Αναβίωσαν οι ‘’Λαζαρίνες 2018’’ στο Βελβεντό.

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Αναβίωσαν (1-4-2018, Κυριακή των Βαΐων) για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά οι ‘’Λαζαρίνες 2018’’ στο Βελβεντό, στην Ενορία του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω.

Στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής των Βαΐων (στον Ι. Ναό του Αγίου Διονυσίου) ήρθαν και εκκλησιάστηκαν ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές οι ‘’Λαζαρίνες 2018’’.
Το έθιμο μεταφέρθηκε στο Βελβεντό από την Αγία Κυριακή.

Προ του ‘’Δι’ ευχών’’, κατά το έθιμο, οι Λαζαρίνες τραγούδησαν στον λειτουργό – εφημέριο το τραγούδι ‘’Παραθυρίσκια μου’’ (το τραγούδι αναφέρεται στην ‘’Παναγιά’’, στα ‘’μαναστήρια’’, στις ‘’εκκλησιές’’ και στα ‘’δασκαλοπαίδια’’, που ‘’ψάλλουν τα Ευαγγέλια’’) και του πρόσφεραν μια πίτα (ριζόπιτα). Ο λειτουργός - εφημέριος την ευλόγησε και την αντιπρόσφερε ως κέρασμα στο εκκλησίασμα.

Η υπόλοιπη τελετουργία των ‘’Λαζαρίνων 2018’’, που ήταν και παραμένει γυναικείο έθιμο - τροποποιημένο από την αρχική του τελετουργία στα σπίτια του χωριού - διαμορφώθηκε κατάλληλα στο προαύλιο του Ιερού Ναού Αγίου Διονυσίου Βελβεντού.

Οι ‘’Λαζαρίνες 2018’’ σχημάτισαν στο προαύλιο δύο ομάδες. Ομάδα τραγουδιού και ομάδα χορού. Οι τραγουδίστριες τραγούδησαν τα εξής παραδοσιακά τραγούδια. Τα αναφέρουμε όλα με ένα σύντομο σχολιασμό στο καθένα.  

‘’Λάζαρος’’. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Αναφέρεται στον επικείμενο γάμο ενός νέου με το όνομα Λάζαρος.  Ακούγονται οι λέξεις ‘’Βαΐός’’ και ‘’Πασχαλιά’’. Χορεύουν οι Λαζαρίνες και συνοδεύετε όσες γυναίκες επιθυμείτε.

‘’Μάνα ‘μ ήρθε η Πασχαλιά’’. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Η λέξη ‘’Πασχαλόγιουρτα’’ κάνει αναφορά σε όλες τις γιορτές, σε όλες τις ‘’επίσημες ημέρες’’ της πασχαλινής περιόδου. Αναφέρεται στα ‘’αγγίτσια’’, λουλούδια της Άνοιξης και στις νύφες που βγαίνουν στο χορό.

‘’Μπεΐνα’’. Τραγούδι του Παλαιογρατσάνου. Μας μεταφέρει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας με όλα τα δεινά που υφίσταντο σε όλα τα θέματα της ζωής τους οι Έλληνες από τους Τούρκους κατακτητές.

‘’Μοσχοκοπελιώτισσα’’. Τραγούδι του Τρανοβάλτου. Το τραγουδούν και το χορεύουν το Σάββατο του Λαζάρου στο Τρανόβαλτο οι Λαζαρίνες του Τρανοβάλτου Μας το έμαθε η Θεοδώρα Κακούλη.

‘’Χορός του Αη Γιωργιού’’. Τραγούδι του Παλαιογρατσάνου. Διεκτραγωδεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας τον αρπαγμό της γυναίκας του Γιώργη από τους Τούρκους κατακτητές. Ο Γιώργης υπερασπίζεται την αξιοπρέπεια της οικογένειάς του και ζητά να φορέσει τα ‘’φλουροκαπνισμένα άρματα’’.

‘’Η Πασχαλιά στο Βελβεντό’’. Τραγούδι του Βελβεντού σε στίχο και μουσική του Νίκου και Φίλιππου Φυλαχτού. Αναφέρεται στο πασχαλινό πανηγύρι της Δευτέρας του Πάσχα στο εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Μετά τη Θεία Λειτουργία οι οικογένειες και οι παρέες στρώνανε το πασχαλινό τραπέζι κάτω στα χόρτα στο προαύλιο, έλεγαν το ‘’Χριστός Ανέστη’’ και το ‘’Αληθώς Ανέστη’’ και τσούγκριζαν τα κόκκινα αυγά. Τραγουδούσαν και χόρευαν. Το τραγούδι, μας το έμαθε η Ελένη Γιγή.

‘’Μάη μ’ κι Απρίλη μ’.’’ Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Αναφέρεται στην ανοιξιάτικη φύση και στις χαρές που προσφέρει τους ανθρώπους.

Η εκδήλωση ‘’Λαζαρίνες 2018’’ τελειώνει με το τραγούδι ‘’Σύρε Λάζαρε’’. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Είναι μια ευχή για την επανασυνάντηση όλων των Λαζαρίνων την επόμενη χρονιά. Σε περίπτωση απώλειας, ‘’αν χαθεί καμιά από μας’’, το έθιμο πρέπει να γίνει. Η πίστη στη ζωή και στην κοινωνία είναι ισχυρή και δε χάνεται, αφού τροφοδοτείται ακατάπαυστα μέσα στην Εκκλησία από το γεγονός της Ανάστασης του Χριστού.

Στο χορό – και στη συλλογή αυγών μέσα σε στολισμένα καλαθάκια -  συμμετείχαν και οι μικρές Λαζαρίνες ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές: Βασιλική Μύρου, Ιωάννα Μύρου, Ηλέκτρα Καραγκιώζη, Γεωργία Τέτου, Μαρία Τέτου, Μαρία Παπαγεωργίου, Βασιλική Μπιάλα, Μαρίνα Τέτου, Αστερία Ζορμπά, Μαρία Ζαρούχα, Ευαγγελία Τσιαπανίκα.

Οι μεγάλες Λαζαρίνες ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές: Αθανασία Κώστα πρεσβυτέρα, Θεοδώρα Δελνιώτη, Θεοδώρα Κακούλη, Ολυμπία Δολδούρα, Ανθούλα Παπαγόρα, Ελένη Κρομμύδα, Σοφία Θ. Αντωνίου, Ελένη Παπαδημητρίου, Ελένη Γκέκα, Δήμητρα Στεργιοπούλου, Ελένη Αντωνίου, Ευαγγελία Τσιαπανίκα.

Στο χορό συμμετείχαν και όσες γυναίκες επιθυμούσαν να συμμετάσχουν.

Τα τραγούδια των Λαζαρίνων είναι σχεδόν άγνωστα στις νεότερες γενιές. Σημαντική στην εκμάθηση των τραγουδιών ήταν η συμβολή (μουσική, ρυθμός, τοποθέτηση της φωνής) των γυναικών: Χρυσάνθης Σγούρου, Ελένης Στεργιοπούλου, Παναγιώτας Νατσιούλα, Μαρίας Δ. Τέτου, Σοφίας Δ. Αντωνίου, Θεοδώρας Κακούλη, Ελένης Γιγή, Βασιλικής Αγοράτσιου, Άννας Στεφάνου.   

Την εκδήλωση ‘’Λαζαρίνες 2018’’ παρουσίασε η δασκάλα Μαρία Κουτσιούκη. Στον ήχο ήταν ο μουσικός Μίλτος Τσιτσιμίκλης και ο ηλεκτρολόγος Γιάννης Μπαλάνης.

Ο λαογραφικός-πολιτιστικός σύλλογος Αγίας Κυριακής ‘’Η ΤΣΙΟΥΚΑ’’ πρόσφερε το κέρασμα σε όλο το εκκλησίασμα.

Μετά τη λήξη της εκδήλωσης οι Λαζαρίνες 2018 προσήλθαν στο αρχονταρίκι για το κέρασμα.  

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος, 2-4-2018