Περιμένοντας τον Καλλικράτη

του Μανώλη Στεργίου, Δημάρχου Βελβεντού

Την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές όλη η Ελλάδα περιμένει από την Κυβέρνηση να ανακοινώσει το Σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ με τη χωροταξική μορφή των νέων Δήμων.

            Από τον Φεβρουάριο του 2008, και επί δυο ολόκληρα χρόνια το Βελβεντό σύσσωμο, Δήμος, φορείς, πολίτες, ετεροδημότες και ομογενείς, παραγωγικές τάξεις, εκπαιδευτική κοινότητα, εκκλησία, νεολαία αγωνιζόμαστε να διαφυλάξουμε τα αυτονόητα: O Δήμος μας να παραμείνει ανεξάρτητος στο νέο διοικητικό χάρτη της χώρας, υπογραμμίζοντας προς κάθε κατεύθυνση ότι ένα καλό παράδειγμα δεν το τιμωρούμε με συγχωνεύσεις, αλλά το επιβραβεύουμε, για να δείχνει το δρόμο και σ’ άλλους.

            Από τις μέχρι σήμερα φειδωλές δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι ακριβώς θα ανακοινωθεί. Οι κυβερνητικοί βουλευτές του Νομού μας (κ.κ. Κουκουλόπουλος, Αθανασιάδης και Βλατής) είχαν δυο συναντήσεις με τον Υπουργό επί των Εσωτερικών και έθεσαν το αίτημα της κοινωνίας του Βελβεντού να παραμείνει ανεξάρτητος Δήμος. Ωστόσο, από ότι διασταυρώσαμε, καμιά απάντηση δεν πήραν, πέραν του ότι στόχος της Κυβέρνησης είναι να πάμε σε πολύ μεγάλους και «ισχυρούς» Δήμους. 

Η επιμονή σε μεγάλα σχήματα και ο μαγικός αριθμός 370, είναι η πρόταση του «σοφού» Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως παρουσιάστηκε ακόμη από τις μέρες του κ. Προκόπη Παυλόπουλου το 2008 και έγινε δεκτή και θεωρήθηκε η βάση για τον σημερινό «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ» από τον νυν Υπουργό κ. Ραγκούση. Είναι η πρόταση που προτείνει 4 δήμους, ειδικά, στο Νομό Κοζάνης.

Το ανώτατο συνδικαλιστικό όργανο των Δήμων, η ΚΕΔΚΕ, την αποδέχτηκε την πρόταση αυτή του ΙΤΑ, «άκριτα» πιστεύουμε, και μόλις που κατάφερε η διοίκησή της να ψελλίσει στην Κυβέρνηση έναν και μοναδικό «βασικό» όρο, πριν παραδοθεί: την οικονομική στήριξη του Καλλικράτη, προκειμένου να μπορέσει να υλοποιηθεί. 

Βεβαίως κατανοούμε την αγωνία του διοικητικού συμβουλίου της ΚΕΔΚΕ που ουσιαστικά δια των δημάρχων που συμμετέχουν σ’ αυτό, εκπροσωπεί το 80% του ελληνικού πληθυσμού, που ζει στοιβαγμένος στα απάνθρωπα, πλέον, αστικά κέντρα. Το μεγάλο πρόβλημα των αστικών και στην πλειοψηφία τους υπερχρεωμένων δήμων δεν είναι αυτή καθεαυτή η οικονομική στήριξη των νέων Δήμων, αλλά πώς να ξελασπώσουν από τα χρέη τους, δια του Καλλικράτη. Ντουγρού λοιπόν στην επαρχία. Όσο λιγότεροι δήμοι τόσο καλλίτερα!

Για την ύπαιθρο χώρα, για τους μικρούς και υγιείς δήμους (πόσοι να’ναι άραγε; 20; 30;) ούτε λέξη. Είναι απλός και σαφής ο λόγος αυτής της προσπέλασης. Είμαστε αμελητέα «ποσότητα δείγματος» στις πανελλαδικές σφυγμομετρήσεις.

