Πιστοποίηση των αγροτικών προϊόντων στη Δυτική Μακεδονία

Του  Κώστα Μιμίκου Στέλεχος της Αναπτυξιακής Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. - ΑΝΚΟ 
Η Δυτική Μακεδονία αποτελεί παράδειγμα περιοχής, όπου η φύση διαμόρφωσε εκείνους τους παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την παραγωγή προϊόντων ποιότητας, αλλού με γενναιοδωρία και αλλού με φειδώ. Ο όρος «ποιοτικά προϊόντα» χρησιμοποιείται πολλές φορές λανθασμένα. Συνήθως από τους παραγωγούς χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι ένα προϊόν έχει καλή εμφάνιση με ελάχιστα ελαττώματα. Ενώ πιο σωστά, ποιότητα είναι το σύνολο των χαρακτηριστικών και των ιδιοτήτων ενός προϊόντος, που σχετίζονται με την εμφάνιση, την αξιοπιστία και γενικά τη χρησιμότητά του, που είναι απόρροια μιας σειράς παραγόντων οι οποίοι είναι σε πολλές περιπτώσεις μοναδικοί για τη Δυτ. Μακεδονία.

Επιχειρώντας κανείς να αναφερθεί στους κυριότερους απ’ αυτούς, θα σταθεί:

-      στο οριζόντιο και κάθετο ανάγλυφο της περιοχής

-      στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα (θερμοκρασίες, βροχοπτώσεις, ηλιοφάνεια, υγρασία κ.α.)

-      στους εδαφικούς παράγοντες

-      στις ιδιαίτερες παραδόσεις που έχουν αναπτυχθεί εδώ και αιώνες.

Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις αποτέλεσε η πρόσφατη κινητοποίηση τόσο στην περιοχή μας, όσο και στην υπόλοιπη χώρα φαντάζομαι, και η μεγάλη βιασύνη με ολίγο πανικό θα έλεγα, που διακατέχει διάφορους θεσμικούς και ιδιωτικούς φορείς για την πιστοποίηση της ποιότητας του παραγόμενου σκληρού σταριού.

Ο λόγος είναι ότι η Ε.Ε., με την τελευταία τροποποίηση της ΚΑΠ, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην «ποιότητα» και γενικότερα στην ικανοποίηση των προσδοκιών των καταναλωτών (επί του προκειμένου Καν. 73/2009). Ακόμη μεγαλύτερη έμφαση στην «ποιότητα» δίνουν τα πρόσφατα κείμενα, τα σχετικά με την επερχόμενη νέα τροποποίηση της ΚΑΠ (2013-2020). Όλα πλέον τα αγροτικά προϊόντα αλλά και τα μεταποιημένα, θα πρέπει να φέρουν πιστοποίηση σύμφωνα με τα ελληνικά αλλά κυρίως τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Χωρίς πιστοποίηση δεν θα υπάρχει και ενίσχυση του παραγωγού.

Αν για ένα προϊόν, όπως είναι το σκληρό σιτάρι, γίνεται τέτοιος πανικός με αμφίβολα αποτελέσματα, μετά από 2-3 χρόνια τι θα γίνει, όπου θα πρέπει να πιστοποιείται το σύνολο της γεωργικής παραγωγής; Γιατί το σκληρό σιτάρι δεν είναι το μοναδικό προϊόν της Δυτικής Μακεδονίας που χρήζει πιστοποίησης και αναγνωρισιμότητας, ώστε να πουληθεί καλύτερα, να «κατακτήσει» τις αγορές και να κερδίσει τους καταναλωτές. Υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά προϊόντα που απαιτούν ιδιαίτερη μέριμνα και μεταχείριση και για τα οποία δε νοιάζεται κανείς ή για να κυριολεκτούμε, νοιάζονται λίγο και λίγοι.

Σ’ ολόκληρη τη Δυτική Μακεδονία, δυστυχώς, δεν υπάρχει ούτε ένας Οργανισμός Πιστοποίησης Ποιότητας, ούτε για τον πρωτογενή τομέα ούτε για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις.

Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρόν για τους αιρετούς περιφερειακούς συμβούλους και ιδιαίτερα γι’ αυτούς που προέρχονται από το γεωτεχνικό κλάδο να συνδράμουν με το ενδιαφέρον τους για την πραγματική στήριξη της τοπικής παραγωγής.

Οι ανάγκες για πιστοποίηση είναι πολύ μεγαλύτερες, γιατί είναι πολλά αυτά που παράγει η Δυτική Μακεδονία και ακόμη περισσότερα τα εργαλεία (πρότυπα) αναγωρισιμότητας:

-      βιολογικά προϊόντα

-      προϊόντα ολοκληρωμένης διαχείρισης

-      τοπικά προϊόντα

-      προϊόντα ΠΟΠ-ΠΓΕ

-      προϊόντα ειδικών εκτροφών

Κι αν μιλάμε για εξαγώγιμα προϊόντα, ο κατάλογος μεγαλώνει ακόμα περισσότερο γιατί η Ευρώπη έχει ακόμα πιο αυστηρούς κανόνες. Αν πάλι μιλάμε για μεταποιημένα προϊόντα στον τόπο που παράγονται; εκεί κι αν υπάρχουν ανάγκες πιστοποίησης (HASSP-ISO και πάει λέγοντας).

Συμπερασματικά λοιπόν, τι χρειάζεται να γίνει για να μην ακολουθούμε τις εξελίξεις αλλά να είμαστε μπροστά από αυτές, ως περιφέρεια καθαρά γεωργική; Να δημιουργηθεί ένας οργανισμός πιστοποίησης προϊόντων ποιότητας στη Δυτική Μακεδονία, που θα έχει καταρχήν ως στόχο την προστασία της τοπικής παραγωγής και την ενίσχυση του εισοδήματος. Εννοείται φυσικά ότι για οποιαδήποτε υπηρεσία απαιτείται και κάποια αμοιβή, ώστε να μπορεί να λειτουργεί το σύστημα απρόσκοπτα και ανταποδοτικά.

Εκτός του ολοκληρωμένου μηχανισμού πιστοποίησης, χρειάζεται επιπλέον να δραστηριοποιηθούν και αντίστοιχα γραφεία συμβούλων σε τοπικό επίπεδο, με πρωτοβουλία ίσως του ΓΕΩΤΕΕ, του ΤΕΕ και των Τριτοβάθμιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της περιοχής μας, με στόχο, «κυρίως», να δοθεί διέξοδος, μετά από ειδική κατάρτιση, αξιοποίησης της επιστημονικής γνώσης και μιας αξιοπρεπούς επαγγελματικής σταδιοδρομίας.

Μία συνολική κινητοποίηση στα πλαίσια της Δυτικής Μακεδονίας, που δεν στοιχίζει αλλά αφήνει πολλαπλά οφέλη.