Ο Αλέξης Τσίπρας και οι υπουργοί έχουν βαλθεί κάθε μέρα να κάνουν και μια πολιτική γκάφα ή μια υποχώρηση που την ονομάζουν νίκη, δίχως να τους πιστεύει κανείς. Όμως οι απανωτές κυβερνητικές αστοχίες, η θηριώδης αναντιστοιχία λόγων και πράξεων, η συνεχιζόμενη κατρακύλα της πραγματικής Οικονομίας και η καθημερινή ανατίναξη της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στον κόσμο και τον κυβερνητικό σχηματισμό, δημιουργεί νέα δεδομένα στην χώρα. Η κυβέρνηση οδεύει τάχιστα (αν δεν έχει ήδη γίνει) στην πλήρη απώλεια της πολιτικής της ηγεμονίας.
Για όσους δε αντιλαμβάνονται τον θεμελιώδη αυτό όρο της πολιτικής επιστήμης, ας το πούμε απώλεια της πολιτικής της κυριαρχίας.
Όποιος κατέχει την εξουσία και διαθέτει πολιτική ηγεμονία μπορεί να κυβερνήσει, όποιος την έχει απολέσει είναι ανίκανος να κυβερνήσει ακόμα κι αν διαθέτει συμπαγή κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο κοσμάκης το λέει ακόμα απλούστερα: Υπάρχουν περίοδοι που μια κυβέρνηση ακόμα και λάθος να κάνει, τελικά της βγαίνει θετικά, ιδού η πολιτική ηγεμονία που λέγαμε. Υπάρχουν όμως άλλοι περίοδοι, που μια κυβέρνηση πιάνει χρυσάφι κι αυτό γίνεται αυτομάτως σκατά, να η απώλεια της ηγεμονίας. Συνήθως, η καθοριστική αυτή αλλαγή από τον Όλυμπο στα Τάρταρα, έρχεται μετά την πάροδο αρκετών χρόνων διακυβέρνησης, αποτέλεσμα άθροισης κυβερνητικών λαθών και λαϊκής κούρασης. Σίγουρα πάντως όχι μετά από δεκαπέντε μόλις μήνες. Υπενθυμίζω ότι ο Κώστας Σημίτης στην τελευταία έκθεση Θεσσαλονίκης ως πρωθυπουργός, μοίρασε πέντε δισ. σε παροχές. Ο κόσμος τα έβαλε στην τσέπη και του γύρισε την πλάτη, καθότι ο Σημίτης είχε απολέσει την πολιτική ηγεμονία. Ο Γιώργος Παπανδρέου αντιθέτως, κατάφερε να πάρει δημοτικές εκλογές έναν χρόνο μετά την άνοδό του στην εξουσία και ενώ είχε φέρει Μνημόνιο, καθότι δεν είχε χάσει ακόμα την ηγεμονία του.
Αυτό που συμβαίνει τώρα με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι πρωτοφανές. Μέσα σε δεκαπέντε μόλις μήνες, η κυβέρνηση Τσίπρα κατάφερε να βάλει τον εαυτό της σε μια πολιτική τσουλήθρα και να πάρει έναν πρωτοφανή και ανεξέλεγκτο κατήφορο σε όλα. Σε δημοτικότητα, σε αξιοπιστία, σε τεχνοκρατική ικανότητα, σε συνέπεια. Κάθε προσπάθειά της να πατήσει φρένο απλώς επιταχύνει την πτώση της και κάθε αποτυχημένη προσπάθεια φρεναρίσματος οδηγεί σε καινούριες, ακόμα πιο πανικόβλητες κινήσεις. Όσα συνέβησαν με τις τηλεοπτικές άδειες, είναι εξόχως χαρακτηριστικά: ξεκίνησαν με τσαμπουκά και λαϊκή στήριξη (όταν άρχισε τις διαδικασίες του διαγωνισμού), πέρασαν στις αμφιβολίες (υπόθεση Καλογρίτσα), έφτασαν στην ήττα (απόφαση ΣτΕ), κατέληξαν στον αυτοεξευτελισμό (πρόταση για Πολύδωρα) και κατάντησαν στην πλήρη υποχώρηση (όλοι να πάρουν άδεια με κατάργηση του νόμου Παππά). Είναι πλέον σαφές σε όλους, ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει χάσει τον έλεγχο. Είναι ανήμπορος να ασκήσει ακόμα και το πλέον κατοχυρωμένο και αναμφισβήτητο πρωθυπουργικό προνόμιο: να κάνει ανασχηματισμό της κυβέρνησής του, με τον τρόπο που θέλει και στον χρόνο που τον βολεύει. Αυτός κι αν είναι ο ορισμός της απώλειας της πολιτικής ηγεμονίας.