Εμείς λοιπόν οι ελάχιστοι μικροί και καθαροί δήμοι, πάλι θα κληθούμε να καλύψουμε το γενικό έλλειμμα. Εμείς πάλι θα κληθούμε να συμβάλλουμε με τη σχεδιαζόμενη κατάργησή μας στον περιορισμό του αριθμού των Δήμων. Διότι οι Δήμοι στα μεγάλα αστικά κέντρα που θα μπορούσαν να αποτελέσουν, τύποις και ουσία, έναν ενιαίο Δήμο, παζαρεύουν την έσχατη στιγμή την μη συγχώνευσή τους, με «αντάλλαγμα» τα υψηλά ποσοστά ευαρέσκειας στις λογής-λογής δημοσκοπήσεις, και ό,τι αυτό συνεπάγεται εν μέσω της μεγάλης οικονομικής κρίσης της πατρίδας μας.  

Έτσι λοιπόν από 1034 οι ΟΤΑ της πατρίδας μας θα περιοριστούν στο 1/3, δηλαδή στους 370. Και ενώ η αναλογία 3 παλιοί προς 1 νέο Δήμο, θα έδινε στο Νομό Κοζάνης 6 τουλάχιστον Δήμους, απ΄ ότι φαίνεται προτείνεται να αφήσει μόνο 4. Που πάνε οι άλλοι δυο δήμοι που μας αναλογούν από το ποσοστό 3 προς 1, της γενικής ανακατανομής και των κοινών κριτηρίων; Μα φυσικά στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στα λοιπά μεγάλα αστικά κέντρα, όπου η αναλογία κοντεύει να φτάσει στο 1,5 έως 2 παλιοί Δήμοι προς 1 καινούργιο.

Σε κάποιες «τυχαίες» προτάσεις, που είδαν το φως της δημοσιότητας την Κυριακή 25 Απριλίου στις εφημερίδες και οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα βολιδοσκοπούν την κοινή γνώμη για λογαριασμό του Υπουργείου, η «ισχύς κοινών κριτηρίων σε όλη την Ελλάδα» έδωσε μόνον 4 Δήμους στο Νομό Κοζάνης (3.516.000 στρεμ. & 153.939 κατ.), αλλά 3 στο Νομό Καστοριάς (1.720.000 στρ. & 53.702 κατ.), 5 στον Νομό Πέλλας (2506.000 στρ & 143.957 κατ.), 11 στο Νομό Λάρισας (5.381.000 στρ. & 282.156 κατ.), 5 στο Νομό Καρδίτσας (2.636.000 στρ & 120.265 κατ.), 7 στο Νομό Αχαΐας (3.271.000 στρ & 318.928 κατ.), 5 στο Νομό Κορίνθου (2.290.000 στρ. & 144.257 κατ.), 6 στο Νομό Χανίων (2.376.000 στρ & 148.450 κατ.), 7 στο Νομό Ηρακλείου (2.641.000 στρ & 291.225 κατ.) και πάει λέγοντας. Αρκετοί από αυτούς τους Νομούς υπολείπονται ποσοστιαία σε πληθυσμό και σε έκταση από το Νομό Κοζάνης. Οι ίδιες προτάσεις θέλουν 70 τους Δήμους της Αττικής από σύνολο 122 και κάπου 20 της Θεσσαλονίκης από 45.

Εκεί δηλαδή (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) θα οριοθετείται και ένας νέος Δήμος στη θέση ενάμιση ή και δύο παλιών. Ανά πενήντα-εκατό οικοδομικά τετράγωνα θα εξακολουθήσουν να έχουν Δήμο. Εκεί όπου οι αγωγοί νερού και αποχέτευσης είναι κοινοί στην ίδια γεωγραφική τοποθεσία, εκεί όπου το αστικό λεωφορείο, το τραμ και το μετρό θα διέρχονται μέσα από πέντε και δέκα δήμους για μια διαδρομή 15 λεπτών και δεν μπορεί να υπολογιστεί καν σε ποιον Δήμο αναλογούν έσοδα από τα  εισιτήρια των επιβατών. Αλλά εκεί είναι ο πολύς ο κόσμος. Εκεί το κόστος κάθε αλλαγής θα ήταν τεράστιο, γι’ αυτό τους πιάνουν ακροθιγώς τα νέα σχέδια.

Αυτός ο χειρισμός, αν κρίνουμε από τα δημοσιεύματα, λέγεται και βαφτίζεται από τον Καλλικράτη «ισχύς κοινών κριτηρίων σε όλη την Ελλάδα».

Αν όλα αυτά ισχύουν τι απομένει να σκεφτεί κανείς για «τα κοινά κριτήρια»; Ας βγάλει ο καθένας τα συμπεράσματά του.   

Αυτό που απασχολεί την κοινωνία μας δυο ολόκληρα χρόνια τώρα είναι ότι Δήμοι στην ύπαιθρο σαν το Βελβεντό, ολοζώντανοι και με δικό τους αναπτυξιακό στίγμα, προτείνεται να στερηθούν τον συνεκτικό ιστό του κοινωνικού τους γίγνεσθαι, που είναι το δημοτικό συμβούλιο και αντ’ αυτού να έχουν πενταμελές τοπικό συμβούλιο με Πρόεδρο (ο Πρόεδρος έλειπε!!!), για να συντονίζει και να αντιμετωπίζει προβλήματα της καθημερινότητας, των εκτάκτων αναγκών, του σχεδιασμού και της ανάπτυξης. Όσο για τον κάθε πολίτη-δημότη θα συνεπικουρείται η εξυπηρέτησή του από μια ηλεκτρονική ατομική κάρτα.

 «Δικαίως» κάποιοι σχεδιαστές του κέντρου βλέπουν παντού στις κωμοπόλεις και στα χωριά της ελληνικής επαρχίας, να εξυπηρετούνται οι πολίτες τους με «αυτόματες ταμειακές μηχανές» και τους δημότες να περιμένουν στην ουρά να δηλώσουν με την ηλεκτρονική ατομική τους κάρτα τη βλάβη στο δίκτυο ύδρευσης, την πλημμύρα του υπογείου τους ή την πυρκαγιά (κούφια η ώρα) στο διπλανό βουνό… Οι ίδιοι σχεδιαστές θεωρούν «φυσιολογικό» το ότι η πορεία της ανάπτυξης ενός τόπου περνάει μέσα από πολυμελή δημοτικά συμβούλια στις έδρες των ενιαίων υπέρ-Δήμων, στα οποία η αντιπροσώπευση κάθε παλιού ζωντανού Δήμου θα είναι με 3-5 δημοτικούς συμβούλους, συμπολίτευση κι αντιπολίτευση μαζί.

Είναι προφανές, τελικά, ότι κάτι τέτοιο θα προέκυπτε αναπόφευκτα από έναν σχεδιασμό για την ύπαιθρο χώρα, όταν τα σχέδια χαρτογραφούνται στην Αθήνα και περνούν από μια δημόσια διαβούλευση που κρατάει δυο-τρεις βδομάδες (αν είναι και τόσες)  στο Ιντερνέτ και μόνον εκεί. Οι λαϊκές συνελεύσεις, οι απόψεις των πολιτών, τα οικονομικά δεδομένα, η μέχρι σήμερα πορεία κάθε τόπου, δεν αποτελούν, φαίνεται, τεκμήριο διαβούλευσης.

Στις τελευταίες κινήσεις του Δήμου Βελβεντού σχετικά με το όλο θέμα ήταν οι συναντήσεις με τους κυβερνητικούς βουλευτές κ.κ. Κουκουλόπουλο και Βλατή. Οι θέσεις του κ. Αθανασιάδη, ταυτόσημες άλλωστε με των άλλων δυο συναδέλφων του, κατατέθηκαν γραπτώς στην τοπική μας εφημερίδα. Ταυτόχρονα έγιναν συζητήσεις στο δημοτικό συμβούλιο για να κατατεθούν απόψεις στο «μη οριστικοποιημένο σχέδιο του Καλλικράτη», όπως δόθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών. Έγιναν αρκετές συζητήσεις και στις δυο επιτροπές που συστήθηκαν από τη λαϊκή συνέλευση για το σκοπό αυτό. Οι τελικές απόψεις και παρατηρήσεις μας κατατέθηκαν στην ΤΕΔΚ με ομοφωνία από το δημοτικό μας συμβούλιο.

Κι ακόμη από το Βελβεντό αρκετοί διακεκριμένοι επιστήμονες και εκπρόσωποι  φορέων κατέθεσαν προσωπικά δικά τους υπομνήματα στην Κυβέρνηση, προσθέτοντας τη φωνή τους στις 2.500 προσωπικές επιστολές δημοτών που ταχυδρομήθηκαν στο Μέγαρο Μαξίμου, (χωρίς να υπάρξει ούτε μια, έστω από ευγένεια, απάντηση). Προστέθηκαν στις 3040 υπογραφές δημοτών που με ψήφισμα της λαϊκής συνέλευσης αρνούνται την υποβάθμιση του Δήμου Βελβεντού στο όνομα του «Καλλικράτη». Προστέθηκαν ακόμη στις φωνές των 2.500 δημοτών που διαδήλωσαν ειρηνικά, και χωρίς να κλείσουν, από κατανόηση στον συνάνθρωπο, ούτε λεπτό την κυκλοφορία οχημάτων, στην Εθνική Οδό για το αυτονόητο και δίκαιο αίτημά τους.

Όλες αυτές οι μορφές διεκδίκησης αποτέλεσαν, φαίνεται, απλές αμελητέες λεπτομέρειες, την ώρα που η ιδέα της δημόσιας διαβούλευσης αναγορεύεται (και καλώς) κορυφαία λειτουργία της ελληνικής κοινωνίας.

Επίλογος:   

Μια ανάσα πριν κοπεί το νήμα της αφετηρίας για μια άνευ προηγούμενου υποβάθμιση των ευρωπαϊκών αρχών της Τοπικής Αυτονομίας, της Εγγύτητας και της Επικουρικότητας, λίγες, ίσως, μέρες πριν αποφασιστεί το Βελβεντό ν’ αποτελέσει παρελθόν στα αυτοδιοικητικά χρονικά της χώρας, ΑΠΕΥΘΥΝΟΥΜΕ ΕΚΚΛΗΣΗ σε όλους τους πολιτικούς, τους υπεύθυνους και αρμόδιους, που από τα χέρια τους θα περάσει ο Νόμος για τη διοικητική μεταρρύθμιση, να κάνουν μια μικρή αναδρομή στο μυαλό τους. Τους προτείνουμε να σκεφτούν τι αντιπροσωπεύει ως μοντέλο αυτοδιοίκησης, ο μικρός, αλλά ισχυρός στην ουσία Δήμος Βελβεντού στην ελληνική επαρχία, στην αυτοδιοίκηση της υπαίθρου, στην κοινωνία, στο συνεταιριστικό κίνημα, στην τοπική και στην Εθνική οικονομία, στην εκπαίδευση, στον επιστημονικό στίβο, στην ομογένεια… ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΤΙΜΗΣΟΥΝ ΤΙΣ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΠΑΝΤΟΣ ΤΙΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΜΑΣ. Και πριν προσφέρουν απρόσωπη στήριξη στον Καλλικράτη, ας σταθούν σε ένα και μοναδικό σημείο. Στο μεγάλο σύνθημα: ΠΡΩΤΑ Ο ΠΟΛΙΤΗΣ. Ας σταθούν στο σύνθημα που το περιεχόμενό του διαχρονικά τους έδωσε και τους δίνει τη δύναμη να αποφασίζουν για μας.

Αυτή την κρίσιμη για την πατρίδα μας στιγμή, ΤΟΥΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ να μην αποφασίσουν για μας, χωρίς εμάς.