Κριτική … σχόλια, προτάσεις περί πολιτιστικών και μη… !

«…κοιμηθείτε πια, είναι αργά, η πόλη κοιμάται 
κι ένα μαγικό όνειρο μας ξυπνά …» 

Δεν θα μπορούσα να μην σχολιάσω και να μην κάνω κριτική (καλοπροαίρετη σαφέστατα) για όλα τα πολιτιστικά τεκταινόμενα, που έλαβαν χώρα, κατά το τελευταίο οχτάμηνο, στην  Ιστορική Έδρα του Δήμου Κοζάνης, την Αιανή ( πόλη απέραντη στο χώρο και συνεχής στο χρόνο). Είναι γνωστό, ότι οι αξίες του πολιτισμού γενικότερα και ειδικότερα της παράδοσης, (των ηθών κι εθίμων), είναι ο συνδετικός κρίκος των μελών μιας κοινωνίας σε περιόδους, όπως είναι αυτή της κρίσης που μαστίζει εδώ και πέντε χρόνια τη Χώρα μας .

Είναι απορίας άξιον, στους περισσότερους κατοικοδημότες της Αιανής, αλλά και σε μένα προσωπικά κι αναρωτιόμαστε: πού και με ποιόν τρόπο στοχεύουν οι όποιες πρωτοβουλίες, αποφάσεις, προγραμματισμοί, πράξεις και υλοποίηση αυτών των όποιων πολιτιστικών εκδηλώσεων και δρώμενων, από μέρους των ενδιαφερόμενων Φορέων, Ομάδων, Συλλόγων και Συλλογικών Οργάνων της Δημοτικής Κοινότητας Αιανής;

Ο κάθε Φορέας, Σύλλογος, Ομάδα και Συλλογικό Όργανο, δείχνει και φαίνεται ότι αυτενεργεί. Κατασπαταλάται χρόνος, κόπος, χρήμα και τις περισσότερες φορές, το αποτέλεσμα  αβέβαιο, χωρίς συνέχεια, με ένα πρόσκαιρο και πενιχρό βαθμό επιτυχίας και χωρίς να προσβλέπουμε στα θετικά στοιχεία, της  όσμωσης  των μελών της κοινωνίας της  Αιανής, την εθελοντική συμμετοχή της νεολαίας, την απρόσκοπτη βοήθεια των μεγαλυτέρων και την μετατροπή του θετικού αποτελέσματος σε παράδειγμα προς μίμηση των νεότερων μελών της.

 Με μια πρόχειρη ιστορικά κι αναδρομική καταμέτρηση των φορέων, ομάδων, συλλόγων που λειτουργούν, υπολειτουργούν ή είναι αδρανείς (με σφραγίδα ή χωρίς σφραγίδα) το αποτέλεσμα είναι από τη μια θετικό και «πλούσιο»  ως προς τον αριθμό τους, από την άλλη αρνητικό και μάλιστα δυσανάλογο με τον πληθυσμό της Αιανής και το έργο που επιτελείται. Ο αριθμός των φορέων με έδρα την Αιανή, αγγίζει τους είκοσι και πλέον.

Για όλους τους παραπάνω φορείς, συλλόγους κι ομάδες, αν υποθέσουμε ότι απαιτούνται κατά μέσο όρο εφτά μέλη για το  Δ.Σ., τότε αυτόματα απαιτούνται μόνον για τις διοικήσεις τους (150) εκατόν πενήντα μέλη άνδρες και γυναίκες…! Άντε να αφαιρέσουμε έναν αριθμό μελών των Δ.Σ., που αποστασιοποιούνται με την πάροδο του χρόνου, από τα αξιώματα και κάποιοι άλλοι που  «μετακομίζουν» στην Κοζάνη, όμως θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι είναι  αξιόλογος αριθμός  και μάλιστα μόνον για τα πρωτεία και την σφραγίδα. Απλά αναρωτιόμαστε όλοι μας ποιός απομένει να δουλέψει…; Ποιά μέλη εναπομένουν για δράση και χαμαλίκα…; Οι ίδιοι, ως μέλη των Δ.Σ. τραβούν και το κουπί και φέρνουν σε πέρας τους στόχους, τους σκοπούς και τις προγραμματισμένες εκδηλώσεις και  μάλιστα πολλές φορές με αντιπαραθέσεις και κόντρες με μέλη Δ.Σ. άλλων συλλόγων μέχρι «βεντέτα».

Όμως θέλω να πιστεύω, ότι οι όποιες πρωτοβουλίες στηρίζονται κι από την Δημοτική Κοινότητα Αιανής, που πρέπει να έχει τον πρωταρχικό και συντονιστικό ρόλο (αλλά και η ίδια πελαγοδρομεί, αφού ο ρόλος της περιορίζεται και δεν είναι όργανο αποφασιστικό) στον κάθε προγραμματισμό εκδήλωσης, καθόσον οι στόχοι, οι σκοποί, ο προγραμματισμός αυτών, έχουν ως επίκεντρο την πολιτιστική, πνευματική και οικονομική ανάπτυξη της ίδιας της Αιανής, την προσέλκυση επισκεπτών, την εξύψωση του πνεύματος του εθελοντισμού, ως μέσον αντιμετώπισης ζητημάτων  του κοινωνικού ιστού, αλλά και την όσμωση των ίδιων των κατοίκων της.

Από την κριτική μου και τον σχολιασμό των παρακάτω, θα μπορέσουμε να δώσουμε απαντήσεις στα ερωτήματα όλων μας, για έναν διαφορετικό τρόπο λειτουργίας ή αν δεν το θέλετε έτσι, για μια διαφορετικού είδους λειτουργία  όλων των φορέων κάτω από μία ενιαία διοίκηση. Ιστορικά οι παρόντες σύλλογοι, φορείς κι ομάδες, έχουν επιτελέσει το έργο τους κι ο κύκλος της ζωής τους έχει κλείσει. Είναι ανάγκη να προχωρήσουμε σε μια νέα μορφή διοίκησης όλων των παραπάνω φορέων, υπό την μορφή του Πολιτιστικού Οργανισμού Αιανής ή της Πολιτιστικής Εταιρείας Αιανής, με έδρα το Πνευματικό Κέντρο. Να βρούμε έναν τρόπο όλοι μαζί να συνενώσουμε τις δυνάμεις μας  για το καλό του τόπου μας (και τα παραπέρα είναι θέματα διαδικαστικά, που θα τα επιληφθεί ένας νομικός).

Και η αυτοτέλεια της κάθε ομάδας ή συλλόγου, τι θα απογίνει, θα με ρωτήσετε; Μέσα από τα αναγνωρισμένα καταστατικά των λειτουργούντων συλλόγων, σχεδόν περιγράφονται οι ίδιοι σκοποί και στόχοι, έτσι δεν έχουν να χάσουν τίποτα. Κάτω από την ενιαία διοίκηση του νέου Οργανισμού ή Εταιρείας, θα προβλέπονται αντίστοιχα τμήματα ενός ή περισσοτέρων ενδιαφερόντων των μελών της κάθε ομάδας.

Ένα παράδειγμα. Κάτω από την ενιαία διοίκηση, συστήνονται τμήματα π.χ.:

- Λαογραφίας και Παραδοσιακών χορών (Χορευτικά τμήματα).

- Φανών κι Αποκριάτικων εκδηλώσεων (Μυρμήγκου , Μύλος, Λακουστά, Χορταρίτσια, Ιτιά).

- Χορωδίας - Μουσικής κι εκμάθησης παραδοσιακών κι άλλων  μουσικών οργάνων.

- Θεατρικής παιδείας - Θεατρικό τμήμα 

- Εικαστικών - ζωγραφικής

- άλλα τμήματα

Οι δε επί μέρους ομάδες πολιτών, φορείς και σύλλογοι εντάσσονται ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τους στόχους και τους σκοπούς των καταστατικών, σ΄ αντίστοιχα τμήματα του νέου οργανισμού και πάντα εκουσίως.

Δεν υπεισέρχομαι σε λεπτομέρειες λειτουργίας, θέλω να τονίσω όμως την συνεργασία και την συμμετοχή όλων των τμημάτων για την υλοποίηση μιας εκδήλωσης, γιατί στις οργανωμένες κοινωνίες οι αυτενέργειες ενός προσώπου ή μιας ομάδας ή ενός συλλόγου έχουν μεγαλύτερη αξία, όταν οι συμμέτοχοι είναι το σύνολο της κοινωνίας.

Είναι ανάγκη να κατανοήσουμε ότι στο νέο σχήμα δεν μπορούν να ενταχθούν όλοι οι φορείς, οι ομάδες και οι σύλλογοι. Κι αυτοί είναι οι Σύλλογοι Γονέων των σχολείων, οι Αθλητικοί Σύλλογοι, οι Παλαίμαχοι, αλλά και σ΄αυτούς χωρά μια ενιαία διοίκηση, π.χ. στους Συλλόγους Γονέων, μπορεί να συσταθεί ένας σύλλογος, αφού οι ίδιοι γονείς έχουν μαθητές σ΄όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Ας παραδειγματιστούμε από το ότι και σ΄άλλες πόλεις, στο μέγεθος της Αιανής  έχουν Ενιαίο Σύλλογο Γονέων ή ενιαίο αθλητικό σύλλογο.

Κλείνοντας  το πιο κρίσιμο ζήτημα, που αγγίζει και προάγει τον ίδιο τον τόπο μας, θέλω να πιστεύω ότι πρέπει ν΄ αρχίσουμε να συζητάμε το όλο θέμα και να αφήσουμε τους μικροεγωϊσμούς… «τώρα που είμαι εγώ πρόεδρος…;», «μα εμείς έχουμε δραστηριότητα με τον σύλλογό μας…» θα πει άλλος.

Κάποτε πρέπει να γίνει η αρχή.

Οι πρόγονοί μας έλεγαν: «Οι καιροί ου μενετοί», (οι καιροί / ευκαιρίες δεν περιμένουν). «Ου τοις άρχειν βουλομένοις μέμφομαι, αλλά τοις υπακούειν ετοιμοτέροις ούσιν». Θουκυδίδης

Για να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα και την σπουδαιότητα του παραπάνω εγχειρήματος, αρκεί να θυμηθούμε όλα όσα μεσολάβησαν κατά καιρούς και κατά το πρόσφατο καλοκαίρι, αλλά και τα επικριτικά σχόλια που ακούστηκαν.

Δεν είναι πρέπον να αναφέρω τον αρνητικό αντίκτυπο και την αντιπαλότητα ανάμεσα στους φορείς, ούτε για τη διάσταση απόψεων σ΄όσα προηγήθηκαν, για την διοργάνωση των καλοκαιρινών εκδηλώσεων « ΑΙΑΝΙΩΤΙΚΑ » ανάμεσα σε Δημοτική Κοινότητα - Αθλητικό Σύλλογο και Π.Μ.Σ., ούτε για τον  κατακερματισμό δυνάμεων, αλλά να αναφέρω το παράδειγμα των αντίστοιχων εκδηλώσεων του 2005, που συνδιοργανώθηκαν από κοινού με την συμμετοχή όλων των φορέων και συλλόγων  Αιανής και με καθολική αναγνώριση για την επιτυχή συνδιοργάνωση των εκδηλώσεων «ΑΙΑΝΙΩΤΙΚΑ».

Ο πολιτισμός μέσω της λαογραφίας, της παράδοσης, των ηθών κι εθίμων, δεν είναι κακογουστιά, αλλά μεράκι, γνώση, συμμετοχή κι απόδοση στην πραγματική του διάσταση.

Ιδιαίτερα δε, στην πόλη μας Αιανή, ως ανεξάντλητη πηγή  πολιτισμικού πλούτου, οφείλουμε όλοι μας να κάνουμε κτήμα τούτην την παρακαταθήκη.        

Σε ερώτημά μου στον υπεύθυνο δημοσιογράφο τοπικού καναλιού, κατά την προετοιμασία της τηλεοπτικής εκπομπής, «Χριστούγεννα στην Αιανή », ποιός ή ποιά λαογράφος σας καθοδηγεί, για τα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Αιανής …;  …μου απάντησε …τι υπονοείς Δάσκαλε …; Και εξηγούμαι…

Εγώ δεν υπονοώ τίποτα, αλλά η λαογραφία είναι κομμάτι της ίδιας της επιστήμης …και δεν αποδίδεται ….μόνον και μόνο για να γεμίσουμε το «γυαλί»… και να βλέπουμε  κατά την ώρα της προβολής της εν λόγω εκπομπής …τις μάρκες από τα ξεσκισμένα μπλουτζίν ή τις επώνυμες μπλούζες … και μάλιστα να φιγουράρουν διάφορες εικόνες με  γράμματα… κι ο θεατής να έχει μπροστά του μια εικόνα κιτσαριό και κακογουστιάς… κι όλα για χάρη του θεαθείναι..

Ας είμαστε σοβαροί αγαπητοί του Δ.Σ.

Από το τέλος Οκτωβρίου, απευθυνόμενος στον χοροδιδάσκαλο, για την έγκαιρη χρονικά απόφαση αναβίωσης του σημαντικού εθίμου « Λουγκατσιάρια » και αφού για πολλοστές φορές ενόχλησα για το ίδιο θέμα, κλήθηκα τελικά την παραμονή, να παρευρεθώ σε συνάντηση για την όλη προετοιμασία.

Στο γόνατο και μάλιστα την τελευταία στιγμή και προς τιμήν του αντιπρόεδρου Καραμανώλα Στέλιου, του μέλους Γιώργου Τσιογκαλή και του χοροδιδάσκαλου Μπούκου Στέλιου  ...αποφασίσαμε τελικά να αναβιώσουμε το έθιμο, με την εθελοντική συμμετοχή  μελών του συλλόγου που ειδοποιήθηκαν τηλεφωνικά την τελευταία ώρα. Συγχαρητήρια στη νεολαία.

Όμως τι είναι εκείνο που πρέπει να καταδείξουμε από αυτό και μόνον το γεγονός ;

Είναι η έγκαιρη απόφαση κι ο προγραμματισμός, το πλάνο δουλειάς, η μεθοδικότητα, ο σχεδιασμός, η προετοιμασία και τέλος η υλοποίηση - αναβίωση του εθίμου.

Χρόνια παρακαλώ, βοηθώ κι επιμένω τα Δ.Σ. του Π.Μ.Σ. για την διαιώνιση  του εθίμου, για τους εξής λόγους. Πρώτον να αποδώσουμε το έθιμο στη σωστή του διάσταση. Να το μεταδώσουμε στους νεότερους, οι οποίοι παρασυρμένοι από το χαρτζιλίκι  που τους επιφέρει εκείνη η ημέρα, ντύνοντας μια καμήλα με νάϋλον, μια νύφη κι έναν γαμπρό, κρατάνε κι έναν τενεκέ, τον χτυπάνε για να προκαλέσουν θόρυβο, δηλαδή μια σκέτη κακογουστιά,  σ΄όλο το μεγαλείο της. Δεύτερον για τον λόγο να διδάξουμε στα παιδιά το σωστό όνομα του εθίμου, που είναι  «Λουγκατσιάρια»  κι όχι όπως το αποκαλούν.

Για τις περσινές Αποκριές 2013, είχα γράψει τα παρακάτω:

(Στα πλαίσια της καλοπροαίρετης κριτικής, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, την κούραση, την πολυπληθέστατη συμμετοχή των μελών, των καρναβαλικών ομάδων, ο βασιλιάς καρνάβαλος, για μια ακόμη φορά, ήταν  «γυμνός»! Να  «πέσουν» οι μάσκες! Να δώσουμε θέση στην παράδοση κι όχι στην αντιγραφή και την επανάληψη!

Ο Αριστοφάνης, οι Μύθοι του Αισώπου και η Ελληνική Μυθολογία, είναι αστείρευτες πηγές.

Χρόνια Πολλά - Καλή Σαρακοστή και του χρόνου καλύτερα. 18/03/2013)

Και για φέτος ισχύουν τα ίδια .

Πέραν όλων των θετικών που αναγνωρίζω σε κάθε ομάδα φανών της Αιανής, τον προσωπικό κόπο και χρόνο, τον οβολό τους, το κέφι, την φιλοξενία, την μαζικότητα και την συμμετοχή για όλη την περίοδο του δωδεκαημέρου, κατά την γνώμη μου, θα πρέπει να προσεγγίσουμε κάτω από άλλη ματιά, τα παρακάτω στοιχεία:

- Καταγραφή, εκμάθηση κι ανάδειξη των γνήσιων αποκριάτικων δημοτικών τραγουδιών, απ΄όλους τους φανούς. (τα σαλίτκα κι τ΄απουκριάτκα τς΄ μικρές τς΄ ώρις). Τα τραγούδια που είναι γραμμένα στο γόνατο, την τελευταία στιγμή, είναι για ποιητές εκ του προχείρου, σύμφωνα με τον ποιητή Σουρή.

- Διαγωνισμός απόδοσης του καλύτερου αποκριάτικου τραγουδιού, μεταξύ ατόμων, Ομάδων των  Φανών και Συλλόγων.

- Καθιέρωση ανάμματος ενός φανού στην κεντρική πλατεία την Τσικνοπέμπτη, με παράλληλες εκδηλώσεις  (Χορευτικά Π.Μ.Σ., Ομάδων Φανών, αποκριάτικα τραγούδια, τσίκνισμα)

- Συγγραφή θεατρικού έργου, σε εκούσια βάση, από τις Ομάδες Φανών και παρουσίασή του στο αμφιθέατρο του Πνευματικού Κέντρου, τις μικρές Αποκριές. (τα θεατρικά δρώμενα να ενσωματωθούν αυτήν την μέρα, προς αποφυγή κόπωσης των μελών των ομάδων)

- Προετοιμασία ομάδας, σε συνθετική βάση, με εκπροσώπους όλων των Φανών για τις ανάγκες  τηλεοπτικής εκπομπής στα τοπικά κανάλια. Το σημερινό καθεστώς είναι απερίγραπτο. Όλα τ΄αφήνουμε στο τέλος.

- Καθιέρωση ανάμματος ενός φανού την Κυριακή της Τρανής Αποκριάς, σε καθορισμένο χρόνο και τόπο, (να μην έχουμε τα ίδια, που εδώ και πέντε χρόνια  …τρεις κι ο κούκος σε κάθε γειτονικό φανό). Γιατί την Κυριακή της Τρανής Αποκριάς, είναι η αποκορύφωση των αποκριάτικων εκδηλώσεων και παράλληλα πρέπει να κρατήσουμε τους επισκέπτες της αποκριάτικης παρέλασης στην Αιανή, για γλέντι, χορό και κέφι.

- Οι αποκριές είναι μια ευκαιρία να ενδυναμώσουμε τις αλληλέγγυες σχέσεις της τοπικής κοινωνίας της Αιανής. Δεν νοείται κάτι τέτοιο, όταν καλούμε ορχήστρες από άλλους τόπους να καλύψουν μουσικά τις βραδιές των Φανών μας, όταν έχουμε δυο και τρεις δικές μας ορχήστρες. Πού είναι η αλληλοϋποστήριξη κι η αλληλοβοήθεια;

- Επίσης περιμένουμε την δωρεά χορήγηση οικονομικής στήριξης από τους δημότες και τους επαγγελματίες αυτού του τόπου, αλλά κάνουμε διάκριση μεταξύ αυτών. Ένα λαμπρό παράδειγμα έδωσαν «οι Παλαίμαχοι», πάνω σ΄αυτό. Αυτά τα ζητήματα είναι λεπτά. Διαταράσσονται οι σχέσεις μεταξύ των επαγγελματιών. Πού είναι η στήριξη της τοπικής αγοράς και των επαγγελματιών;

- Παρακολουθώ, εδώ και χρόνια, το «τσαλάκωμα» της ντοπιολαλιάς. Στα γραφόμενα σε ετικέτες ή κείμενα, γράφουμε χωρίς κανέναν έλεγχο. Π.χ.  γράφουμε… ούλι  αντί για το σωστό όλ΄ι, γράφουμε πλατεία αντί για το σωστό πλατέα, έγινάμε  αντί για το σωστό γίγκαμι, φάτε πιέτε και γλεντάτε αντί για το σωστό φάτι, πιείτι κι γλιντάτι… και άλλα πολλά. Δεν είναι ντροπή… ας ρωτάμε… δεν πειράζει.!

- Τέλος, συνεννόηση  μεταξύ των φανών, για προμήθεια ίδιας ποιότητας  κρασιού, προς αποφυγή κρουσμάτων μέθης, καθώς και υγιεινών εδεσμάτων προς αποφυγή τροφικών δηλητηριάσεων. ( Ήταν αρκετά τα κρούσματα φέτος).

Πλείστα  περιστατικά κι άλλων φορέων και συλλόγων θα μπορούσα ν΄αναφέρω, όμως περιορίζομαι στα παραπάνω και ζητώ προκαταβολικά συγγνώμη.

Το ζήτημα έχει να κάνει με το ότι όλοι οι φορείς, οι ομάδες, οι σύλλογοι και οι Συλλογικοί Οργανισμοί της Δημοτικής Κοινότητας, να διακατεχόμαστε από πνεύμα σύμπνοιας, αλληλοϋποστήριξης, με στόχο την ανάδειξη, προβολή και ευημερία της κοινωνίας μας.

Mέσα στον κύκλο του χρόνου η Αιανή κι οι εκδηλώσεις της πρέπει να είναι στην κορυφή της πυραμίδας κι αυτό είναι στο χέρι μας, να το κρατήσουμε ψηλά.

Ο εθελοντισμός, η συμμετοχή, η φιλοξενία της Αιανής είναι και πρέπει να παραμείνουν το Α και το Ω και με διαφορά, με επίκεντρο τον άνθρωπο και με την βοήθεια όλων μας  απ΄όποιο μετερίζι κι αν είναι ο καθένας μας .

Καλή Σαρακουστή κι σχουρημένα…!

Αιανή, 04/03/2014

Βαβλιάρας Στέφανος, Συνταξιούχος Δάσκαλος – Πρώην Δήμαρχος Αιανής