Φυσικά, πάντα οι κυβερνήσεις ελπίζουν ότι τα πράγματα είναι ανατάξιμα και πιστεύουν ότι θα γυρίσουν το χαρτί. Και προσπαθούν ως το τέλος, καθότι τα συστήματα εξουσίας δεν εγκαταλείπουν εύκολα τον αγώνα. Το μοναδικό αντίθετο παράδειγμα των τελευταίων δεκαετιών είναι η πρόσκληση του Γιώργου στον Σαμαρά να τον αντικαταστήσει στην πρωθυπουργία, όμως κάτι τέτοιο είναι πέραν των λογικών πολιτικών δεδομένων. Συμβαίνει μια φορά στα χίλια χρόνια και καταγράφεται ως ιστορικό παράδοξο. Ελπίζει, λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας και θα προσπαθήσει ως το τέλος. Έχει χρόνο; Αυτό είναι καλό ερώτημα. Μια κυβέρνηση δίχως πολιτική κυριαρχία, δίχως δηλαδή την στοιχειώδη ικανότητα να κυβερνά, είναι αντικειμενικά κυβέρνηση σε αποδρομή. Ένας πρωθυπουργός δίχως λαϊκή στήριξη, πόσο μάλλον περικυκλωμένος από λαϊκή δυσαρέσκεια ή οργή, είναι αντικειμενικά πρωθυπουργός υπό προθεσμία. Μια κυβέρνηση με 151 βουλευτές και πολιτική κυριαρχία, είναι ισχυρότερη (και μακροβιότερη) από μια κυβέρνηση 170 βουλευτών αλλά δίχως λαϊκή στήριξη.
Το γεγονός ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ διαθέτουν συμπαγή και δοκιμασμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία, δεν σημαίνει ότι τους εξασφαλίζει απρόσκοπτη διακυβέρνηση ως την λήξη της συνταγματικής προθεσμίας, μέχρι το 2019 δηλαδή. Η έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια, αργά ή γρήγορα εισχωρεί ακόμα και στους πιο σκληροπυρηνικούς μηχανισμούς εξουσίας και τους αποσαθρώνει. Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τον τρόπο και τον χρόνο που θα γίνει αυτό, ούτε την αφορμή που θα το προκαλέσει. Σε συνθήκες ασταθούς ισορροπίας, ακόμα και τα πιο μικρά μη-προβλέψιμα πράγματα μπορούν να προκαλέσουν ασύμμετρες ανατροπές και καταρρεύσεις. Σαν την υπεροφορτωμένη με άμμο νταλίκα, που αρκεί ένας αθέατος κόκκος για να προκληθεί η ανατροπή της. Ποιος μπορεί να προβλέψει ποιο ρεύμα αέρα θα τον φέρει ποιον κόκκο άμμου, πάνω στην καρότσα; Κανένας. Όμως είναι πραγματικά τυφλός αυτός που δεν βλέπει ότι το βαρύ όχημα είναι σε οριακή κατάσταση…
Υ.Γ. Το κείμενο γράφτηκε πριν εμφανιστεί η θηριώδης δημοσκοπική διαφορά των 24 μονάδων. Δεν αλλάζει κάτι, απλώς επιβεβαιώνει τα γραφέντα.
(photo: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΛΕΣΙΔΗΣ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου