Ο Κνίτης που είχε την «αναθεώρηση» στο αίμα

Πρωταγωνιστής ο ίδιος σε ένα βιβλίο γεμάτο αναμνήσεις, ο Νίκος Μπίστης δηλώνει πως δεν σκέφτηκε ποτέ να γράψει τα απομνημονεύματα ενός παλαιού πολεμιστή, αλλά να μοιραστεί τα βιώματα μιας πολιτικής διαδρομής σαράντα χρόνων.
Ο Νίκος Μπίστης ανήκει στην κατηγορία εκείνη των πολιτικών που δικαιούνται να υποστηρίζουν ότι δεν πέρασαν απαρατήρητοι. Σαράντα χρόνια τώρα στο προσκήνιο, έκανε φίλους και αντιπάλους -οι δεύτεροι ήταν πάντα περισσότεροι-, αναμετρήθηκε με δόγματα και πρόσωπα, συγκρούστηκε με πολλούς για πολλά. Κυρίως, όμως, δεν δίστασε να αλλάξει σκάφος και ρότα, όταν οι εξελίξεις και ο τρόπος που ο ίδιος τις διάβαζε ένιωθε να τον τραβούν σε άλλα πολιτικά λιμάνια.

Αυτό το ταξίδι του Μπίστη στη δημόσια ζωή ξεπηδάει μέσα από ένα εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο που κυκλοφορεί αυτές τις ημέρες από τις εκδόσεις «Πόλις», υπό τον τίτλο «Προχωρώντας και αναθεωρώντας».
Μέσα σε 700 σελίδες, ο αναγνώστης παρακολουθεί μια πολιτική διαδρομή γεμάτη προσωπικές στάσεις και συλλογικά σκιρτήματα, ένα αποκαλυπτικό ταξίδι με συνεπιβάτες πρόσωπα που έβαλαν τη σφραγίδα τους στην πολιτική ζωή του τόπου. Και μέσα σε όλα ο πρωταγωνιστής - συγγραφέας, ένας πολιτικός ευφυής, με τόλμη, πείσμα και χιούμορ, να τρέφεται από τις ρήξεις και να αποζητεί ταυτόχρονα συντροφικότητα.
Ο Μπίστης ως αφηγητής είναι όπως ο Μπίστης ως πολιτικός: ευθύς, μέχρι παρεξηγήσεως, έξυπνος, τόσο που αν δεν τον ξέρεις μπορείς και να πιστέψεις πως γίνεται αλαζονικός, τολμηρός έως και προκλητικός, αμετανόητα συγκρουσιακός. Οι πέντε σκηνές που ακολουθούν είναι ένα μικρό μέρος από το φιλμ μιας ζωής που έγινε βιβλίο...
Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ
«Γιατί αποστάτησα από τις κομματικές εκκλησίες, γιατί επιμένω...»
«Για εμάς δεν υπήρχε τίποτα ιερό, άγιο και ανέγγιχτο από το ανθρώπινο μυαλό. Γι’ αυτό και αντισταθήκαμε στη χούντα, όταν οι πολλοί επιβίωναν σιωπηλοί. Γι’ αυτό και στελεχώσαμε μαζικά την κατά τη θεωρία δύναμη αμφισβήτησης που ήταν η κομμουνιστική Αριστερά σε όλες της τις εκδοχές. Γι’ αυτό και αποστατήσαμε από την κομματική Εκκλησία μόλις διαπιστώσαμε ότι οι δικοί μας χριστοί και οι δικοί μας άγιοι είναι εξίσου Φαρισαίοι, δεσποτικοί και ανελέητοι με τους άλλους, ότι δεν θέλουμε η πατρίδα μας να γίνει ένα αντιμαρξιστικό τέρας, όπως εύστοχα χαρακτήρισε η Ροσάνα ή Ροσάντα τη Σοβιετική Ενωση και την Κίνα. Για όλα αυτά γράφω, όχι με αυστηρή χρονολογική σειρά, αλλά με άλματα στον χρόνο, συνεχή μπρος - πίσω και έντονα υποκειμενική ματιά. Για πρόσφατα και γι’ αυτό διπλά επίμαχα γεγονότα, που ο χρόνος δεν πρόλαβε να τα περάσει με την πατίνα του, θα υπάρχουν σίγουρα διαφορετικές αναγνώσεις. Επιμένω στις δικές μου, μέχρι να με πείσει κάποιος να τις αναθεωρήσω. Πρώτα, όμως, πρέπει να με πείσουν. Ο τίτλος είναι η απάντηση που έδωσα σε κάποιον που με ρώτησε πώς και άλλαξα τόσα κόμματα. "Προχωρώντας και αναθεωρώντας", του είπα. Αυτή είναι η διαδρομή μου. Δεν την προτείνω ως υπόδειγμα, είναι όμως δική μου και δεν την αλλάζω με τίποτα».
«Προχωρώντας και αναθεωρώντας»
Η κατάληψη της Νομικής: η στιγμή της στιγμής«Το βράδυ της 21ης προς 22α Φεβρουαρίου του 1973 ήταν το ωραιότερο της ζωής μου: το πιο γεμάτο, λυρικό, αποτελεσματικό, ξάγρυπνο, ήρεμο, συλλογικό και μοναχικό συνάμα, το πιο αλλόκοτο και παρά ταύτα απολύτως φυσιολογικό, με μια λέξη, ένα βράδυ μοναδικό, με τις ώρες του να περνούν αργά και ηδονικά για μας, βασανιστικά για τη χούντα. Ενα βράδυ που ανήκε σε όλους μας, αλλά εγωιστικά το ένιωθα δικό μου, να μου γνέφει φιλικά, να μου ψιθυρίζει: Μπαγάσα, τα καταφέραμε. Είχα επίγνωση της στιγμής, ήθελα να ουρλιάξω από χαρά».
Γιατί ο Χαρίλαος δεν έγινε ο Λούθηρος της Αριστεράς«Ο Χαρίλαος μπορούσε να γίνει ο Λούθηρος της Αριστεράς, αν δεν έθετε στον εαυτό του ένα όριο. Αυτό το ανυπέρβλητο όριο ήταν η Σοβιετική Ενωση. Οσο ο Γκορμπατσόφ και η περεστρόικα νομιμοποιούσαν τις κινήσεις του, προχωρούσε ακάθεκτος. Το σκληρό ιδεολογικό περίβλημα, χωρίς να καταργηθεί, ατρόφησε. Το ΚΚΕ έκανε πολιτική, αναδεικνυόταν μέσα από τον ΣΥΝ σε εθνική δύναμη (...) Και ξαφνικά η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης τον αποσταθεροποίησε πλήρως. Για πρώτη ίσως φορά στη ζωή του φοβήθηκε, επέστρεψε στην πεπατημένη και κατέστρεψε το δημιούργημά του».
«Εγώ, ο Μίκης και η... θεραπεία» «Κάθε φορά που ο Μίκης μου ανέβαζε το αίμα στο κεφάλι, ήξερα τη θεραπεία. Εβαζα στο στερεοφωνικό κάποιο από τα αγαπημένα μου, την Πολιτεία και το Επιφάνια Αβέρωφ, την Κατάσταση πολιορκίας, τον Επιτάφιο ή τις Μικρές Κυκλάδες, χανόμουν μέσα στη σπηλαιώδη φωνή του Μπιθικώτση και το παράπονο της Ντόρας Γιαννακοπούλου και τα ξεχνούσα όλα. Ξεκινούσα θυμωμένος και στο τέλος ήθελα να τον ευχαριστήσω για όσα μας έδωσε. Αυτά θα θυμόμαστε στο μέλλον από τον Μίκη, τα άλλα επιβάλλεται να τα ξεχάσουμε».
«Η χώρα δύσκολα θα βρει καλύτερο πρωθυπουργό απ’ τον Σημίτη» «Αντιπαθώ τις παράτες και από τη θητεία μου στην Αριστερά, τις εκδηλώσεις προσωπολατρίας (...). Είχα και έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στην κρίση του Σημίτη. Είδαμε τα συν, είδαμε τα πλην, υπολογίσαμε κέρδη και ζημιές. Ποια είναι η σούμα, τι απομένει; Ενα τεράστιο θετικό πρόσημο. Νομίζω ότι ο μεγαλύτερος τίτλος τιμής για τον Σημίτη είναι να πούμε ότι υπήρξε ένας Ελληνας πολιτικός και Ευρωπαίος σοσιαλδημοκράτης, που έκανε καλά τη δουλειά του, είχε σχέδιο και το υπηρέτησε με συνέπεια. Το ΠΑΣΟΚ, κάποια στιγμή, θα βρει αρχηγό ικανότερο από τον Σημίτη. Η χώρα, όμως, δύσκολα θα βρει καλύτερο πρωθυπουργό».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