‘’Βίος και λόγος στην ησυχαστική παράδοση. Δοκίμια θεολογικής γνωσιολογίας’’.

του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα

Από τις εκδόσεις Δόμος κυκλοφορεί το νέο βιβλίο του Σταύρου Γιαγκάζογλου ‘’Βίος και λόγος στην ησυχαστική παράδοση. Δοκίμια θεολογικής γνωσιολογίας’’ (εκδ. Δόμος, Αθήνα 2016, σ. 452).

Βίος και λόγος, θεωρία και πράξη, αποτελούν ενιαίες όψεις της πίστης και της ζωής της Εκκλησίας. Αν ο λόγος της αρχαιοελληνικής σκέψης διερευνά και ερμηνεύει τον κόσμο και τον άνθρωπο, ο Λόγος της Αγίας Γραφής, δίχως να ανήκει στον κόσμο, έρχεται όχι για να τον ερμηνεύσει αλλά για να τον σώσει μέσα από συγκεκριμένα γεγονότα στην ιστορία της σωτηρίας. Η πατερική θεολογία εκφράζει έναν Θεό που δεν εγκλωβίζεται στην άγνωστη υπερβατικότητά του, αλλά αποκαλύπτει και κοινωνεί την προσωπική του ζωή δια του ενανθρωπήσαντος Λόγου.

Η μέθεξη στο γεγονός του Χριστού δεν σχετίζεται με μία διανοητική και άσαρκη πνευματικότητα. Δια της μυστηριακής ζωής της Εκκλησίας, η εν Χριστώ ζωή αποτελεί σωματοποιημένη εμπειρία. Ευχαριστιακή εμπειρία και ασκητικό βίωμα είναι οι όψεις μιας ενιαίας θεολογικής γνωσιολογίας στη ζωή της Εκκλησίας. Η πατερική παράδοση και ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, διευρύνοντας την ίδια θεολογική ερμηνευτική, θα εκφράσουν με δυναμισμό τη θεολογία των ακτίστων ενεργειών ως ανάπτυξη της χριστολογίας των δύο φύσεων και δύο ενεργειών του Χριστού.

Η θεολογία αυτή του ενεργού Λόγου οδήγησε την πατερική σκέψη και την ασκητική πράξη της ορθόδοξης Ανατολής σε μία μυστική ή μυστηριακή θεολογία και ασκητική, όπου βίος και λόγος, θεωρία και πράξη, μεταμορφώνονται εν Αγίω Πνεύματι σε αποκαλυπτική θέα και θεωρία του ένσαρκου Λόγου, μεταμορφώνοντας τον άνθρωπο και δι’ αυτού τον κόσμο και την ιστορία.

Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει δοκίμια και μελέτες που διερευνούν την πρόσληψη της ησυχαστικής αυτής παράδοσης από τη σύγχρονη θεολογία.  

Στο εν λόγω βιβλίο αναπτύσσονται οι ακόλουθες ενότητες:

Ο λόγος του Θεού και η θεολογία του ενανθρωπήσαντος Λόγου στην Ορθόδοξη Παράδοση • Το δόγμα της Αγίας Τριάδος και η σημασία του στην πίστη και στη ζωή της Εκκλησίας • Ο πολιτισμός της ερήμου. Το ασκητικό κατόρθωμα ως κοινωνία αγάπης. Σχόλια στις Ερωταποκρίσεις Βαρσανουφίου και Ιωάννου • Ο ανθρωπισμός της ερήμου. Η πνευματική διάκριση κατά την ασκητική παράδοση της Εκκλησίας • Εισαγωγή στη θεολογία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά • Προλεγόμενα στη θεολογία των ακτίστων ενεργειών • Θεολογία και φιλοσοφία στο Βυζάντιο • Η αποδεικτική μέθοδος στη θεολογία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά • Η σωτηρία ως θέωση • Ο κόσμος και άνθρωπος • Η Πνευματολογία του Γρηγορίου Παλαμά • Η διδακτορική διατριβή του Jacques Lison στο καθολικό πανεπιστήμιο της Louvain • Μυστηριακός ησυχασμός. Οι εκκλησιολογικές προϋποθέσεις της θεολογίας του αγίου Γρηγορίου Παλαμά • Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς και η νεώτερη δυτική θεολογία. Με αφορμή την εισήγηση του Norman Russell για την αποδοχή του Παλαμά στην Δύση σήμερα • Ευχαριστία, θεία Οικονομία και Εκκλησία • Θεολογικό σχόλιο στις ερμηνευτικές αρχές του Νικολάου Καβάσιλα στη θεία Λειτουργία • Ο χριστοκεντρικός μυστικισμός του Αποστόλου Παύλου στη θεολογία του αγίου Νικολάου Καβάσιλα • Γρηγόριος Παλαμάς και Νικόλαος Καβάσιλας. Η σύνθεση μυστηριακής και ασκητικής ζωής στην ορθόδοξη παράδοση • Η παρουσία του αγίου Νικοδήμου στη θεολογική σκέψη του εικοστού αιώνα • Ευχαριστιακή εκκλησιολογία και μοναστική πνευματικότητα στη νεώτερη ορθόδοξη θεολογία • Ευχαριστία και θέωση. 

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας

παπαδάσκαλος

6-11-2016