να πω. Στο δρόμο προς
το σπίτι της από ένα γκάμπριο νεαροί πετούν τενεκέδες της κόκα κόλα στο δρόμο.
- Γιατί πετάς τα τενεκούδια;» τους
παρατηρεί. Αυτοί δεν βρίζουν. Στο σπίτι της κουρνιάσαμε ευτυχισμένοι
σχεδόν, γεμάτο βιβλία, πίνακές της και συμπάθεια. Ου τόπος να πατήσεις. Κήπος
με αυτοφυείς φοίνικες. Λεμονιές που θάλλουν και μυρίζουν εννοείται.
…Αμμόχωστος η τετράπολις. Δεύτερη φορά εκεί. Η εγκαταλειμμένη
τότε κατεστραμμένη και φυλακισμένη τώρα εδώ και 34 χρόνια περιμένει. Τι; Η Ν.
μας δείχνει το σπίτι της, δηλαδή τη νεότητα της, τα όνειρά της με ένα ήπιο,
μάλλον ουδέτερο πένθος. Ο χρόνος και η ανάμνηση στην υπέροχη άμμο
θρυμματίστηκαν. Η ωραιότερη θάλασσα της Μεσογείου! Να πέσεις τώρα πάνω της, να
της κυλιστείς, να ριχτείς σ’ αυτή· ότι υπάρχουν ακόμα δε χάθηκαν όλα. Ολα!
«Ποιός κόκκος ηγείται της άμμου;». (Κ. Σοφιανός). Αυτής της άμμου εδώ και 34
χρόνια ηγείται η εγκατάλειψη, η ερημιά, η απόγνωση. Φάντασμα πόλεως. Τα δέντρα
ορμούν να βγουν από τα παράθυρα των λεηλατημένων σπιτιών.
....Σαλαμίνα. Φωτογραφίζεσαι με το
ποίημα ανά χείρας. Επιτέλους ένα ποιητικό απωθημένο σου επιφανειούται· μαργαρίτες
κίτρινες παντού και χάνεσαι στην απέραντη πόλη αναζητώντας τον άγιο Επιφάνιο
(εορτάζει στις 12 Μαΐου «Φανείς Επιφάνιος εν Κύπρω μέγας/Κλέος παρ’ αυτή και
θανών έχει μέγα») τους κίονές του δηλαδή, χαμένος στο αθέριστο χορτάρι (τα
φίδια αδιαφορούν) όπως και το μέρα τη μέρα λεηλατούμενο από τον καιρό και τους
τουρίστες, στρογγυλό ψηφιδωτό στην Βασιλική της Καμπανόπετρας, ναό αρχαίο,
σχεδόν πάνω στη θάλασσα. Δε νιώθεις τίποτα. Ο χρόνος ο τωρινός, ο χτεσινός, ο
χρόνος ο απέραντος, έχει σοβατίσει την όποια φλούδα της ψυχής σου, με τα
κονιάματα της ασυγκινησίας. Η Ν. μας
δείχνει, την άμμο το μέρος που φαίνεται να φωτογραφήθηκε ο Γ. Σφρς πηγαίνοντας
για κολύμπι, έτος 1953.
‘Εγκωμη. Πεδιάδα άφυτρη, αθέριστη,
απαράγωγη. Καίει ο ήλιος. Σκιάδια θαλάσσης. Νεκροταφείο των αρχαίων Βασιλέων.
Τους έθαβαν μαζί με το άλογα που έσερναν το άρμα τους. Πέθαιναν από την ασφυξία
των χωμάτων. Η λύπη έχει μια ιστορική αναδρομικότητα. Ου γαρ οίδασι τι τα
καρτερούσι. Θυμήθηκα το άλογο του Τζαμπουλάτ. Φαίνονται τα κόκαλά τους. Ο Γ.Σ.
είχε γράψει την «’Εγκωμή» του όταν πέρασε από κείνη την πεδιάδα γεμάτη από
γυναίκες θερίστριες, δεν είχαν ανακλυφτεί οι τάφοι πράγμα που έγινε αρχές του
‘60. Ο χώρος των τάφων γεμάτος με τα μοβ άνθη,
τ’ αθάνατα, και με κάτι θεόρατες γκουστερίτσες που τις λεν κουρκουτάδες
και είναι σαν μικροί κροκόδειλοι σιχαμεροί.
Απόστολος Βαρνάβας. Μονή επιβλητική
κατ’ όψιν, τώρα μουσείο εικόνων. Φωτογραφία των τριών ιεραρχών· ισοϋψείς, στη
μέση ο άγιος Βασίλειος. Εικόνες της
σήμερον επί το πλείστον όλες τις άλλες τις έχουν, ως λάφυρα πολέμου, οι κύριοι Αγαρινοί
πουλήσει στις ξένες χώρες και στους εκεί συλλέκτες, που δεν μπορούσαν χωρίς
αυτές στα σαλόνια τους. Τις φορητές δηλαδή αφού τις ζωγραφισμένες στον τοίχο
δεν κατάφεραν να τις ξηλώσουν. Αλλες εκκλησίες σε κατεχόμενα χωριά τις έκαναν
αχούρια, αποθήκες, γήπεδα κ.α.
-Προς τι τέτοια βαρβαρότητα;
-Μα βάρβαροι βαζιβουζούκοι είμεθα,
στη φύση μας το μίσος είναι, το αλλόφυλλον!
*
Η είδηση (το
νέο) άπαξ και λέγεται δεν έχει επιστροφή και αμφισβήτηση. Ισχύει καταλυτικά. Σκοτώθηκε εντελώς η Νίκη Μαραγκού. Σε
ταξίδι της στην Αίγυπτο 100
χιλ. έξω απο το Κάιρο. Τέλος.
Στο μέιλ ο Γ. Μύαρης ΦΙΛΕ ΒΑΣΙΛΗ, ΜΙΑ ΑΠΩΛΕΙΑ!
(Μα τι ηλίθιος θάνατος όπως του
Αγγλπλ. Θυμώνω. Μόνο ο τόπος έχει τη σημασία
του, αν ήταν στο Φαγιούμ. (Και προς τα εκεί ήταν).
Η Νάσα Παταπίου ιστορικός και ποιήτρια. “Είμαι συγκλονισμένη.
Είναι τόσο τραγικό και φρικτό να χάνεται ένας άνθρωπος με
αυτό το βίαιο τρόπο. Ναι, στο σπίτι της γνωριστήκαμε…Από χθες το βράδυ που
πληροφορήθηκα το τραγικό γεγονός γυρνά στο μυαλό μου μια ατέλειωτη
κινηματογραφική ταινία και δε χρειάζεται να σου πω τι σκηνές περιέχει. Θυμήθηκα
τους στίχους της, εάν τους θυμάμαι καλά: «…κι αυτός κι εγώ κι εσύ περαστικοί…
».
(
Ενα κονιάκ που το συνηθίζουν στις κηδείες, δεν ξέρω και πότε θα την βάλουν υπό
γης. Ας κλάψω τώρα να ξεβγαίνω).
Στο Μοναστήρι Αναλήψεως εδώ, ζούσε ακόμα η
γερόντισσα Μαγδαληνή, μια φωτογραφία της στο μεγάλο του αρχονταρίκι. Πίσω της
ακριβώς ένας πίνακας μεγάλος στρογγυλός με εικαστικούς κύκλους. Τίτλος του: “Ο
μάταιο
ς
βίος του πλάνου κόσμου" κάτι σαν μηνολόγιο. Αυτή ακουμπάει το κεφάλι της
στο μήνα Φεβρουάριο όπου είναι και το τέλος του κύκλου του
χρόνου και της ζωής. Στο μήνα αυτό εικονίζεται ο μέγας
Θεριστής όλων μας. Κι αυτής. Φεβρουάριος 7/2013.
Επιτύμβιον, ίσως.
Η Νίκη Μαραγκού από της Κοζάνης τις
μητρικές απαντοχές προήλθε
Και στης Αμμόχωστος με όλων των
γενεών της τις εκδοχές προσήλθε
Ζωγραφική, πεζογραφία, των βιβλίων
την πώληση ως τέχνη μετήλθε
Πήρε δρόμους ταξιδιού γεμάτους με
άγριες φυγές και ήπιους νόστους
Αλλά στης ποίησης τον αίθριο λόγο
εύρισκε τόπους ψυχής αγνώστους
Που φέρνει γλύκα η ανάμνησή τους και
άσβηστο φως το φως τους
- Νίκη γιατί ταξίδευες τόσο πολύ
στον κόσμο;
- Για να συνηθίσω ότι το ταξίδι στην
αιωνιότητα δεν τελειώνει ποτέ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου