Ζήτημα αξιοπιστίας το Μνημόνιο

Του Παναγιώτη Γκλαβίνη*

Οσοι ανήκουμε στο ΠΑΣΟΚ διαπιστώνουμε με έκπληξη τελευταίως μια τάση επιγενόμενης αμφισβήτησης της υπαγωγής μας στο Μνημόνιο από προβεβλημένα στελέχη του χώρου μας. Συγκαταλέγομαι μεταξύ αυτών που έδωσαν σκληρές μάχες στον ακαδημαϊκό χώρο - και όχι μόνο - για να καταπολεμηθεί ο επιστημονικός λαϊκισμός που, μαζί με τον πολιτικό και τον μιντιακό, κατέστησαν τον αντιμνημονιακό λόγο κυρίαρχο στη δημόσια ζωή της χώρας, από το καλοκαίρι κιόλας του 2010. Η Ελλάδα μόλις που είχε σωθεί χάρη στο Μνημόνιο, όταν αδυνατούσε να εξοφλήσει δάνειο που έληγε τον Μάιο, όμως η κοινή γνώμη αφέθηκε να πιστεύει ότι η υπαγωγή μας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, στην καλύτερη περίπτωση, μπορούσε να αποφευχθεί και, στη χειρότερη, ήταν το αποτέλεσμα μιας διεθνούς συνωμοσίας.

Ο χώρος μας, αν και ήταν αυτός που σήκωσε το βάρος διάσωσης της χώρας, απέτυχε παταγωδώς όχι μόνο να διαπαιδαγωγήσει την κοινή γνώμη σχετικά αλλά και να ομονοήσει ο ίδιος για τη σκοπιμότητα της υπαγωγής μας στο Μνημόνιο, με αποτέλεσμα η αφωνία των πρωτοκλασάτων στελεχών μας την κρίσιμη περίοδο να διασπάται μόνον από την κακοφωνία όσων έβγαιναν να στηρίξουν πολιτικές που είτε δεν πίστευαν στον ίδιο βαθμό ή δεν τις αντιλαμβάνονταν κατά τον ίδιο τρόπο. Η διακεκριμένη αδυναμία μας, στη συνέχεια, να διαμορφώσουμε μια στοιχειώδη ιδεολογία εξόδου της χώρας από την κρίση, σε συνδυασμό με μια διεθνώς παροιμιώδη πλέον διάσταση των μνημονιακών μας δεσμεύσεων από τις πρακτικές εφαρμογές τους, είχαν ως αποτέλεσμα να συρόμαστε πίσω από τις ολοένα και επιτακτικότερες απαιτήσεις της τρόικας ενόψει κάθε νέας εκταμίευσης μιας δόσης, εις τρόπον ώστε να μην αποφύγουμε τελικά την πτώση της κυβέρνησής μας δεκαοκτώ μήνες μετά την υπογραφή του Μνημονίου.

Τελευταία - και εσχάτη - πράξη μας στο δράμα του Μνημονίου θα είναι η αμφισβήτηση της ίδιας της υπαγωγής μας σε αυτό από εμάς τους ίδιους. Τι να υποθέσει κανείς όταν ακούει υπουργούς να αμφισβητούν εκ των υστέρων το Μνημόνιο; Σύντροφοι, αποκαλύπτεσθε! Α, ώστε έτσι το εφαρμόζατε τελικά; Οχι πως δεν το είχαμε υποπτευθεί, δηλαδή, αλλά το να μας το λέτε κιόλας... Τι ποσοστό αξιοπιστίας περιμένει ακριβώς να πάρει το ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές εάν τελικά υιοθετήσει μια τέτοια στάση; Ποια πολιτική του και ποια ιδεολογία του θα ζητήσει από το εκλογικό σώμα να επιβραβεύσει; Το συστηματικό πέταγμα της μπάλας στην κερκίδα για να μην εφαρμόσουμε πολιτικές που προσυπογράψαμε; Ηρωική αντίσταση κι αυτή! Ή μήπως την ύστερη αποκήρυξη της υπαγωγής μας στο Μνημόνιο για να καταστούμε επιλέξιμοι σε μετεκλογικές συνεργασίες με την «Αριστερά»; Διότι, αδυνατώ να πιστέψω ότι μια τέτοια στροφή 180 μοιρών γίνεται για λόγους αποστασιοποίησης από τις επιλογές του Μνημονιακού Τιμονιέρη με μοναδικό στόχο τη διαδοχή του (λέτε!).

Σε κάθε περίπτωση, εδώ που φτάσαμε, η απώλεια αξιοπιστίας του ΠΑΣΟΚ θα ήταν αμελητέα εάν δεν στήριζε κυρίως αυτό την κυβέρνηση Παπαδήμου και αν δεν διακυβεύονταν σήμερα οι όροι της οριστικής διάσωσης της χώρας με την υπογραφή μιας νέας δανειακής σύμβασης, που θα ενσωματώνει κι ένα νέο Μνημόνιο. Θα το διαπραγματευτούμε, άραγε, για να το εφαρμόσουμε επειδή θα το πιστεύουμε ή θα το υπογράψουμε κοιτώντας αλλού, όπως υπογράφουν αυτόγραφα οι σταρ; Εκτός αν αρνηθούμε εμείς πρώτοι να το προσυπογράψουμε, πότε θα έχουμε δίκιο τελικά; Τον Μάιο του '10 ή τον Γενάρη του '12; Είναι δικαίωμα του κάθε συντρόφου να μη θέλει να σεβαστεί την πρόσφατη ιστορία του εάν έτσι νομίζει ότι θα επιβιώσει πολιτικά. Κανείς, όμως, δεν έχει το δικαίωμα να παίζει με την ιστορία της χώρας όταν διαχειρίζεται ακόμη τις τύχες της, είτε είναι υπουργός ή απλός βουλευτής.

*Ο Παναγιώτης Γκλαβίνης είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του ΑΠΘ και συγγραφέας του βιβλίου «Το Μνημόνιο της Ελλάδος», εκδόσεις Σάκκουλα, 2010